Đề nghị ban hành quy trình tố tụng đặc biệt

Theo báo cáo của Chính phủ, tình hình trẻ em bị xâm hại có xu hướng ngày càng gia tăng. Làm rõ thêm vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thị Thủy cho biết, chưa có khi nào các vụ xâm hại tình dục trẻ em lại gây phức tạp trong thời gian như vừa qua, theo số liệu thống kê mỗi năm cả nước có trên 1.300 trẻ em bị xâm hại tình dục với tính chất, mức độ ngày càng nghiêm trọng, như số trẻ bị xâm hại ở độ tuổi mẫu giáo ngày càng có xu hướng gia tăng, xảy ra nhiều vụ xâm hại rồi sau đó giết trẻ hoặc dẫn tới trẻ tự sát.

Nhiều vụ xâm hại có tính chất loạn luân như cha dượng xâm hại con riêng của vợ, hay cả cha đẻ và ông nội cùng xâm hại trẻ trong một thời gian dài như ở Vĩnh Long. Một số vụ thầy giáo và bảo vệ nhà trường cùng xâm hại nhiều học sinh, chỉ đến khi các cháu quá sợ hãi thì sự việc mới bị phát hiện. Sự việc nghiêm trọng như vậy nhưng sau khi xảy ra thì lại có dấu hiệu bị bỏ qua, bị bỏ lọt hoặc rất khó khăn trong quá trình chứng minh tội phạm.

Bà Thủy dẫn chứng, gia đình phải là hàng rào đầu tiên bảo vệ các em, nhưng từ thực tiễn các vụ việc cho thấy phụ huynh chưa quan tâm nhiều tới việc trang bị cho trẻ những kiến thức cần thiết để trẻ tự bảo vệ mình trước các nguy cơ xâm hại, nhất là ở khu vực miền núi, nông thôn.

Có những vụ việc sau khi xảy ra thì gia đình lại không muốn báo với các cơ quan có thẩm quyền, cam chịu bỏ qua, chấp nhận đau đớn về tinh thần. Có những vụ gia đình quyết tâm đưa vụ việc, nhưng vì thiếu hiểu biết hoặc mất bình tĩnh nên dẫn đến việc thiếu chứng cứ hoặc mất đi những chứng cứ ban đầu rất quan trọng đối với quá trình chứng minh tội phạm, và không đưa được kẻ phạm tội ra trước pháp luật.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy

Nhiều gia đình đã phải chọn giải pháp chuyển nhà, chuyển trường để hạn chế bớt tác động với trẻ, còn kẻ phạm tội vẫn bình thản tiếp tục sống ngoài xã hội và tiếp tục là mối nguy cơ với các trẻ em khác. Bên cạnh đó, công tác giáo dục giới tính trong nhà trường còn nhiều hạn chế và chưa cập nhật với tình hình. Quá trình chứng minh các vụ án này gặp rất nhiều khó khăn do nguyên tắc của tố tụng hình sự là trọng chứng hơn trọng cung.

Nếu không có chứng cứ hoặc chứng cứ yếu thì các cơ quan tố tụng cũng không thể khởi tố, truy tố, kết tội. Đại biểu Thủy kiến nghị với Quốc hội cho sửa Luật Giám định tư pháp theo hướng cho phép gia đình nạn nhân được tự trưng cầu giám định ngay sau khi sự việc xâm hại xảy ra.

Bên cạnh đó, công tác quản lý nhà nước đối với vấn đề trẻ em nói chung và trẻ em bị xâm hại nói riêng trong thời gian vừa qua vẫn còn những hạn chế. Có tới 15 cơ quan được giao trách nhiệm bảo vệ trẻ em, trong đó Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội là cơ quan đầu mối nhưng cho tới nay chưa có cơ quan nào có được số liệu chính xác về tình hình trẻ em nước ta thực tế bị xâm hại, tất cả các số liệu đều đang lấy theo số liệu vụ án đã bị khởi tố. Đại biểu cho rằng con số này không phản ánh đúng tình hình.

Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Thủy kiến nghị với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp chặt chẽ với các cơ quan để đánh giá đúng tình hình xâm hại tội phạm trẻ em xảy ra trên thực tế và kiến nghị Bộ Thông tin và Truyền thông có những giải pháp công nghệ để bảo vệ các em trên môi trường mạng. Đồng thời, nữ Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp Quốc hội cũng kiến nghị với các cơ quan tố tụng Trung ương sớm ban hành quy trình tố tụng đặc biệt giải quyết đối với loại án này, hướng dẫn các cách thức thu thập chứng cứ và rút ngắn tối đa thời gian giải quyết.