Lao đao vì... "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược" (!)
Liên quan đến vụ việc này, Báo CATP đã theo sát từ lúc có công văn "lạ" xuất hiện cuối năm 2007, dẫn đến khiếu nại gay gắt của chủ đầu tư (CĐT) dự án (Công ty CP IMG Phước Đông) cho đến nay, với nhiều bài phản ánh. Theo đó, ngày 15-10-2007, Chủ tịch UBND tỉnh Long An ký Quyết định (QĐ) số 2609/QĐ- UBND thu hồi 1.433.712m2 đất tại xã Phước Đông, huyện Cần Đước để thực hiện đầu tư xây dựng hạ tầng Khu công nghiệp (KCN) Cầu cảng Phước Đông. Trong phần đất thu hồi có 5.471,6m2 của Doanh nghiệp tư nhân xây dựng - thương mại Thăng Long (DNTN Thăng Long) sử dụng làm bãi vật liệu xây dựng (VLXD). Ngày 7-11-2007, UBND huyện Cần Đước ra QĐ chi bồi thường cho DNTN Thăng Long số tiền 1,028 tỷ đồng.
Tập kết cát tại bãi VLXD của DNTN Thăng Long
Thật bất ngờ ngày 14-12-2007, Phó chủ tịch UBND tỉnh Long An lúc này là ông Đỗ Hoàng Việt ký công văn số 6464/UBND-KT (gọi tắt CV 6464) "chấp thuận để DNTN Thăng Long hoạt động tại vị trí hiện hữu". Rõ ràng, CV 6464 ban hành trái quy định pháp luật, đi ngược lại với QĐ 2609/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND tỉnh Long An.
DNTN Thăng Long mang khu đất thế chấp Agribank từ cuối năm 2010, được "sếp" Phòng giao dịch Rạch Ông, Q.8, TPHCM Phạm Xuân Hùng "thương", hô biến thành đất "vàng" duyệt cho vay đến 26 tỷ đồng (?!).
Vụ việc nhùng nhằng đến ngày 22-5-2012, Phó chủ tịch UBND tỉnh Long An (hiện là Bí thư Tỉnh ủy Long An) Phạm Văn Rạnh ký văn bản giao Sở Tư pháp tỉnh chủ trì, tư vấn giúp UBND tỉnh giải quyết vướng mắc kéo dài. Ngày 4-6- 2012, Sở Tư pháp có văn bản đề xuất UBND tỉnh chấm dứt thi hành CV 6464, đồng thời ban hành QĐ thu hồi đất của Thăng Long.
Sau khi lập tổ công tác rà soát, xem xét vụ việc, ngày 20-8-2012 Thanh tra Chính phủ (TTCP) có văn bản đề nghị UBND tỉnh Long An thu hồi 5.471,6m2 đất của Thăng Long giao cho CĐT triển khai dự án. Ngày 15-11-2012, Văn phòng Chính phủ có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng (hiện là Thủ tướng) Nguyễn Xuân Phúc "yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Long An chủ trì cùng TTCP, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT), chỉ đạo kiểm tra nội dung khiếu nại về việc sử dụng đất của IMG Phước Đông và DNTN Thăng Long để có biện pháp giải quyết theo quy định pháp luật".
Ngày 26-4-2013, Chủ tịch UBND tỉnh Long An ký văn bản gửi TTCP và Bộ TNMT, xác định UBND tỉnh đã lập đoàn thanh tra và ban hành kết luận thanh tra ngày 11-4-2013, trong đó có hai nội dung giống như văn bản đề xuất của Sở Tư pháp.
Ngày 19-7-2013, TTCP có văn bản khẳng định: Kết luận thanh tra của UBND tỉnh Long An là khách quan, đúng quy định pháp luật. Vì vậy, TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh thực hiện nghiêm túc kết luận thanh tra.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (tại văn bản số 498/VPCP-V.I ngày 22-1-2014 của Văn phòng Chính phủ), ngày 29-4-2014, UBND tỉnh Long An ra QĐ số 1400/QĐ-UBND "chấm dứt hiệu lực thi hành CV 6464". Tiếp đến ngày 16-5-2014, UBND tỉnh ban hành QĐ số 1586/ QĐ-UBND thu hồi 5.471,6m2 đất của Thăng Long.
Dù CV 6464 bị "khai tử" nhưng nhiều rắc rối vẫn phát sinh. Đến ngày 17-8-2016, Chủ tịch UBND tỉnh Long An lúc này là ông Trần Văn Cần ký văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ, trong đó kiến nghị chấp thuận cho UBND tỉnh Long An thu hồi đất của DNTN Thăng Long.
Phía chủ đầu tư cũng có đơn gửi Thủ tướng Chính phủ, kêu cứu vì chịu quá nhiều thiệt hại. Ngày 9-9-2016, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 287/TB-VPCP, thông báo kết luận của Phó thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình: Yêu cầu UBND tỉnh Long An chỉ đạo việc thu hồi đất của DNTN Thăng Long theo đúng quy định, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của Thăng Long. Nếu hai DN tự thương lượng, thỏa thuận được với nhau về việc sử dụng đất thì chính quyền địa phương tạo thuận lợi cho họ thực hiện theo quy định của pháp luật.
Trường hợp DNTN Thăng Long có nguyện vọng sử dụng đất nằm trong KCN đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, UBND tỉnh Long An xem xét, xin điều chỉnh quy hoạch theo hướng dành một diện tích đất phù hợp thuộc KCN của IMG Phước Đông cho Thăng Long thuê để giải quyết dứt điểm vụ khiếu nại và sớm đưa KCN Cầu cảng Phước Đông kết nối được hạ tầng và đi vào khai thác, sử dụng.
Đường vào bãi VLXD của DNTN Thăng Long
Thủ tướng chính phủ chỉ đạo lần thứ tư
Từ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Long An tổ chức nhiều cuộc họp nhưng không thể giải quyết dứt điểm do CĐT không thể đáp ứng những đòi hỏi của Thăng Long. Quá bức xúc, chủ đầu tư lại có đơn kêu cứu. Tại cuộc họp do UBND tỉnh Long An tổ chức ngày 12-7-2017, Chủ tịch Trần Văn Cần kết luận: Đây là cuộc họp cuối cùng, UBND tỉnh sẽ không họp nữa. Đề nghị IMG Phước Đông và DNTN Thăng Long nên thương lượng, thỏa thuận với nhau, UBND tỉnh sẽ tạo thuận lợi cho hai doanh nghiệp thực hiện. Trường hợp hai bên không thỏa thuận được, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo việc thu hồi đất của DNTN Thăng Long theo đúng quy định pháp luật.
Đại diện chủ đầu tư trình bày bức xúc: Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, IMG Phước Đông bồi thường bổ sung cho Thăng Long hơn 1,279 tỷ đồng, đồng thời khẩn trương ngày đêm thi công bãi VLXD mới, theo đúng hồ sơ thiết kế đã được Sở Xây dựng Long An phê duyệt, để hoán đổi với bãi VLXD hiện hữu. Tuy nhiên, khi bãi VLXD mới hoàn thành (cách bãi VLXD cũ gần 2km) thì phía Thăng Long yêu cầu trả thêm 3 tỷ đồng. Để muốn giải quyết êm xuôi và đẩy nhanh tiến độ dự án, CĐT đồng ý hỗ trợ 3 tỷ thì phía Thăng Long lại "trở quẻ". Không thể chấp nhận đòi hỏi "trên trời" của Thăng Long, chủ đầu tư tiếp tục kêu cứu.
Chủ tịch UBND tỉnh Long An Trần Văn Cần tại cuộc họp ngày 24-5-2019 (ảnh: BLA)
Ngày 25-4-2019, UBND tỉnh Long An có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ báo cáo về việc giải quyết vướng mắc liên quan đến sử dụng đất tại dự án KCN Cầu cảng Phước Đông. Ngày 22- 5-2019, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 4375/VPCP-V.I, truyền ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình: "UBND tỉnh Long An chủ trì, làm việc với các cơ quan chức năng để tiếp tục chỉ đạo giải quyết dứt điểm những vướng mắc của các DN liên quan đến việc sử dụng đất tại KCN Cầu cảng Phước Đông, có biện pháp giải quyết theo quy định của pháp luật; báo cáo kết quả lên Thủ tướng Chính phủ".
Tại cuộc họp ngày 24-5-2019, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Cần kết luận: Thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại các văn bản 498/VPCP-V.I ngày 22- 1-2014 và số 287/TB-VPCP ngày 9-9-2016, UBND tỉnh tiến hành thực hiện thu hồi đất đối với DN Thăng Long theo đúng quy định pháp luật, chấm dứt phương án hoán đổi bãi vật liệu.
Căn cứ QĐ số 4939/QĐ-UBND ngày 26-12-2019 của UBND tỉnh Long An, CĐT đã chuyển đủ số tiền bồi thường bổ sung đến Ban Quản lý dự án huyện để tiến hành chi trả cho DNTN Thăng Long.
Sau nhiều lần vận động nhận tiền, di dời bãi VLXD nhưng DNTN Thăng Long không đồng ý nên ngày 13-4-2020, Chủ tịch UBND huyện Cần Đước Huỳnh Văn Quang Hùng ký QĐ số 449/QĐ- UBND, áp dụng biện pháp cưỡng chế thu hồi đất đối với DNTN Thăng Long. Thời gian thực hiện từ ngày 15 đến 22-5-2020.
Đại diện CĐT bày tỏ: Sau nhiều năm triển khai với hàng trăm tỷ đồng đổ vào dự án, cái mà CĐT nhận được chính là khu đất "hai mảnh" bị xé toạc bởi một bãi VLXD(!). Theo quy hoạch, có 900.000m2 đất của KCN là đất thương phẩm cho thuê đất hoặc làm nhà xưởng cho thuê. Lấy tỷ lệ ở mức 60% diện tích lấp đầy với giá thuê đất 2 USD/m2/tháng, hơn 10 năm qua (từ đầu năm 2010 đến tháng 4-2020), IMG Phước Đông có thể tạo ra doanh thu 133,9 triệu USD, tương đương hơn 3.100 tỷ đồng; số tiền thuế phải nộp cho Nhà nước khoảng 1.000 tỷ (!). Thêm vào đó là hàng vạn việc làm cho người dân địa phương khi KCN hoạt động. Đau lòng thay, cả KCN nằm phơi nắng, phơi sương cả một thập niên, gây lãng phí khủng khiếp.
Với sự chỉ đạo sâu sát của UBND tỉnh Long An và vào cuộc quyết liệt của lãnh đạo huyện Cần Đước cùng các cơ quan chức năng, CĐT tin tưởng sẽ nhận được một kết thúc có hậu từ KCN Cầu cảng Phước Đông để dự án sớm hoàn thành, đưa vào hoạt động, thu hút đầu tư, tạo công ăn việc làm, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương...