Thành tài xế xe công nghệ nhờ... áo khoác
Anh Nguyễn Văn Phúc, một tài xế xe ôm ở quận Gò Vấp (TPHCM) chia sẻ, khoảng 5 - 6 năm trước, nghề xe ôm truyền thống làm ăn rất được. Nếu chịu khó chạy, mỗi ngày 1 người cũng kiếm được 500.000 đến 1 triệu đồng là chuyện thường. Trong thời buổi "bùng nổ" công nghệ thông tin, xe ôm truyền thống bỗng bị "chết yểu", buộc anh phải chuyển sang làm XOCN.
Để trở thành tài xế XOCN, anh phải chuẩn bị hồ sơ cá nhân, tân trang lại xe cộ, đóng tiền mua đồng phục, đăng ký với hãng xe công nghệ và học cách sử dụng ứng dụng gọi xe trực tuyến, học các quy tắc giao tiếp cộng đồng cũng như Luật Giao thông đường bộ Việt Nam... Tuy nhiên, không phải ai cũng tuân thủ theo quy trình tuyển dụng như anh Phúc.
Anh Nguyễn Thế Thiện (ngụ TP.Thủ Đức, TPHCM) cho biết, việc trở thành một tài xế XOCN cũng khá đơn giản. Anh chỉ cần mang xe và các loại giấy tờ, bằng lái, bảo hiểm... đến công ty chủ quản để bộ phận tuyển dụng kiểm tra chất lượng xe, chụp ảnh tài xế, nộp tiền mua đồng phục là xong. Từ lúc chạy xe cho đến nay, anh chưa một lần tập huấn về kỹ năng lái xe, kỹ năng giao tiếp ứng xử với hành khách cũng như Luật Giao thông đường bộ Việt Nam.
Tương tự, anh Trần Văn Q. - một cử nhân mới ra trường cho biết, do không tìm được việc làm phù hợp nên sau khi tốt nghiệp đại học, anh chọn chạy XOCN. So với nhiều ngành nghề, việc trở thành tài xế XOCN khá đơn giản. Anh chỉ cần mang giấy tờ, bằng lái xe, căn cước công dân đến công ty đối chiếu là đã được cấp tài khoản chạy xe. "Chỉ cần thông tin trong bằng lái xe khớp với căn cước công dân là ok. Đối với xe cộ, nhiều khi mình mượn xe của người khác đi đăng ký cũng không sao. Lỡ người ta có hỏi thì mình nói xe mình mua lại, chưa kịp sang tên giấy tờ, họ không bắt buộc phải là xe chính chủ”, anh Q. kể.
MBH, áo khoác giống với đồng phục các hãng xe công nghệ được bày bán tràn lan
Anh Q. cho biết, không ít trường hợp tài xế xe ôm truyền thống "nhảy cóc" sang chạy XOCN hoặc dân "tay ngang" không tìm được việc làm cũng tự mua đồng phục về rồi "hóa kiếp" thành tài xế XOCN.
Anh Nguyễn Văn M., hành nghề xe ôm ở ngã tư Bình Phước (TP.Thủ Đức) kể, mấy năm nay, do chạy xe ôm truyền thống quá ế ẩm, anh đã mua một chiếc áo thun, một áo khoác và một mũ bảo hiểm (MBH) giống với áo và MBH của hãng xe Grab về mặc. Khoác lên mình bộ đồng phục mới, nhiều người tưởng anh là XOCN nên họ đã chọn đi xe của anh nhiều hơn. Nói về lý do không đến công ty xe công nghệ đăng ký mở tài khoản, anh M. cho hay, anh không rành về công nghệ thông tin, sử dụng không quen ứng dụng đặt xe. Hơn nữa, nếu đăng ký mở tải khoản, anh phải mất chi phí mua đồng phục, phí chiết khấu trên mỗi chuyến xe.
Theo anh M., việc trở thành XOCN dễ ợt, bởi đồng phục và MBH nhái các hãng xe công nghệ bán tràn lan từ trên mạng cho tới ngoài đường. Trên các trang thương mại điện tử như: shopee, lazada và nhiều trang web khác, mỗi chiếc áo XOCN được bán với giá từ 125 - 180 ngàn đồng, MBH tùy theo loại có giá từ 40 - 300 ngàn đồng/chiếc.
Không chỉ ở trên mạng, MBH và đồng phục xe công nghệ cũng được bán nhan nhản ở bên ngoài. Đường Phạm Văn Đồng (đoạn qua Q.Gò Vấp và Q.Bình Thạnh) có tới 3, 4 điểm bày bán khá nhiều MBH và áo thun dài tay, áo khoác nhái theo mẫu của hãng xe Grab, Bee, Ahamove; đường Đinh Bộ Lĩnh (đoạn trước Bến xe Miền Đông cũ, Q.Bình Thạnh), Nguyễn Văn Linh, Quốc lộ 1A... cũng bày bán rất nhiều MBH và đồng phục nhái các hãng xe công nghệ.
Nhiều nhất phải kể đến đường Trường Chinh (Q.Tân Phú). Từ khu vực gần chân cầu Tham Lương đến siêu thị Co.op mart, có tới 5 - 6 điểm bán MBH và đồng phục nhái các hãng xe công nghệ với giá khá rẻ. Áo thun dài tay, áo khoác được bán với giá từ 140 - 160 ngàn đồng/chiếc, MBH có giá 50 - 70 ngàn đồng/chiếc. Chỉ cần bỏ ra vài trăm ngàn đồng mua MBH và đồng phục nhái là mọi người đều có thể trở thành... tài xế XOCN bất cứ lúc nào.
Giả dạng XOCN để phạm pháp
Lợi dụng độ "phủ sóng" ngày càng lớn của các hãng xe công nghệ, nhiều đối tượng xấu đặt mua áo khoác, MBH giống với đồng phục của nhiều hãng xe công nghệ để trà trộn hành nghề xe ôm. Chị Võ Anh Thư, một nhân viên văn phòng ở quận 10 (TPHCM) cho biết, nhiều lần đón xe ôm đi công việc, chị thường xuyên gặp phải tài xế XOCN "dỏm" trờ tới mồi chài. Nhiều người còn kỳ kèo hạ giá thấp hơn 10% so với các hãng xe công nghệ, nhưng bị chị từ chối.
Các đối tượng mặc đồ giống tài xế XOCN thực hiện hành vi trộm cướp
Bên cạnh đó, không ít đối tượng mua đồng phục giống với các hãng xe công nghệ về thực hiện hành vi phạm pháp. Mới đây, cộng đồng mạng không khỏi bức xúc trước việc một đối tượng mặc áo khoác trông giống áo của hãng Ahamove chạy xe phân khối lớn lượn lờ xung quanh con hẻm nhỏ để "săn mồi". Thấy 2 người phụ nữ đi xe gắn máy dừng lại chuẩn bị vào nhà, gã tài xế vòng tới vòng lui rồi bất ngờ giật túi xách của người phụ nữ rồi tẩu thoát.
Nhận thấy một tiệm rửa xe, thay nhớt tên Bình vắng vẻ, lúc 10 giờ 45 ngày 07/3/2023, một đối tượng mặc chiếc áo khoác trông giống với áo của hãng giao đồ ăn nhanh Nowfood lẻn vào "đá” chiếc xe máy Vario màu xanh lá cây chỉ trong nháy mắt. Lúc người trong tiệm phát hiện chạy ra thì tên trộm đã cao chạy xa bay.
Ngày 30/3/2023, hai đối tượng bịt kín mặt, trong đó có một đối tượng mặc áo khoác trông giống với áo của hãng Grab chở nhau trên xe phân khối lớn đi "đá xế". Lúc 13 giờ 40 cùng ngày, phát hiện 2 chiếc xe máy tay ga để cạnh nhau, một đối tượng nhảy xuống loay hoay bẻ khóa thì bị người trong nhà phát hiện, đuổi đánh, hai tên trộm lên xe tẩu thoát.
Lúc 16 giờ ngày 10/5/2023, trong lúc cùng tổ công tác tuần tra trên địa bàn phụ trách, Trung úy Trần Nhật Duy (Cảnh sát khu vực, CAP2, Q.Tân Bình) phát hiện 3 đối tượng đi trên 2 xe máy liên tục rảo quanh trước cửa hàng tiện lợi 24h, số B22 Bạch Đằng (P2, Q.Tân Bình). Thấy nhóm này có nhiều dấu hiệu bất thường, Trung úy Duy điều khiển xe máy áp sát yêu cầu kiểm tra hành chính. Tuy nhiên, đối tượng đang cầm lái bất ngờ hô hoán rồi tăng ga tông thẳng vào xe Trung úy Duy làm cả 2 bên ngã ra đường. Trung úy Duy nhanh chóng đứng dậy đuổi theo thì bị một đối tượng dùng bình xịt hơi cay chống trả quyết liệt. Dù liên tục bị xịt hơi cay nhưng anh Duy đã tiếp tục truy đuổi, quật ngã được đối tượng ngồi sau. Lúc bị bắt, đối tượng này mặc một chiếc áo khoác trông giống với áo của hãng xe công nghệ Gojek.
Đối tượng mặc áo giống tài xế xe Gojek dùng bình xịt hơi cay bị Trung úy Trần Nhật Duy bắt giữ
Tại Cơ quan công an, nam thanh niên khai tên Đinh Văn Vĩnh (SN 1977, quê Thái Bình), từng có 6 tiền án về tội "Trộm cắp tài sản". Cùng ngày, CAP2 phối hợp cùng Đội CSHS CAQ.Tân Bình khẩn trương xác định được 2 đối tượng còn lại, củng cố hồ sơ, xác minh lại nguồn gốc phương tiện đối tượng sử dụng để xử lý theo quy định. Vụ việc được camera ghi lại và nhanh chóng chia sẻ trên mạng xã hội. Cộng đồng mạng đã dành nhiều lời khen ngợi cho Trung úy Duy. Sáng 12/5, Đại tá Lê Hoài Phong, Trưởng Công an Q.Tân Bình đã trao khen thưởng đột xuất cho Trung úy Trần Nhật Duy vì đã có hành động dũng cảm, kiên quyết trấn áp tội phạm đến cùng, tạo được sự lan tỏa và hình ảnh đẹp của người CAND hết mình vì sự bình yên của nhân dân.
Trước đó, rất nhiều đối tượng khác giả dạng XOCN để thực hiện trộm cướp đã bị công an bắt giữ và khởi tố. Điển hình, ngày 21/3/2023, Đội CSHS Công an H.Nhơn Trạch (tỉnh Đồng Nai) đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, bắt tạm giam 4 đối tượng để điều tra, làm rõ về hành vi trộm cắp và tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có. Thủ đoạn của nhóm tội phạm này là đóng giả XOCN và gắn biển số xe giả để "đá nóng" xe máy.
Trước thực trạng nhiều đối tượng giả dạng tài xế XOCN để trộm cắp, anh Lê Văn Tài, ngụ Q.Gò Vấp ngao ngán: "Việc buôn bán tràn lan các loại MBH, quần áo "nhái" theo đồng phục của các hãng xe công nghệ vô tình tạo điều kiện cho các đối tượng xấu thực hiện hành vi phạm pháp. Khi khoác lên mình chiếc áo giống với áo của các hãng xe công nghệ, người ta rất khó phát hiện đâu là tài xế XOCN thật, đâu là kẻ trộm, "ma ma phật phật" chẳng biết đâu mà lần".
Theo anh Tài, để ngăn chặn các tài xế XOCN "dỏm", cơ quan chức năng cần có những chế tài đối với các trường hợp kinh doanh, buôn bán mặt hàng đặc thù này. Các hãng xe công nghệ cũng cần có các biện pháp đối với việc thu hồi đồng phục hư cũ. Trước khi lên xe, hành khách cần kiểm tra kỹ các thông tin về tài xế như: hình ảnh, tên, số điện thoại, biển số xe... mà mình đã đặt.