Ô nhiễm tiếng ồn: Mức phạt nặng có đủ răn đe?

“Hung thủ” bào mòn sức khỏe

Để hiểu thế nào cho đúng về mức ảnh hưởng của tiếng ồn, ô nhiễm tiếng ồn, chúng tôi được một bác sĩ, tiến sĩ chuyên về ngoại thần kinh cho biết, tiếng ồn là âm thanh không mong muốn, gây khó chịu cho người nghe. Ô nhiễm tiếng ồn là âm thanh vượt quá ngưỡng cho phép (dBA) làm khó chịu đến thính giác của con người là tác nhân gây ảnh hưởng sức khỏe, thể chất và thần kinh.

Cụ thể là tiếng ồn, ô nhiễm tiếng ồn làm người nghe dần mất đi thính lực, căng thẳng về tinh thần và làm rối loạn giấc ngủ dẫn đến rối loạn tim mạch, huyết áp và hệ tiêu hóa. Càng nguy hiểm hơn khi ô nhiễm tiếng ồn còn là tác nhân dẫn đến sụt giảm năng suất lao động, ảnh hưởng quan hệ cộng đồng và đặc biệt là an ninh trật tự tại khu dân cư, nơi công cộng bị “tra tấn” bởi tiếng ồn, ô nhiễm tiếng ồn. Nguy hiểm hơn nữa là ảnh hưởng rất nặng nề đối với người già, trẻ nhỏ, các em học sinh trong giờ học bài ở gia đình, các phụ nữ đang mang thai…

Cơ sở kinh doanh gây ô nhiễm tiếng ồn có thể bị phạt nặng và áp dụng biện pháp phạt bổ sung như tạm đình chỉ kinh doanh

Theo quy định mới nhất hiện hành, thì Nghị định 45/2022/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường (thay thế cho Nghị định 55 năm 2021) có hiệu lực từ ngày 25-8-2022 có những điểm mới mà những cá nhân hay cơ sở doanh nghiệp dù cố ý hay vô ý gây ra ô nhiễm tiếng ồn cần biết. Cụ thể điểm mới của Nghị định này là quy định mức vi phạm và mức phạt tương ứng căn cứ vào mức độ tiếng ồn. Mức chế tài đối với vi phạm về tiếng ồn có thể lên đến 160 triệu đồng đối với cá nhân, 320 triệu đồng đối với tổ chức, nếu vượt quá 40 dBA. Theo đó, mức xử phạt thấp nhất cũng từ 1 đến 5 triệu đồng với hành vi gây tiếng ồn vượt quy chuẩn kỹ thuật về tiếng ồn từ 2 dBA đến dưới 5 dBA.

Rất cần ý thức…

Hiện nay, tình trạng ô nhiễm tiếng ồn diễn ra mọi lúc mọi nơi ở các đô thị, mà đặc biệt là tại đô thị lớn, đông dân cư như TPHCM. Là đô thị đông dân nhất nước, TPHCM cũng là nơi ô nhiễm tiếng ồn gây hậu quả không nhỏ. Đã xảy ra những trường hợp ẩu đả, đánh nhau, xích mích hay những vụ án đau lòng phát sinh do mâu thuẫn vì tiếng ồn hát karaoke tại gia đình nhưng không có ý thức trong phòng kín, cách âm tốt…

Mới đây, vào tháng 7-2022, tại Kỳ họp lần thứ 20 của HĐND TPHCM khóa IX, Chủ tịch Ủy ban MTTQVN TPHCM Tô Thị Bích Châu cho rằng, cử tri bất bình với tình trạng hát karaoke, ca nhạc trong các buổi liên hoan, tiệc tùng ở các khu dân cư với dàn âm thanh công suất lớn. Vấn đề hát karaoke bằng loa kéo gây ồn ào nên xem xét cấm cả loại hát này. Đây là một thực tế đáng buồn, có nhiều nguyên nhân, nhưng một trong những nguyên nhân là ý thức công dân, thái độ ứng xử kém. Vấn đề này phải hình thành bằng giáo dục, phải được dạy dỗ, trui rèn trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội. Hình thành và sửa đổi theo hướng tốt lên, hoàn thiện hơn trong thực tiễn. Người lớn phải làm gương tốt cho trẻ nhỏ. Sai phạm phải có người giám sát, nhắc nhở và có các hình thức xử phạt thỏa đáng.

Loa karaoke di động - thủ phạm gây ô nhiễm tiếng ồn

Công tác tuyên truyền kiến thức pháp luật trong cộng đồng hiện tại là chưa đầy đủ, chưa nói là yếu kém. Một số người dân thiếu am hiểu pháp luật, không biết về những mức phạt vi phạt sẽ “lờn” pháp luật. Nhiều khi còn cố tình vi phạm và thách thức, ngang nhiên chống lại người thi hành công vụ. Song rất nhiều ý kiến cho rằng, nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng ô nhiễm tiếng ồn tràn lan như hiện nay là do từ ý thức cho đến việc các cơ quan quản lý nhà nước tại những địa phương chưa thật sự quan tâm đúng mức. Như vậy, việc xử lý, nhắc nhở, ngăn chặn tình trạng vi phạm tiếng ồn, ô nhiễm tiếng ồn cũng rất cần bắt đầu từ cấp cơ sở.

Theo UBND TPHCM, từ năm 2020 tình trạng ô nhiễm tiếng ồn là một trong những vấn nạn cần sớm khắc phục, rất cần các phường, xã và cơ quan chức năng kiên quyết xử lý. Tháng 1-2022, do tình hình ngày càng diễn biến phức tạp, UBND TPHCM đã phải ra văn bản yêu cầu tăng cường công tác xử lý vi phạm tiếng ồn. Đề nghị thủ trưởng các sở, ban, ngành, các quận huyện và TP.Thủ Đức tiếp tục xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về tiếng ồn. Địa phương để xảy ra vi phạm tiếng ồn do buông lỏng quản lý, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự thì UBND TPHCM sẽ xử lý người đứng đầu. Đồng thời, giao các cơ quan chức năng đề xuất ban hành quy định nhằm xử lý hiệu quả vấn nạn này.

Chủ tịch UBND phường, xã có thẩm quyền xử phạt

Với Nghị định 45/2022/NĐ-CP của Chính phủ vừa ban hành quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường như nêu trên, thì Chủ tịch UBND cấp phường, xã là người ra quyết định xử phạt đối với những trường hợp vi phạm. Cũng có thể nói rằng, việc ban hành Nghị định 45 làm người dân hy vọng vấn nạn ô nhiễm tiếng ồn có thể được ngăn chặn và xử lý triệt để.

Trong đó, quy định mức xử phạt khá cao đối với hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn đã quá cụ thể cũng như xác định rõ người có trách nhiệm, thẩm quyền xử phạt là chính quyền cấp cơ sở. Với hành vi gây tiếng ồn vượt quy chuẩn kỹ thuật về tiếng ồn từ 2 dBA đến dưới 5 dBA, Chủ tịch UBND phường, xã có thẩm quyền xử phạt. Để xử phạt, cơ quan chức năng sẽ thực hiện trưng cầu giám định, đo đạc, phân tích tiếng ồn. Người bị xử phạt có trách nhiệm chi trả kinh phí trưng cầu giám định, kiểm định, đo đạc và phân tích mẫu môi trường.

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM, thời gian một năm qua, có đến 3.537 trường hợp vi phạm về tiếng ồn. Cũng sau khi thực hiện chỉ đạo của UBND TP.HCM, đến nay, 22/22 quận, huyện, TP.Thủ Đức đã ban hành kế hoạch, văn bản chỉ đạo triển khai công tác tuyên truyền, xử lý các hành vi vi phạm về tiếng ồn trên địa bàn.

Đến nay, các quận, huyện và TP.Thủ Đức đã tổ chức tiếp nhận kịp thời các phản ánh về tiếng ồn thông qua ứng dụng trực tuyến, các kênh thông tin trực tuyến, các đường dây nóng của quận, huyện, phường, xã, thị trấn. 100% Ban Công tác Mặt trận thực hiện tuyên truyền, phát thông báo về việc chấp hành các quy định của pháp luật về tiếng ồn đến các khu phố, tổ dân phố, mỗi người dân, tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh dịch vụ… trên địa bàn được biết và chấp hành theo quy định.

Ngoài ra, trên toàn thành phố đã tổ chức hơn 8.000 buổi truyền thông, tọa đàm, tập huấn, hội nghị tuyên truyền, 1.989 quy ước liên quan đến việc thực hiện công tác tuyên truyền, xử lý các hành vi vi phạm về tiếng ồn trên địa bàn được ban hành.

Đặc biệt, hiện nay các quận, huyện, TP.Thủ Đức đã tiếp nhận phản ánh thông tin của người dân (thông qua phần mềm trực tuyến, đường dây nóng, Zalo, cổng tiếp nhận thông tin 1022 của Sở Văn hóa - Thông tin chuyển về…). Qua một năm, phản ánh của người dân về tiếng ồn là 4.645 trường hợp. Qua kiểm tra, xác minh, các lực lượng chức năng phát hiện 3.697 trường hợp vi phạm, trong đó nhắc nhở 3.537 trường hợp và xử phạt 102 trường hợp với tổng số tiền là hơn 172 triệu đồng. Bên cạnh đó, Đoàn kiểm tra liên ngành, Công an TPHCM đã kiểm tra, xử phạt hàng trăm vụ gây tiếng ồn với số tiền xử phạt hàng chục triệu đồng.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM, để có thể kiểm soát hiệu quả tiếng ồn trong khu dân cư phải triển khai đồng bộ nhiều giải pháp từ nhiều lĩnh vực, sự chung sức của cả hệ thống chính trị, trong đó xác định trách nhiệm quan trọng của người đứng đầu tại mỗi địa phương.

Ở địa phương cấp huyện, cấp xã nào để xảy ra vi phạm về tiếng ồn do buông lỏng quản lý, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự thì tiến hành xem xét trách nhiệm, xử lý người đứng đầu, cán bộ, công chức, viên chức. Cần tiếp tục các giải pháp tuyên truyền vận động cộng đồng dân cư và doanh nghiệp nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về tiếng ồn gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, đồng thời chú trọng công tác kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm và quyết liệt các hành vi vi phạm về tiếng ồn trong điều kiện bình thường mới.