Tăng tính tự chủ của chính quyền TP
Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, tại phiên họp thứ 6 diễn ra sáng nay (10/12), Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Cần Thơ.
Trình bày tờ trình của Chính phủ về việc này, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, dự thảo Nghị quyết chỉ quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp, thực sự cần thiết đối với yêu cầu phát triển của TP Cần Thơ và thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội nhưng chưa có quy định hoặc khác với quy định của pháp luật hiện hành.
Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể trình bày tờ trình
Các đề xuất đưa ra cũng phù hợp với bối cảnh thực tiễn của TP và bảo đảm tính tương đồng với các thành phố lớn khác trong cả nước, đồng thời hướng tới sự tăng cường phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền TP, đồng thời bảo đảm nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra, giám sát của Quốc hội, Chính phủ, HĐND các cấp của TP.
Một trong những điểm đáng chú ý là dự thảo Nghị quyết quy định tổng dư nợ vay của Cần Thơ không vượt quá 60% số thu ngân sách TP được hưởng theo phân cấp. Tổng mức vay và bội chi ngân sách TP hằng năm do Quốc hội quyết định theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.
Dự thảo cho phép HĐND TP quyết định áp dụng trên địa bàn TP các loại phí, lệ phí chưa được quy định trong Danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo Luật Phí và lệ phí; quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ 2 vụ trở lên với quy mô dưới 500 ha theo ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cấp có thẩm quyền quyết định.
“Việc quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa phải thực hiện công khai, lấy ý kiến người dân, đối tượng chịu sự tác động của chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai” - tờ trình nêu rõ.
Đặc biệt, dự thảo bổ sung nội dung mới là đưa dự án nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm luồng hàng hải Định An - Sông Hậu vào đối tượng được áp dụng các chính sách ưu đãi đầu tư đặc biệt theo quy định tại Điều 20 Luật Đầu tư năm 2020.
Ngoài ra, khu liên kết, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp Vùng đồng bằng sông Cửu Long tại Cần Thơ do Thủ tướng Chính phủ thành lập theo quy định của pháp luật, có ranh giới địa lý xác định phù hợp với quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất được cấp thẩm quyền phê duyệt và được hưởng các cơ chế, chính sách ưu đãi.
Cụ thể, các doanh nghiệp có dự án đầu tư tại Khu liên kết, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm là đối tượng được áp dụng chế độ ưu tiên thủ tục hải quan và thời hạn nộp thuế theo quy định pháp luật về hải quan và pháp luật về thuế xuất khẩu, nhập khẩu đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ra, vào trong Khu liên kết, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Dự án đầu tư tại Khu liên kết, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm là đối tượng được hưởng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt theo quy định tại Điều 20 của Luật Đầu tư năm 2020 và các văn bản hướng dẫn hiện hành.
Cần có ưu đãi đủ để hấp dẫn nhà đầu tư
Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cơ bản tán thành với nhiều nội dung. Tuy nhiên, với việc chuyển đổi đất lúa, ông Cường lưu ý, với đặc thù là địa phương nằm trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, giữ nhiệm vụ bảo đảm an ninh lương thực, việc chuyển đổi phải lấy ý kiến công khai và được sự đồng thuận của các chủ thể chịu sự tác động của việc chuyển đổi; không ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường
Việc chuyển đổi cũng phải đảm bảo không ảnh hưởng đến an ninh lương thực và phải mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội thiết thực, phù hợp với quy hoạch được phê duyệt.
Đề cập đến Dự án nạo vét kết hợp thu hồi sản phẩm luồng hàng hải Định An - Sông Hậu và Khu liên kết, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng Đồng bằng sông Cửu Long tại Cần Thơ, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Phú Cường nhận xét, đây là 2 nội dung mới bổ sung, đồng thời là quy định khác biệt so với các cơ chế đặc thù đã áp dụng đối với một số địa phương, liên quan đến nhiều đạo luật, vì thế, đề nghị Chính phủ đối chiếu, rà soát thận trọng.
Nêu quan điểm về đề xuất liên quan đến khu liên kết, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp vùng Đồng bằng sông Cửu Long tại Cần Thơ, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng dự thảo Nghị quyết chưa quy định rõ tính chất, chức năng, nhiệm vụ, mô hình tổ chức, cơ chế vận hành, bộ máy quản lý Khu liên kết; quyền hạn, trách nhiệm trong tổ chức thực hiện.
Trong khi đó, cơ chế ưu đãi áp dụng đối với Khu liên kết chưa được quy định cụ thể; tiêu chí lựa chọn các doanh nghiệp đầu tư tại Khu liên kết là chưa rõ ràng.
“Việc cho phép mọi dự án đầu tư tại Khu liên kết đều được hưởng ưu đãi về thủ tục hải quan; miễn, giảm thuế, tiền thuê đất và các ưu đãi đầu tư khác là chưa chặt chẽ, công bằng, dễ dẫn đến lợi dụng pháp luật” – ông Cường nhìn nhận.
Vẫn theo Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính – Ngân sách, việc giao Thủ tướng quyết định cụ thể các nội dung như trong Tờ trình là chưa hợp lý vì nhiều vấn đề sẽ không thuộc thẩm quyền.
Cho ý kiến về nội dung này, Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phản ánh, vùng ĐBSCL đóng góp 50% sản lượng gạo, 65% thủy hải sản và 70% rau quả cả nước, kim ngạch xuất khẩu nông sản hằng năm đạt 18 tỷ USD. Tuy nhiên, toàn vùng hiện nay chưa có trung tâm logistics cấp II theo quy hoạch tại Cần Thơ, chủ yếu chỉ dừng lại ở hệ thống kho trong các cảng biển, kho lạnh riêng lẻ, chưa đáp ứng được yêu cầu tập kết và cung ứng hàng xuất khẩu mang quy mô vùng.
Ông Mẫn chỉ rõ, tỷ lệ chế biến sản phẩm nông nghiệp của vùng là chưa cao, nhất là trái cây. Sản phẩm xuất khẩu chủ yếu là nguyên liệu thô, sức cạnh tranh và giá trị gia tăng thấp. Do tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 trong 2 năm qua, các sản phẩm nông nghiệp của vùng ĐBSCL không tiêu thụ được nên sản phẩm quá lứa, quá thời gian thu hoạch, bị hư hỏng, ứ đọng, gây thiệt hại lớn cho người dân và doanh nghiệp.
Do vậy, Phó Chủ tịch Thường trực Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, trung tâm liên kết sẽ hình thành là cần thiết để tạo hệ thống logistics liên hoàn, tận dụng được ưu thế hệ thống giao thông đường thủy, đường bộ, cảng biển, đường hàng không và giải quyết các vấn đề bất cập đã nêu.
Góp ý cho việc này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ bày tỏ đồng tình với những ưu đãi về thủ tục hải quan, thủ tục về thuế, thời hạn nộp thuế…, song theo ông, nhà đầu tư chiến lược đầu tư vào trung tâm này thì cần thống nhất có ưu đãi cao hơn để đủ hấp dẫn, nhất là nhà đầu tư về chế biến nông sản.
Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện hồ sơ Dự thảo Nghị quyết để gửi các cơ quan thẩm tra trước khi chính thức trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp bất thường, Quốc hội khóa XV.