Nông dân phá sản vì huyện cho thuê đất công không qua đấu giá

Mảnh đất công cho thuê không thông qua đấu giá, gây thiệt hại cho các bên có liên quan.

Cho thuê đất công không qua đấu giá

Theo hồ sơ vụ việc, ngày 4-5-2017, Chánh văn phòng Huyện ủy (VPHU) Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp có ký hợp đồng với ông Châu Văn Hiếu (ngụ ấp Bình Tân, xã Bình Thạnh, huyện Cao Lãnh) thuê quyền sử dụng đất (QSDĐ) với tổng diện tích 86.540m² thuộc một phần thửa đất số 930, tờ bản đồ số 19 (diện tích 57.442m²) và một phần thửa đất số 40, tờ bản đồ số 22 (diện tích 29.008m²). Đất tọa lạc tại ấp Bình Tân, xã Bình Thạnh, huyện Cao Lãnh. Diện tích đo đạc thực tế là 76.088m².

Theo nội dung hợp đồng, thời hạn thuê 14 năm (tính từ tháng 5-2017 đến tháng 5-2031). Giá thuê đất là 17,5 triệu đồng/ha/năm trong năm đầu và tính lại vào mỗi năm, trả tiền thuê 2 kỳ/năm.

Sau khi ký kết hợp đồng, ông Hiếu đã ký quỹ cho VPHU Cao Lãnh số tiền hơn 151,2 triệu đồng theo thỏa thuận và trả số tiền thuê đất lần thứ nhất là 75,6 triệu đồng. Ngày 26-10-2017 và 24-4-2018, ông Hiếu tiếp tục chuyển khoản cho VPHU Cao Lãnh số tiền lần lượt là 76 và 85 triệu đồng.

Thực hiện xong nghĩa vụ và các yêu cầu bắt buộc, ông Hiếu đã nhận đất sử dụng từ đầu tháng 5-2017. Tuy nhiên khi rà soát lại, VPHU Cao Lãnh xác định việc cho ông Hiếu thuê lại quyền sử dụng đất như trên khi chưa thanh lý hợp đồng với người thuê đất trước là ông Huỳnh Văn Đủ và việc cho thuê QSDĐ không qua thủ tục đấu giá là không đúng quy định.

Do đó, khoảng cuối tháng 9-2017, VPHU Cao Lãnh đề nghị với ông Hiếu chấm dứt hợp đồng thuê đất. Hai bên không thỏa thuận được về việc giải quyết hậu quả hợp đồng, nên VPHU Cao Lãnh đã kiện ông Hiếu ra tòa.

Ông Châu Văn Hiếu cầm đơn cầu cứu Báo Công an TPHCM.

Đầu tư 3 tỷ, bồi thường nửa tỷ

Theo bản án sơ thẩm số 87/2019/DS-ST ngày 29-11-2019 của Tòa án nhân dân (TAND) huyện Cao Lãnh, quyết định hợp đồng thuê QSDĐ giữa VPHU Cao Lãnh với ông Châu Văn Hiếu là giao dịch dân sự vô hiệu. Công nhận sự tự nguyện của VPHU Cao Lãnh về việc trả lại cho ông Hiếu, bà Đặng Thị Mười (vợ ông Hiếu) số tiền ký quỹ là hơn 151 triệu đồng. Buộc ông Hiếu và bà Mười di dời nhà tạm, trả lại cho VPHU Cao Lãnh diện tích đất thuê. Buộc VPHU Cao Lãnh bồi thường cho ông Hiếu và bà Mười số tiền 497,7 triệu đồng…

Cầm xấp hồ sơ trên tay, ông Hiếu trình bày: Từ lúc thuê đất đến nay ông luôn tuân thủ nội dung của hợp đồng, trả tiền thuê đất đúng hạn và đầu tư rất nhiều hạng mục vào phần đất thuê như: khai phá, đào ao, đắp bờ, xây dựng nhà ở và các hạng mục khác vì mục đích sử dụng lâu dài. Tổng chi phí đâu tư khoảng hơn 3 tỷ đồng.

“Tôi không vi phạm các điều khoản trong hợp đồng nên VPHU Cao Lãnh không có quyền yêu cầu chấm dứt hợp đồng. Ngoài ra, theo hợp đồng thì tôi được thuê đất 14 năm nên đã đầu tư rất nhiều hạng mục vào toàn bộ diện tích này.

Trường hợp VPHU Cao Lãnh vẫn yêu cầu chấm dứt hợp đồng nêu trên thì phải bồi thường thỏa đáng thiệt hại cho tôi, bao gồm các chi phí đầu tư và thiệt hại thực tế bị mất do việc chấm dứt hợp đồng gây ra” – ông Hiếu nói thêm.

Theo ông Hiếu, trước đây, để có số tiền thuê đất, ký quỹ và đầu tư ông phải bán hết tài sản gồm 10 chiếc bè, vèo cá, 4 chiếc ghe đục (phương tiện chở cá) cũng như vay số tiền gần 2 tỷ đồng. Việc chấm dứt hợp đồng bất ngờ và được bồi thường với số tiền ít ỏi sẽ khiến cuộc sống gia đình lâm cảnh khốn khổ, nợ nần.

Cho rằng quyền lợi chưa được giải quyết thỏa đáng, ông Hiếu đã có đơn kháng cáo. Ngày 27-12-2019, Phó viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh Đồng Tháp Trần Huỳnh Bích Phượng đã ký quyết định kháng nghị số 10/QĐKNPT-VKS-DS đối với bản án sơ thẩm số 87/2019/DS-ST ngày 29-11-2019 của TAND huyện Cao Lãnh.

Theo quyết định kháng nghị, VPHU Cao Lãnh có ký hợp đồng thuê QSDĐ với ông Châu Văn Hiếu. Sau khi ký hợp đồng ngày 4-5-2017, VPHU Cao Lãnh giao đất cho ông Hiếu sử dụng. Đến tháng 9-2017, VPHU Cao Lãnh xem xét lại và nhận thấy việc cho ông Hiếu thuê lại QSDĐ chưa đảm bảo đúng thủ tục quy đinh, không tiến hành thủ tục đấu giá là giao dịch dân sự vô hiệu.

Tuy nhiên khi giải quyết hậu quả tòa sơ thẩm chưa xem xét đầy đủ, toàn diện nội dung như sau: Về diện tích đất thuê 86.450m² nhưng khi giải quyết tranh chấp xác định diện tích đo đạc thực tế 76.088m². Ông Hiếu đã ký quỹ cho VPHU Cao Lãnh số tiền 151 triệu đồng theo thỏa thuận và đã nộp số tiền thuê đất 236,6 triệu đồng.

Tòa sơ thẩm giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu, chỉ chấp nhận trả lại tiền ký quỹ, còn số tiền 236,6 triệu đồng cho rằng từ khi phát sinh tranh chấp VPHU Cao Lãnh vẫn để cho ông Hiếu sử dụng đất, không áp dụng biện pháp ngăn chặn nào để gây ảnh hưởng đến việc khai thác của ông Hiếu, cũng như không có lỗi của phía nguyên đơn nên không phải hoàn trả lại. Xét thấy việc nhận định trên là chưa đúng với quy định.

Mặt khác tòa sơ thẩm chưa xem xét đến tiền thuê và giao đất vượt chênh lệch diện tích thực tế hơn 10.361.000m² thì cần phải xem xét trả lại tiền thuê đất theo mức giá thỏa thuận hàng năm là 17,5 triệu đồng. Việc ông Hiếu, bà Mười cho rằng khi tuyên bố hợp đồng thuê QSDĐ là giao dịch dân sự vô hiệu dẫn đến thiệt hại nên yêu cầu bồi thường hơn 2,8 tỷ đồng.

“Tòa sơ thẩm chỉ chấp nhận một phần, buộc VPHU Cao Lãnh bồi thường cho ông Hiếu, bà Mười số tiền hơn 497,7 triệu đồng. Tuy nhiên, theo biên bản định giá tài sản ngày 25-10-2019 của Hội đồng định giá huyện Cao lãnh chưa xem xét đầy đủ các tài sản mà ông Hiếu đầu tư vào phần đất đã thuê khai thác. Vì ông Hiếu có yêu cầu bồi thường thì cần phải xác định được số lượng cụ thể của từng loại tài sản.

Mặt khác ông Hiếu đã giao nộp, cung cấp các hóa đơn, biên nhận làm tài liệu chứng minh nhưng tòa sơ thẩm không xác minh, thu thập hoặc triệu tập nhân chứng đến phiên tòa để làm rõ, giải quyết vụ án là chưa chính xác, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp về chi phí đã dầu tư trên đất” - Viện KSND Đồng Tháp chỉ ra trong quyết định kháng nghị. Từ đó, Viện KSND đề nghị TAND tỉnh Đồng Tháp xét xử phúc phẩm theo hướng phân tích trên.