Đại biểu tranh luận về đóng góp của dầu thô vào tăng trưởng

“Một triệu tấn dầu thô đóng góp thêm 0,2% đến 0,3% điểm tăng trưởng, nên nếu không có lượng dầu thô đó, tăng trưởng chỉ đạt 6,4% – 6,6%”, Uỷ viên thường trực Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Hoàng Quang Hàm nói và cho rằng đây là một trong những khoảng lặng của tăng trưởng 2017.

Đại biểu Hàm cũng chỉ ra vấn đề về quy mô kinh tế, khi quy mô GDP 5 triệu tỉ chỉ gần đạt mục tiêu chúng ta đặt ra năm 2016, chúng ta phấn đấu 2 năm mới gần đạt quy mô GDP kỳ vọng của năm trước. Quy mô GDP không đạt kỳ vọng thì tích lũy của nền kinh tế, động lực, đà tăng trưởng sẽ không đạt như mong muốn. "Đối với một nền kinh tế đang khát khao vươn lên thì quy mô GDP 5 triệu tỉ là khiêm tốn" - ông Hàm nói.

Đại biểu Hoàng Quang Hàm muốn bức tranh tăng trưởng thực chất hơn

Chỉ ra việc nhân tố tạo nên bứt phá năm 2017 không được duy trì bền vững, khi quý 1-2018 tăng trưởng đột biến, nhưng các quý sau lại giảm dần, đại biểu Phú Thọ lo ngại: “Diễn biến này không theo diễn biến thông thường là quý 1 tăng trưởng thấp và tăng dần quý sau, nó giống diễn biến năm 2008 khi kinh tế trong nước bất ổn, lạm phát phi mã lên đến 20%, kinh tế thế giới khủng hoảng”.

Trong khi đó, theo đại biểu Hàm, tăng trưởng nhờ gia công có dấu hiệu đậm nét hơn, gia công lắp ráp điện tử, máy tính tăng trưởng 32,7%, gấp 2,25 lần công nghiệp chế biến, chế tạo. Chế biến, chế tạo bằng nguồn nguyên liệu trong nước lại tăng trưởng rất thấp.

"Điều này có nghĩa là chúng ta tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu nhưng thể hiện trình độ công nghệ, nhân lực còn thấp nên thế giới chỉ phân công, chấp nhận Việt Nam khâu này. Nó cũng lại tạo ra nghịch lý chúng ta có nhiều nguyên liệu thô nhưng phải xuất khẩu để nhập lại hàng hóa trung gian về gia công lắp ráp, mang lại giá trị gia tăng thấp" - đại biểu Hàm phân tích.

Theo đại biểu, với dân số đang già đi nhanh chóng, cùng với cách mạng 4.0, lợi thế lao động giá rẻ dần mất đi, nên có thể gia công lắp ráp chúng ta cũng không còn chỗ đứng. Ngoài nông nghiệp công nghệ cao phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, tăng trưởng của chúng ta chịu sự chi phối của doanh nghiệp FDI, nhưng chúng ta lại không tận dụng hết lợi thế của FDI. Đóng góp của khu vực này vào xuất nhập khẩu là rất lớn. Samsung và Formosa đóng góp khoảng 40% vào tăng trưởng mảng chế biến chế tạo.

Tranh luận với đại biểu Hàm, đại biểu Trần Quang Chiểu (Nam Định) cho rằng nói tăng trưởng dựa vào dầu thô là không thỏa đáng. Dẫn chứng khai thác cả dầu thô và than đều giảm so với 2017 (kế hoạch khai thác hơn 13,2 triệu tấn, thực hiện 13,5 triệu tấn, vượt hơn 200.000 tấn so với kế hoạch nhưng lại hụt hơn 1,6 triệu so với 2016; than cũng giảm so với kế hoạch gần 2 triệu tấn), đại biểu Chiểu đặt câu hỏi: “Không biết đại biểu lấy số liệu ở đâu để nói rằng khai thác dầu thô tăng, nếu không có dầu thô thì không đạt tăng trưởng".

Dẫn Báo cáo 193 của Chính phủ bổ sung kết quả thực hiện ngân sách 2017 và dự kiến ngân sách 2018 nêu rõ "khai thác dầu thô 2017 đạt 13,57 triệu tấn, tăng 1,29 triệu tấn so với 2016, đại biểu Hàm phân tích: "Chúng ta đã khai thác và thanh toán vượt 1,29 triệu tấn, do đó ảnh hưởng đến GDP. Tôi nhìn nhận rằng tỷ trọng thu dầu thô, khai thác khoáng sản có tăng so với 2017”.

Ông Hàm cũng lưu ý: "Trong phát biểu của tôi thì tôi muốn nói rằng tăng trưởng kinh tế của chúng ta đang giảm dần sự phụ thuộc vào dầu thô và khoáng sản. Tuy nhiên, tôi đề nghị là trong báo cáo thì Chính phủ nên có thêm những chỉ tiêu để đánh giá, nhìn nhận phù hợp hơn. Ví dụ như cần đánh giá sâu tỷ trọng của các thành phần trong tăng trưởng".

Đại biểu Hàm nói rõ: "Tôi đánh giá rất cao Chính phủ trong điều hành để thoát dần sự phụ thuộc vào dầu thô, khoáng sản. Tuy nhiên, tôi cũng muốn là trong bức tranh phát triển thì chúng ta cần nhìn nhận đúng thực chất, bởi khai thác dầu thô và khoáng sản là chúng ta khai thác tài nguyên, vào của để dành, chứ không phải xuất phát từ sản xuất".