NHỮNG “NGHIỆN SĨ” BẤT ĐẮC DĨ
Mới sáng sớm, một quán cà phê - thuốc lào gần giao lộ Lê Văn Việt - Quang Trung (Q9) đã đông người vào, kẻ ra. Khách cười nói rôm rả bên cạnh những ống thuốc lào cùng làn khói trắng. Quán sá tuy không sang chảnh, nhưng trang trí khá ấn tượng bởi nhiều ống điếu thuốc lào. Thấy một thanh niên còn trẻ (vốn là “khách ruột”) bước vào, chủ quán vội vã tiếp đón, mang ra cái ống điếu dài cỡ 1,8m, cùng gói thuốc bằng bàn tay.
Vị khách ngồi bệt xuống ghế rồi nâng ống điếu lên, một đầu kê vào ống pô xe máy đang đậu trước quán, đầu còn lại đưa lên miệng. Chủ quán lập tức vê những bi thuốc, tra vào nõ điếu. Anh ta dùng bật lửa hơ qua, hơ lại đầu nõ vài lần và đốt bi thuốc. Bi thuốc vừa bén lửa, vị khách trẻ bặp bặp vài cú “đề ba” lấy đà, rồi bặm môi rít một hơi dài làm ống điếu rít lên từng hồi. Sau vào cú kéo ống, vị khách ngửa cổ, phà cột khói xám bạc vào không trung. Cột khói vừa dứt, vị khách bắt đầu “phê”. Toàn thân anh ta lắc lư, mắt trợn ngược, nước miếng chảy nhễ nhại rồi nôn thốc nôn tháo vào chiếc xô cáu bẩn để sẵn dưới gầm bàn.
Cách đó mấy bước chân, vài nhóm, mỗi nhóm khoảng năm, ba cậu ấm xôm tụ xung quanh các bàn điếu khác tự bao giờ. Người này rít ống, người khác vê thuốc, châm lửa, nhiệt tình cổ vũ, bàn tán rôm rả. Từng làn khói trắng đặc quánh phả ra làm không gian quán mờ mờ, ảo ảo. Sau vài cữ thuốc đầy phấn khích, không ít người mặt mũi bơ phờ, đờ đẫn. Nhiều ngày ngồi uống nước tại đây, chúng tôi thường xuyên gặp một vị khách tuổi “teen”, người gầy gò, mặt non choẹt, nhưng có “số má” trong làng “lào thủ” (tiếng lóng chỉ người thường hút thuốc lào). Người mới tập hút chỉ cần kéo vài hơi là “nock-out”, nhưng vị khách trẻ này phải hút liên tục 3, 4 bi thuốc mới “rớt đài”.
Rôm rả nhất phải kể đến một quán gần ngã tư Đinh Tiên Hoàng - Điện Biên Phủ (Q1) hoạt động nhộn nhịp từ sáng sớm tới khuya. Quán sá tuy nhỏ, nhưng chủ quán cho trưng bày hàng chục ống điếu, từ bình dân đến cao cấp. Có loại được làm từ những ống tre bình thường, có loại làm bằng những gốc tre già cỗi, gỗ quý, giả ngà voi, nạm đồng, bạc, chạm khắc tỉ mỉ, to nhỏ, ngắn dài đủ kiểu. Thuốc lào ở đây có nhiều chủng loại, sẵn sàng đáp ứng cho các “lào thủ”.
Sau đại dịch Covid-19, quán giải khát kiêm thuốc lào trên nhanh chóng đông đúc trở lại. Có người đến uống nước, cà phê, trà đá và nói chuyện, có người đến học bài, giải khát và giải... khói. Khách đến quán đa số mặt còn non choẹt, tóc nhuộm vàng, đỏ, bù xù, đi cùng mấy cô gái mặc váy ngắn. Nhiều khách đang là học sinh của các trường phổ thông trung học, sinh viên trên địa bàn thành phố.
Chủ quán để sẵn gần chục ống điếu xung quanh các bàn. Người này hút xong liền chuyền cho người khác “kéo”, “bắn”. Ngoài thuốc lào, một số bạn trẻ còn mang theo thuốc lá, shisha điện tử để hút. Trong không gian nhỏ hẹp, từng nhóm bạn trẻ vây lấy ống điếu, phùng mang, bặm miệng rít thục mạng, khói bay mù mịt, ngột ngạt. Sau mỗi lần rít, họ bắt đầu gà gà “phê”, đầu óc lờ đờ, mình mẩy lắc lư theo điệu nhạc cà giật như những con thiêu thân.
Trong lúc chờ ống điếu từ các “nghiện sĩ” bên cạnh, một vị khách trẻ vào quán khá trễ, có dấu hiệu “vã thuốc lào”, ngồi ngáp ngắn, ngáp dài, uể oải. Được một “lào thủ” chuyền cho ống điếu, vị khách này liền “bắn” một lúc bốn bi. Bị “ngáo thuốc”, toàn thân anh ta bắt đầu run lẩy bẩy, đầu lắc lư, miệng nôn ói rồi lăn đùng ra giữa nền nhà co giật, sùi bọt mép, quằn quại như người bị ngộ độc. Ngoài những cảnh chúng tôi thường gặp, trên trang Facebook của quán này ghi lại rất nhiều clip, hình ảnh nôn ói, ho sặc sụa hay ngã vật vã của những “nghiện sĩ trẻ” khi “phê” thuốc lào.
Dương Th. (sinh viên) kể: “Mấy tháng trước, sinh nhật đứa bạn. Thằng này chơi ngông, bảo cả nhóm đi kéo thuốc lào. Từ bữa đó tới nay, ngày nào không làm vài khói thì trong người thấy bứt rứt...”. Ngoài các “cậu ấm”, một số “cô chiêu” cũng không ngần ngại thể hiện “đẳng cấp” của mình khi cầm ống điếu rít, trông rất khí thế. Có người hút chưa quen, bị sốc thuốc lào, ôm ngực ho sặc sụa, mặt tái bợt.
HIỂM HỌA KHÔN LƯỜNG
Ghé một quán cà phê - thuốc lào khác trên đường Tiền Giang (Q.Tân Bình), tôi thấy có khá nhiều bạn trẻ đến đây “phê” và “phiêu” cùng làn khói trắng. Quán có nhiều “khách ruột”, trong đó có một vị tuổi “teen”, dáng mập mạp, thường xuyên lướt web và kéo thuốc lào. Trên bàn của cậu ta thường để chiếc laptop, ly cà phê đen, gói thuốc lào, bên cạnh là cái ống điếu và chiếc xô nhựa cáu bẩn. Sau vài lượt lướt web, cậu ta lại quay sang nâng ống điếu, châm thuốc, rít. Khói thuốc phả ra có mùi khét lẹt, khiến những người ngồi xung quanh cảm thấy ngột ngạt. Có lúc chưa đủ “đô”, cậu này bặp môi kéo một lúc bốn, năm hơi. Khi “ngáo thuốc”, mắt cậu ta gà gà, lâng lâng như “phê” thuốc phiện, có lúc tay run rẩy, người lắc lư như lên đồng rồi nhắm mắt, nhắm mũi ói vào xô.
Thường xuyên gặp các bạn trẻ “phê” trong làn khói thuốc lào, anh Đỗ Thanh Tùng (công chức ở Q.Tân Bình) đã nhiều lần khuyên can họ, nhưng đều bị bỏ ngoài tai. Nhiều người còn bảo: “Hút hơi thuốc lào, nâng cao sĩ diện” (!). Nâng cao sĩ điện đâu không thấy, chỉ thấy nhiều bạn trẻ tốn rất nhiều thời gian, tiền bạc cho làn khói trắng độc hại này. Chưa kể việc nhiều người dùng chung một ống điếu rất mất vệ sinh.
Chúng tôi liên hệ một cửa hàng bán thuốc lào tại Q1, chủ cửa hàng cho biết, thuốc lào một sao giá 500 ngàn đồng/ lạng, năm sao giá 1 triệu đồng/ lạng, loại “VIP” giá 2 triệu đồng/ lạng, còn loại bình dân giá vài ba trăm ngàn đồng/lạng. Nhiều người lo ngại, hiện nay có không ít loại thuốc lào không rõ nguồn gốc bán trôi nổi trên thị trường, dễ bị kẻ xấu lợi dụng pha trộn ma túy vào, tiềm ẩn nhiều hiểm họa khôn lường.
Tháng 10-2019, em Vũ Văn Đ. (học sinh lớp 12 Trường THPT Nguyễn Huệ, TP.Hải Phòng) rủ hai em Nguyễn Quý Đ. và Nguyễn Thanh T. (cùng học lớp 11) dùng điếu cày hút thử một loại thuốc lào mà mình vừa mua trên mạng. Sau khi hút, một trong 3 nam sinh có biểu hiện lạ, nghi dùng chất gây nghiện. Nhà trường phát hiện, thông báo cho gia đình, đồng thời mời Công an huyện Kiến Thụy phối hợp xác minh. Qua trưng cầu giám định, cơ quan chức năng phát hiện Nguyễn Quý Đ. dương tính với ma túy.
Khoảng tháng 5-2019, một người đàn ông 41 tuổi ở Hà Nội phát hiện con trai mình có những biểu hiện bất thường sau khi hút thuốc lào. Ông tự mang gói thuốc đi hỏi nhiều nơi, nhưng không ai biết nguồn gốc. Người đàn ông tự hút một lượng thuốc lào bằng hạt đỗ. Hút xong, ông nằm vật ra nhà, mặt tối sầm, đầu óc quay cuồng, vẫn nghe tiếng nói, tiếng cười xung quanh, nhưng không thể đứng dậy được.
Hôm sau, khi người thân hỏi về việc đã xảy ra thì ông ta không nhớ được gì. Sau đó, ông đem mẫu thuốc lào đến Viện Khoa học hình sự Bộ Công an đề nghị giám định. Kết quả, trong gói thuốc lào chứa chất ma túy 5F-MDMB PICA (còn gọi là “cỏ Mỹ”). Đây là loại ma túy gây ảo giác mạnh, làm người dùng mất khả năng nhận thức không gian, thời gian, tác động lên hệ thần kinh trung ương, thậm chí có thể có hành vi gây nguy hiểm cho bản thân và người khác. Sử dụng lượng lớn có thể gây ra sốc, sùi bọt mép, co giật, đe dọa đến tính mạng.
“Nghiện sĩ” đu theo làn khói
Thuốc lào có tên khoa học là nicotiana rustica L, một loài thực vật thuộc chi thuốc lá (nicotiana), họ cà solanaceae. Cây thân thảo, mọc quanh năm, cao chừng một mét. Loài này có hàm lượng nicotin rất cao. Thuốc lào được trồng chủ yếu để hút theo tập quán của người Việt ở vùng đồng bằng, trung du Bắc bộ đến Đèo Ngang (Quảng Bình) và các dân tộc thiểu số từ miền núi phía Bắc đến miền tây Thanh Hóa, Nghệ An. Sau này, thuốc lào được trồng rộng rãi ở khắp nơi, nhưng chỉ có vài vùng trồng thuốc lào nổi tiếng tại Hải Phòng và Thanh Hóa.