(CAO) Có rừng Pơmu này đã khó, việc giữ gìn nó càng khó hơn. Với đồng bào, họ xem Pơmu như người thân trong gia đình, là một loài gỗ quý linh thiêng nên từ xưa nay đồng tâm hiệp lực giữ gìn…
“Vương quốc Pơmu” độc nhất vô nhị
Theo ông Bhling Mia, Chủ tịch UBND huyện Tây Giang, Cây Pơmu có tên khoa học Fokienia hodginsii (Dunn), thuộc họ Hoàng đàn (Cupressaceae), tập trung tại hai địa bàn 2 xã Tr’hy và Axan (thuộc huyện Tây Giang). Theo số liệu điều tra khảo sát của BQL rừng phòng hộ Bắc Sông Bung (thuộc Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Nam) quần thể phân bố trên diện tích 240ha. Trong số 1.366 cây Pơ mu đếm được, hiện có 725 cây có chu vi từ 2,40 m trở lên. Chu vi cây được đo tại vị trí cách mặt đất 1,3m; được đánh số từng cây và tọa độ GPS. 725 cây Pơmu được công nhận là Cây di sản Việt Nam có độ tuổi trên 250 năm, cây lớn nhất trên 1.000 tuổi, có chu vi 7,52m.
Rừng Pơmu đẹp như tranh vẽ
“Để xác định tuổi cây bằng phương pháp bằng phương pháp khoan tăng trưởng trên thân cây để xác định độ dày của từng năm sinh trưởng. Hiện tại quần thể Pơ mu vẫn sinh trưởng và phát triển tốt, được chính quyền và nhân dân địa phương bảo vệ nghiêm ngặt, một số cây bị chết do sét đánh và một số cây bị gãy cành do gió bão và tuổi tác. Chính quyền và nhân dân địa phương cùng với sự giúp đỡ của một số cơ quan, tổ chức và các nhà khoa học đang nghiên cứu các phương pháp chống sét cho quần thể cây Pơ mu đặc biệt này”, ông Bhling Mia nói.
Già làng Clâu Blao (trú thôn Vòng, xã Trà Hy), người được vinh danh mang tên “con đường Blao” vì ông đã có công khai phá, làm nên trong nhiều năm liền. Già Clâu Blao cho biết, cây Pơmu theo tiếng Cơ Tu là Hynghee. Đây được xem là cây thiêng, nên từ xưa, đồng bào chỉ dùng để làm quan tài (hòm) khi có người tạ thế. Làm nhà, bàn ghế, hay những vật dụng trong gia đình thì họ không bao giờ đụng đến . Đây là một loài cây quý và có tính chất linh thiêng nên đồng bào ai cũng muốn gìn giữ cây này như báu vật của làng.
“Giờ rừng cây Pơmu cổ thụ được vinh danh thì bà con nơi đây vui lắm, nghìn năm gìn giữ quả không hoài công và mãi sau này vẫn thế”, già Clâu Blao cười tươi.
Bảo vệ Pơmu như mạng sống của mình
Với mục tiêu “Rừng còn Tây Giang phát triển, rừng mất Tây Giang suy vong”, bao đời qua, người dân Tây Giang luôn quyết tâm bảo vệ rừng, đặc biệt là rừng Pơmu.
Đánh dấu cho những cây Pơmu cao vút, thẳng đứng
“Quần thể cây Pơmu được chính quyền và nhân dân địa phương bảo vệ nghiêm ngặt và gần như còn nguyên vẹn. Nhằm bảo tồn tốt hơn nữa, Chính quyền và nhân dân địa phương lâp hồ sơ đề nghị và được Trung ương Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận quần thể cây gỗ quý Pơmu “độc nhất vô nhị” ở Quảng Nam nói riêng và Việt Nam nói chung và đã được công nhận là Cây di sản”, ông Bhling Mia nhấn mạnh.
“Ước mong của chúng tôi về lâu dài là Nhà nước cần thành lập khu vực rừng Pơmu là khu bảo tồn thiên nhiên thì công tác bảo tồn có giá trị bền vững hơn. Nhưng đó là việc lâu dài, còn trước mắt khi 725 cây Pơmu được công nhận là Cây di sản như đã ghi nhận công lao bấy lâu, bao thế hệ nơi đây, nên bà con luôn quyết giữ khu rừng có một không hai này. Tuy nhiên, trước mắt, trong khả năng của huyện, để có nguồn kinh phí hỗ trợ, mua sắm trang thiết bị bảo hộ cho tổ đội bảo vệ rừng, việc làm đường sá để hình thành khu du lịch khám phá còn gặp muôn vàn khó khăn nên Nhà nước, các tổ chức và cá nhân cần quan tâm, cùng chung tay với Tây Giang bảo vệ, bảo tồn khu rừng quý giá này và ước mong mở một khu du lịch sinh thái, tuor khám phá khu rừng Pơmu cổ thụ sớm thành hiện thực”, ông Bhling Mia chia sẻ. |
Theo ông Bhling Mia, quần thể cây Pơmu gắn liền với văn hóa và đời sống của người Cơtu. Theo truyền thống của người Cơtu, những cây to trong rừng, hoặc là chỗ trú ngụ của thần linh, hoặc là nơi linh hồn người chết trú ẩn. Việc chặt cây làm nhà phải có sự đồng ý của bản làng, phải làm lễ cúng để xin chặt cây. Người làng khác cũng không được xâm phạm phần đất, phần rừng của nhau theo ranh giới đã quy ước. Quần thể cây Pơmu cũng là nhân chứng lịch sử trong 2 cuộc kháng chiến hào hùng của dân tộc Tây Giang nói riêng và Việt Nam nói chung.
Ông Hốih Mia - Bí thư Chi bộ Ga Ninh (xã A Xan) được Huyện giao nhiệm vụ đội trưởng, bảo vệ khu vực rừng trung tâm khu rừng Pơmu cổ thụ. Ông Hốih Mia nói, để bảo vệ được khu rừng như ngày hôm nay, hàng chục năm qua từng tổ đội họp dân thường xuyên, với quyết tâm “không để một cây Pơmu bị đốn hạ, nếu mất một cây như mất một người thân vậy, nên mỗi người dân nơi đây đều là tai mắt, thương Pơmu như thương chính người thân của mình”.
Ông Hốih Mia, đưa hàng chục đoàn đi khảo sát, ngày ngày theo sát Pơmu cổ thụ nên ở điểm nào, đặc điểm gì như nằm trong lòng bàn tay. “Người dân bảo vệ rừng nơi đây chỉ mới nhận hỗ trợ lương thực thôi nhưng không vì khó khăn mà họ không bảo vệ rừng, vì rừng chính là cuộc sống của bà con”, ông Hốih Mia tâm sự.