Siêu đô thị toàn cầu TPHCM: Lấy chất lượng sống của người dân làm trung tâm

Những vấn đề chung mà các siêu đô thị trên thế giới đang đối mặt không còn là bí mật. Trước hết là áp lực dân số và mật độ cư trú cao, kéo theo sự quá tải về hạ tầng, giao thông, môi trường và nhà ở.

Ở Tokyo, dù hệ thống giao thông được xem là chuẩn mực thế giới, nhưng người dân vẫn phải chịu đựng áp lực di chuyển, sự căng thẳng và không gian sống chật chội. Tại London, chi phí sinh hoạt tăng vọt khiến tầng lớp lao động phải di dời ra ngoài vùng trung tâm. New York dù có GDP khổng lồ nhưng vẫn tồn tại những khu nghèo, nơi người dân phải vật lộn với giá thuê nhà và chi phí y tế. Thượng Hải hay Bắc Kinh - đại diện cho mô hình phát triển thần tốc - nay đang đối mặt với khủng hoảng môi trường, chất lượng không khí, sự mất cân bằng giữa đời sống vật chất và tinh thần.

Điều đó cho thấy, sự phát triển nhanh chưa bao giờ đồng nghĩa với phát triển bền vững. Khi đô thị càng lớn, nguy cơ xa rời con người càng cao. Câu hỏi trung tâm của thời đại không còn là "Thành phố phát triển đến đâu?", mà là "người dân trong thành phố ấy sống như thế nào?".

TPHCM là đầu tàu dẫn dắt xu hướng phát triển các ngành dịch vụ khác

Với TPHCM - siêu đô thị đang hình thành của khu vực Đông Nam Á, thách thức này càng trở nên cấp thiết. Thành phố có dân số chính thức hơn 10 triệu người, dân số thực tế lớn hơn nhiều; là trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục và sáng tạo lớn nhất cả nước. Nhưng để trở thành một siêu đô thị toàn cầu đúng nghĩa, TPHCM không thể chỉ dựa trên quy mô hay GDP, mà phải dựa trên chất lượng đời sống thực tế của người dân - từng nhóm xã hội, từng cộng đồng, từng khu phố.

Thách thức lớn nhất của TPHCM hôm nay không nằm ở việc xây thêm bao nhiêu cây cầu, bao nhiêu tuyến metro hay khu đô thị mới, mà là làm sao để mỗi chính sách, mỗi quyết định, mỗi công trình thực sự đi sâu vào đời sống, làm cho người dân thấy mình được sống tốt hơn, an toàn hơn, hạnh phúc hơn.

Cụ thể, nếu Thành phố ban hành chính sách nhà ở, thì mục tiêu không chỉ là xây thêm căn hộ, mà là bảo đảm người lao động có thể mua được nhà, có chỗ ở ổn định, gần nơi làm việc. Nếu Thành phố phát triển giao thông công cộng, không chỉ để giảm kẹt xe mà là giúp người dân di chuyển thuận tiện, an toàn, tiết kiệm thời gian và có thể tận hưởng không gian đô thị văn minh. Thành phố chuyển đổi số, thì điều cốt lõi không phải là số lượng ứng dụng, mà là làm sao để người dân thực sự được phục vụ nhanh hơn, dễ dàng hơn, minh bạch hơn.

Nói cách khác, TPHCM cần đặt con người (không phải chỉ là công trình) vào trung tâm của mọi chính sách. Siêu đô thị của tương lai không phải là nơi cao nhất, to nhất hay đông nhất, mà là nơi đáng sống nhất; nơi mà mỗi người dân, dù là công nhân, tiểu thương, trí thức hay doanh nhân, đều cảm nhận được sự tiến bộ, công bằng và cơ hội để phát triển bản thân.

Một thành phố đáng sống không thể chỉ được đo bằng tốc độ tăng trưởng kinh tế, số lượng công trình hạ tầng hay quy mô dân số, mà phải được đo bằng chất lượng cuộc sống thực sự của con người trong đó. Chất lượng cuộc sống không phải là khái niệm trừu tượng.

Phường Sài Gòn tọa lạc tại trung tâm Quận 1 (cũ) được xem là nơi đắt đỏ bậc nhất TPHCM

Nó có thể được nhìn thấy, chạm tới và cảm nhận mỗi ngày qua những điều rất cụ thể: là một con đường sạch, không ngập nước, là một buổi sáng có thể đưa con đi học an toàn, là một bữa cơm tối không bị áp lực vì giá cả leo thang, là một công viên có cây xanh, nơi người già được ngồi đọc báo và trẻ em được chơi đùa. Đó là một bệnh viện tiếp nhận nhanh, một trường học tử tế, một khu dân cư không rác thải, một chính quyền lắng nghe và hành động.

Chất lượng cuộc sống cao chính là mức độ mà người dân cảm thấy cuộc sống của họ có giá trị, có cơ hội, có niềm tin vào ngày mai. Ở đó, người lao động không bị bỏ lại; người yếu thế được quan tâm; doanh nghiệp được khuyến khích sáng tạo và chính quyền trở thành người đồng hành; không xa cách, không phán xét, mà sát cánh cùng dân trong từng vấn đề của đời sống.

Để TPHCM thực sự trở thành thành phố đáng sống, phải lấy nâng cao chất lượng cuộc sống làm mục tiêu trung tâm, làm tiêu chuẩn để đánh giá mọi chính sách, mọi công trình, mọi quyết định. Một tuyến metro chỉ có ý nghĩa khi nó giúp người dân đi lại tiện lợi và giảm áp lực cuộc sống. Một khu đô thị chỉ có giá trị khi người dân sống vui, sống khỏe, sống an toàn. Một chính sách kinh tế chỉ bền vững khi tạo ra công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho số đông.

Thành phố đáng sống không phải là nơi xa hoa nhất, mà là nơi người dân cảm thấy mình thuộc về, được tôn trọng và được sống trọn vẹn. Đó chính là thước đo cao nhất của một siêu đô thị toàn cầu mang tên TPHCM - nơi phát triển phải được hiểu không chỉ là tăng trưởng, mà là sự trưởng thành của chất lượng sống con người.

TPHCM đã vượt qua nhiều thách thức để khẳng định vị thế là trung tâm kinh tế hàng đầu Việt Nam

Để đạt được điều đó, tư duy quy hoạch, quản lý và phát triển của TPHCM phải chuyển đổi toàn diện. Thay vì "quản lý - phán xét", cần một mô hình "hỗ trợ - đồng hành - kiến tạo". Chính quyền không chỉ là người ban hành quy định, mà phải là người đồng hành trong hành trình nâng cao chất lượng sống của dân; không chỉ giám sát doanh nghiệp, mà còn cùng họ sáng tạo mô hình phát triển bền vững; không chỉ lắng nghe phản ánh, mà chủ động tạo ra cơ chế để người dân tham gia vào quá trình quyết định.

Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, năng lực cạnh tranh của một siêu đô thị không còn nằm ở tài nguyên hay hạ tầng, mà nằm ở năng lực kiến tạo môi trường sống - nơi người dân cảm thấy hạnh phúc, an toàn, được tôn trọng và có cơ hội phát triển.