Muôn vàn thủ đoạn tinh vi
Với lợi nhuận bất chính đứng thứ 3, chỉ sau mua bán ma túy và vũ khí khiến các tổ chức tội phạm bất chấp pháp luật để thực hiện hành vi MBN. Chủ đề của Ngày thế giới phòng, chống MBN năm 2025 là "MBN là tội phạm có tổ chức - Hãy chấm dứt sự bóc lột", thể hiện sự quyết liệt, triển khai hiệu quả các mặt công tác phòng, chống MBN tại Việt Nam.
Theo Bộ Công an, MBN là tội phạm nguy hiểm, đã được đưa vào "Chương trình phòng, chống tội phạm trên quy mô toàn cầu" của Liên hợp quốc từ năm 2013. Trong những năm gần đây, tội phạm MBN trên thế giới và khu vực diễn biến ngày càng phức tạp. Các tổ chức tội phạm không chỉ nhắm tới phụ nữ, trẻ em mà còn mở rộng sang cả nam giới, với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, có tổ chức, hoạt động xuyên quốc gia và triệt để lợi dụng công nghệ cao để hoạt động phạm tội. Bên cạnh các mục đích phạm tội truyền thống như khai thác tình dục, buôn bán nội tạng, hôn nhân cưỡng bức, lao động cưỡng bức trong các cơ sở lao động bất hợp pháp, đến nay, MBN còn nhằm mục đích cưỡng bức lừa đảo trực tuyến và có xu hướng lan rộng trên phạm vi toàn cầu.
Một nạn nhân vụ buôn người được trao trả về địa phương
Đây là vấn đề mà nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam phải đối mặt trong công tác đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này, đặt ra yêu cầu cao cần sự phối hợp chặt chẽ với các đối tác quốc tế, các tổ chức đa phương và cơ chế chia sẻ thông tin kịp thời.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, tình hình tội phạm MBN tiếp tục tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp. Theo thống kê, các lực lượng chức năng đã chuyển truy tố 50 vụ/178 bị can; đã giải quyết, xét xử 72 vụ, 237 bị cáo. Tội phạm về MBN phải giải quyết chủ yếu gồm: Tội MBN (chiếm 46,24%); tội MBN dưới 16 tuổi (chiếm 43%); tội mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người (chiếm 6,45%). Riêng, lực lượng Cảnh sát hình sự toàn quốc đã khởi tố, điều tra mới 22 vụ/72 đối tượng phạm tội MBN theo các tội danh được quy định tại điều 150, 151 Bộ luật hình sự, xác định được 100 nạn nhân bị mua bán. Có nhiều bị cáo đã bị tuyên phạt với mức án nghiêm khắc, thể hiện sự nghiêm minh và tính răn đe của pháp luật, được dư luận xã hội đồng tình, ủng hộ.
Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) cho biết, tội phạm MBN ra nước ngoài là 10 vụ/25 đối tượng/28 nạn nhân. So với cùng kỳ năm 2024, số vụ MBN ra nước ngoài được phát hiện, điều tra giảm 2 vụ (giảm 16%). Tội phạm MBN trong nước là 12 vụ/46 đối tượng/72 nạn nhân, so với cùng kỳ năm 2024, số vụ MBN trong nước được phát hiện, điều tra tăng 6 vụ (tăng 100%), trong đó chủ yếu là MBN dưới 16 tuổi để cưỡng bức làm việc tại các cơ sở karaoke, massage kích dục, bán dâm... xảy ra tại các địa phương Hà Nội, Điện Biên, Bắc Ninh, Tuyên Quang, Long An, Hải Phòng, Thanh Hóa, Nam Định và Hòa Bình (cũ)...
Bên cạnh thủ đoạn truyền thống với hình thức gặp gỡ để tiếp xúc làm quen trực tiếp với nạn nhân, trong các chuyên án, vụ án MBN trong nội địa, các đối tượng tiếp tục lợi dụng mạng xã hội Facebook, Zalo... lập các hội, nhóm đăng tải nội dung, tuyển dụng nhân viên hoặc ứng tiền để chuộc nhân viên của các cơ sở kinh doanh có điều kiện ở các địa bàn khác. Tất cả các chi phí (tiền đi lại, ăn uống), các đối tượng ép nạn nhân viết giấy vay nợ, sau đó cưỡng bức làm việc tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện, nếu nạn nhân phản ứng, không làm việc sẽ bị đánh đập, dọa bán sang nước ngoài. Đồng thời, nạn nhân sẽ thưởng tiền nếu giới thiệu, dụ dỗ hoặc lừa gạt được các nạn nhân khác đến làm cùng; các đối tượng yêu cầu xem hình ảnh của nạn nhân qua Zalo hoặc các ứng dụng mạng xã hội, nếu đạt tiêu chuẩn về ngoại hình, độ tuổi mới tuyển dụng, giao dịch mua bán.
Công an TPHCM khởi tố bị can, tạm giam Võ Hải Đương về tội
mua bán ngườiNgoài ra, tội phạm MBN lợi dụng nền tảng mạng xã hội để dụ dỗ, lừa gạt nạn nhân, hứa hẹn "việc nhẹ lương cao", sau đó bán nạn nhân ra nước ngoài làm việc bất hợp pháp, bán dâm hoặc đòi tiền chuộc với số tiền lớn; lợi dụng kẽ hở của pháp luật trong tư vấn, môi giới hôn nhân với người nước ngoài, cho nhận con nuôi, du lịch, thăm thân... để tuyển chọn, dụ dỗ, lôi kéo các cô gái có hoàn cảnh gia đình éo le, khó khăn lấy chồng nước ngoài, xuất khẩu lao động sang nước ngoài với thu nhập cao sau đó lừa bán nạn nhân; lợi dụng chính sách, thủ tục xuất nhập cảnh, các đối tượng người nước ngoài câu kết với đối tượng người Việt Nam để tổ chức đưa người ra nước ngoài lao động sau đó thu giữ giấy tờ, hộ chiếu, không làm các thủ tục cư trú, bóc lột, cưỡng bức lao động nạn nhân...
Theo dự báo, thời gian tới, tình hình tội phạm MBN trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng sẽ còn diễn biến phức tạp. Bên cạnh đó, xung đột vũ trang, bất ổn chính trị ở một số quốc gia, tác động của thiên tai, dịch bệnh, nhu cầu tìm kiếm việc làm tăng cao và chính sách mở cửa, hội nhập toàn cầu sẽ thúc đẩy di cư, là cơ hội cho những hoạt động di cư trái phép, là điều kiện thuận lợi cho các đối tượng lợi dụng lừa đảo, dụ dỗ nạn nhân để mua bán. Tại lễ phát động hưởng ứng "Ngày thế giới phòng, chống mua bán người" và "Ngày toàn dân phòng, chống mua bán người 30/7" năm 2025 do Bộ Công an, Trung ương Hội LHPN Việt Nam, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và UBND TP.Huế tổ chức tại TP.Huế, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã nhấn mạnh, tội phạm MBN không chỉ là hành vi nguy hiểm đáng kể cho xã hội, trực tiếp xâm phạm nghiêm trọng đến quyền con người và phẩm giá của mỗi cá nhân, mà còn tác động tiêu cực đến nhiều mặt của đời sống xã hội.
Hoàn thiện pháp lý
Bộ Công an cho hay, Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh phòng, chống MBN theo những giải pháp và nhiệm vụ trọng tâm, nổi bật đó là cơ sở pháp luật phòng, chống MBN ngày càng hoàn thiện như ban hành và tổ chức triển khai thực hiện Luật Phòng, chống MBN năm 2024; sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự phần có liên quan đến tội phạm MBN; ban hành Nghị định số 162 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống MBN.
Đây là một bước phát triển trong hoạt động lập pháp của Nhà nước ta nói chung và trong lĩnh vực phòng, chống MBN nói riêng, tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho các cơ quan chức năng trong đấu tranh phòng, chống MBN, hỗ trợ nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân; bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và tương thích với các điều ước mà Việt Nam là thành viên; tạo nhận thức thống nhất, đầy đủ về công tác phòng, chống MBN; phát huy vai trò của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân trong phòng chống MBN. Ngoài ra, tăng cường điều tra, truy tố, xét xử các vụ án MBN.
Việt Nam cũng xác định và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán theo quy định của pháp luật và kịp thời ứng phó với những thách thức mới của tình hình MBN trong khu vực. Đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức về xu hướng mới, thủ đoạn mới của tội phạm MBN; nỗ lực thực hiện những mục tiêu của Thỏa thuận toàn cầu về di cư hợp pháp, an toàn và trật tự của Liên hợp quốc (GCM) theo kế hoạch, nhằm củng cố môi trường di cư minh bạch, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người di cư, ngăn chặn nguy cơ MBN trong các hoạt động di cư quốc tế... cho thấy những nỗ lực, thành tựu của Việt Nam trong phòng, chống MBN.
Cũng theo Bộ Công an, thời gian tới, tình hình MBN vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, tội phạm có xu hướng chuyển dịch sang không gian mạng, sử dụng công nghệ cao để dụ dỗ, lừa gạt nạn nhân, đòi hỏi các lực lượng chức năng phải quyết liệt, chuyển đổi trạng thái mạnh mẽ hơn nữa để phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả. Có thể nói, bên cạnh việc tiếp tục bám sát các giải pháp, nhiệm vụ về phòng, chống tội phạm nói chung và phòng, chống tội phạm MBN nói riêng đã được Trung ương Đảng, Chính phủ đề ra, năm 2025 hưởng ứng "Ngày thế giới phòng, chống MBN", "Ngày toàn dân phòng, chống MBN" đã truyền đi thông điệp với chủ đề: "MBN là tội phạm có tổ chức - Hãy chấm dứt sự bóc lột". Qua đó, thể hiện nỗ lực, cam kết mạnh mẽ của các cấp, ngành từ trung ương đến địa phương trong công tác phòng, chống MBN; huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia để góp phần xây dựng một cộng đồng an toàn, không có tội phạm MBN...
(CATP) Trong những năm gần đây, Việt Nam chứng kiến sự gia tăng đáng báo động của tội phạm mua bán người (MBN), với hàng trăm vụ án bị phát hiện và hàng ngàn nạn nhân được giải cứu. Đây không chỉ là một vấn đề pháp lý, mà còn là vấn đề xã hội, nhân đạo, kinh tế mang tính toàn cầu. Vậy đâu là những nguyên nhân sâu xa khiến tội phạm MBN tại Việt Nam gia tăng không ngừng? Và giải pháp nào căn cơ để ngăn ngừa hiệu quả tội ác này?