Áp dụng điều ước quốc tế trong đấu tranh với tội phạm mua bán người

Hiệu quả từ hợp tác quốc tế

Nhận diện những thay đổi trong hoạt động của tội phạm mua bán người trong xu thế hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa hiện nay, Thượng tá Bùi Đức Tài - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự - Bộ Công an cho biết: Từ năm 2012 - 2022, tổng số vụ án về mua bán người được khởi tố là hơn 1.700 vụ, với 3.059 bị can. Riêng năm 2023, đã khởi tố mới 88 vụ, với 216 đối tượng phạm tội mua bán người theo các tội danh được quy định tại Điều 150, Điều 151 của Bộ luật Hình sự, xác định có 215 nạn nhân bị mua bán. Trong đó, mua bán người trong nội địa là 45 vụ (chiếm hơn 51%), với 141 đối tượng và 111 nạn nhân; mua bán người ra nước ngoài có 43 vụ (chiếm gần 49%), với 75 đối tượng và 104 nạn nhân.

Tội phạm mua bán người hiện nay không bó hẹp trong phạm vi lãnh thổ quốc gia mà hầu hết các đối tượng móc nối giữa trong nước và nước ngoài, xuyên biên giới, lợi dụng công nghệ để hạn chế xuất hiện trực tiếp, tránh sự kiểm tra của các thủ tục xuất nhập cảnh, lựa chọn những nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới để tiếp cận nạn nhân. Do đó, để đấu tranh hiệu quả với tội phạm mua bán người, cần xác định công tác hợp tác quốc tế đóng vai trò quan trọng. Cục Cảnh sát hình sự - Bộ Công an đã thực hiện nghiêm túc chỉ đạo, định hướng của Ban Chỉ đạo 138 (Bộ Công an), phối hợp với các đơn vị có liên quan chủ động triển khai hiệu quả nhiều hoạt động hợp tác quốc tế về công tác phòng, chống mua bán người. Cụ thể, phối hợp với lực lượng chức năng các nước, các tổ chức cảnh sát quốc tế (Interpol, ASEANAPOL), trao đổi thông tin, phối hợp điều tra các vụ án, bắt giữ, chuyển giao, truy nã đối tượng phạm tội và giải cứu, tiếp nhận, bảo vệ nạn nhân bị mua bán, theo các văn bản hợp tác về phòng, chống mua bán người mà Việt Nam tham gia hoặc là thành viên.

Cơ quan Công an tống đạt quyết định khởi tố bị can và lệnh bắt tạm giam đối với Danh Thị Mau

Điển hình là công tác thực hiện các Hiệp định song phương ký kết giữa Việt Nam với Trung Quốc, Lào, Campuchia...; đồng thời cử 2 tổ công tác phối hợp đấu tranh, triệt phá vụ án mua bán phụ nữ Việt Nam sang Trung Quốc. Từ ngày 04/12/2023 đến ngày 06/12/2023, Cục Cảnh sát hình sự - Bộ Công an phối hợp tham gia Đoàn công tác liên ngành do Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Côn Minh (Trung Quốc) làm Trưởng đoàn, tiến hành hỗ trợ và bảo hộ 1.019 công dân Việt Nam sơ tán từ Myanmar về nước, nhập cảnh tại cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài.

Cục Cảnh sát hình sự - Bộ Công an đã chỉ đạo Phòng Cảnh sát hình sự - Công an các địa phương rà soát, phân loại nhằm phát hiện các đối tượng nghi có dấu hiệu phạm tội, trốn truy nã, đưa người sang lao động bất hợp pháp, tham gia các đường dây lừa đảo trực tuyến do người nước ngoài tổ chức. Qua đó, đã phát hiện một đối tượng có quyết định truy nã của Công an H.Tân Uyên (Lai Châu), 2 đối tượng có quyết định truy tìm của Công an TP.Ninh Bình (tỉnh Ninh Bình) và Công an H.Văn Lâm (Hưng Yên). Trong các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm mua bán người từ năm 2021 đến năm 2023, đã điều tra, khám phá 174 vụ, với 314 đối tượng, giải cứu hơn 200 nạn nhân (chiếm 60% là các vụ mua bán người ra nước ngoài).

Cục Cảnh sát hình sự - Bộ Công an và Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm - Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng đã ký kế hoạch, phối hợp chỉ đạo lực lượng Công an, Biên phòng của 44 tỉnh có biên giới (đường bộ, đường biển) tiếp nhận vụ án, vụ việc để xác minh, điều tra, khởi tố hơn 50 vụ án mua bán người xuyên quốc gia và mua bán người ra nước ngoài; hợp tác với cơ quan chức năng của Campuchia, Lào và Trung Quốc duy trì đường dây nóng, gặp gỡ, đàm phán nhằm chủ động trao đổi thông tin, phối hợp điều tra, truy bắt tội phạm, giải cứu, tiếp nhận và hỗ trợ nạn nhân bị buôn bán trở về. Triển khai nhiều kế hoạch phối hợp tuần tra chung, kiểm tra, kiểm soát biên giới nhằm phòng, chống di cư trái phép và mua bán người...; chỉ đạo các Phòng Cảnh sát hình sự - Công an các địa phương tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, điều tra tội phạm mua bán người, tiếp nhận thông tin, tin báo để giải cứu nạn nhân.

Bốn đối tượng mua bán người bị Công an tỉnh Đắk Lắk bắt giữ

Ngoài ra, Cục Cảnh sát hình sự đã tham mưu Bộ Công an và hướng dẫn Công an các địa phương xây dựng, quản lý, vận hành 53 mô hình Phòng Điều tra tại các địa phương phục vụ lấy lời khai nạn nhân trong các vụ mua bán người; tập huấn kỹ năng điều tra thân thiện cho Công an 63/63 địa phương để không làm tái tổn thương nạn nhân trong quá trình giải quyết vụ án. Năm 2022, Cục Cảnh sát hình sự đã phối hợp Báo Công An Nhân Dân trao 300 suất quà trị giá hơn 300 triệu đồng cho các nạn nhân bị mua bán tại các địa phương.

Hoàn thiện luật, tạo hành lang pháp lý thuận lợi

Để có những giải pháp, đấu tranh hiệu quả với tội phạm mua bán người, Cục Cảnh sát hình sự - Bộ Công an cho biết cần hoàn thiện và sớm trình Quốc hội thông qua Luật Phòng, chống mua bán người để tạo hành lang pháp lý thuận lợi trong công tác phòng, chống tội phạm mua bán người. Tăng cường phòng, chống tội phạm mua bán người trên không gian mạng, tăng tỉ lệ giải quyết tin báo, tố giác tội phạm mua bán người; chú trọng công tác phòng ngừa từ cơ sở, nhất là nhóm có nguy cơ cao (người lao động mất việc, giãn việc, học sinh, sinh viên, nhóm có thu nhập thấp, địa bàn khó khăn...); giao chỉ tiêu đến Công an địa phương về số vụ mua bán người được điều tra, khám phá hằng năm, với phương châm "không để khó khăn trong xác minh, giải cứu nạn nhân khiến vụ án, vụ việc bị đình chỉ, kéo dài".

Từ trái sang: Xeo Văn Hiên, Xeo Thị Thành và Lương Thị Biên

Song song đó, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, trọng tâm là thực hiện có hiệu quả các hiệp định hợp tác đa phương, song phương giữa Việt Nam với các nước, nhất là với Campuchia, Lào, Thái Lan, Trung Quốc về phòng, chống mua bán người. Duy trì giao ban, gặp gỡ đàm phán, thiết lập đường dây nóng nhằm chủ động trao đổi thông tin, phối hợp điều tra, truy bắt tội phạm, giải cứu, tiếp nhận, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về; chủ động phối hợp và tranh thủ các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ giúp đỡ về tài chính, tư vấn chuyên môn kỹ thuật trong việc hỗ trợ thực hiện công tác phòng, chống mua bán người phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam. Phối hợp tích cực với lực lượng Biên phòng địa phương đẩy mạnh trao đổi thông tin với các đơn vị đối đẳng địa phương của các nước có chung đường biên giới với nước ta, nước có đông nạn nhân là người Việt Nam, nhằm trao đổi thông tin, thiết lập đường dây nóng, xác định đầu mối phối hợp điều tra, bắt giữ, chuyển giao, truy nã đối tượng phạm tội và giải cứu, tiếp nhận, bảo vệ nạn nhân bị mua bán.

Xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế nói chung và hợp tác quốc tế về phòng, chống tội phạm nói riêng đủ sức hoàn thành nhiệm vụ trong tình hình mới, nhất là trong việc tổ chức triển khai các chương trình hợp tác quốc tế về phòng, chống tội phạm, giúp Công an các đơn vị, địa phương tham gia một cách chủ động, tích cực trong các cơ chế hợp tác đa phương. Đồng thời, chú trọng thúc đẩy công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại một cách hiệu quả, kịp thời để các nước, các tổ chức quốc tế hiểu hơn về những cam kết của Việt Nam trong công tác phòng, chống tội phạm mua bán người.