Những ngôi nhà bỏ hoang ở Nhật Bản được biết đến với cái tên “akiya” – một thuật ngữ thường dùng để chỉ những ngôi nhà dân cư vô chủ nằm ở khu vực nông thôn.
Nhưng ngày càng có nhiều akiya xuất hiện ở các thành phố lớn, chẳng hạn như Tokyo và Kyoto, và đó là vấn đề đối với một chính phủ vốn đang phải vật lộn với tình trạng dân số già đi và số lượng trẻ em sinh ra mỗi năm giảm một cách đáng báo động.
Jeffrey Hall, giảng viên tại Đại học Nghiên cứu Quốc tế Kanda ở Chiba, cho biết: “Đây là dấu hiệu của sự suy giảm dân số Nhật Bản”. Ông nhấn mạnh: “Đó thực sự không phải là vấn đề xây quá nhiều nhà mà là vấn đề không có đủ người”.
Theo số liệu do Bộ Nội vụ và Truyền thông tổng hợp, 14% tổng số nhà ở ở Nhật Bản bị bỏ trống.
Những con số này bao gồm những ngôi nhà thứ hai và những ngôi nhà bị bỏ trống vì những lý do khác, bao gồm cả những ngôi nhà tạm thời bị bỏ trống trong khi chủ sở hữu của chúng làm việc ở nước ngoài.
Các chuyên gia nói với CNN rằng không phải tất cả chúng đều bị hủy hoại, giống như akiya truyền thống, với số lượng ngày càng tăng gây ra một loạt vấn đề khác cho chính phủ và cộng đồng.
Akiya thường được truyền qua nhiều thế hệ. Nhưng với tỷ lệ sinh giảm mạnh ở Nhật Bản, nhiều người không có người thừa kế hoặc được thừa kế bởi thế hệ trẻ đã chuyển đến thành phố và thấy ít giá trị khi quay trở lại khu vực nông thôn, các chuyên gia nói với CNN.
Một trong những ngôi nhà bị bỏ hoang tại Nhật
Họ cho biết, một số ngôi nhà cũng bị bỏ ngỏ vì chính quyền địa phương không biết chủ sở hữu là ai do việc lưu trữ hồ sơ kém.
Điều đó gây khó khăn cho chính phủ trong việc trẻ hóa các cộng đồng nông thôn đang già đi nhanh chóng, cản trở nỗ lực thu hút những người trẻ tuổi quan tâm đến lối sống thay thế hoặc các nhà đầu tư đang để mắt đến một món hời.
Theo chính sách thuế của Nhật Bản, một số chủ sở hữu thường thấy việc giữ lại ngôi nhà sẽ rẻ hơn so với việc phá bỏ nó để tái phát triển.
Và ngay cả khi chủ sở hữu muốn bán, họ có thể gặp khó khăn trong việc tìm người mua, Hall - từ Đại học Kanda, cho biết.
Ông chia sẻ với CNN: “Nhiều ngôi nhà trong số này không được tiếp cận với phương tiện giao thông công cộng, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và thậm chí cả các cửa hàng tiện lợi”.
Các video thịnh hành chiếu cảnh mọi người - chủ yếu là người nước ngoài - mua những ngôi nhà giá rẻ ở Nhật Bản và biến chúng thành nhà nghỉ và quán cà phê đầy phong cách đã thu hút được nhiều người theo dõi trên mạng xã hội trong những năm gần đây, nhưng Hall cảnh báo rằng việc này không dễ dàng như người ta tưởng.
“Sự thật là hầu hết những ngôi nhà này sẽ không được bán cho người nước ngoài, hoặc khối lượng công việc hành chính và các quy định đằng sau nó không phải là điều dễ dàng đối với những người không nói tiếng Nhật và đọc tiếng Nhật tốt” – ông phân tích. “Họ sẽ không thể mua được những ngôi nhà này với giá rẻ”.
Dân số Nhật Bản đã giảm trong vài năm – ở lần thống kê vào năm 2022, dân số đã giảm hơn 800.000 người so với năm trước, xuống còn 125,4 triệu người.
Theo số liệu chính thức, vào năm 2023, số ca sinh mới đã giảm năm thứ 8 liên tiếp, đạt mức thấp kỷ lục.
Tỷ lệ sinh của Nhật Bản đã dao động quanh mức 1,3 trong nhiều năm, thấp xa so với mức 2,1 cần thiết để duy trì dân số ổn định và chỉ tuần trước Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản cho biết số trẻ em dưới 15 tuổi đã giảm năm thứ 43 liên tiếp xuống mức kỷ lục khoảng 14 triệu, tính đến ngày 1/4.
Vì vậy, tất cả những điều đó có nghĩa là vấn đề quá nhiều nhà và quá ít người ở dường như sẽ tiếp tục kéo dài trong một thời gian.
Yuki Akiyama, giáo sư khoa kiến trúc và thiết kế đô thị tại Đại học Thành phố Tokyo, cho biết những ngôi nhà bỏ trống đã gây ra nhiều vấn đề trong quá khứ, chẳng hạn như sau trận động đất mạnh 7,5 độ richter tại bán đảo Noto ở quận trung tâm Ishikawa vào tháng 1.
Ông nói, khu vực xảy ra trận động đất có rất nhiều akiya và chúng gây nguy hiểm cho người dân trong thảm họa cũng như thách thức cho việc tái thiết sau trận động đất.
“Khi một trận động đất hoặc sóng thần xảy ra, có khả năng những ngôi nhà bỏ trống sẽ chặn đường di tản khi chúng bị hỏng và bị phá hủy” – vị chuyên gia này phân tích.
Akiyama cho biết, sau trận động đất, các nhà chức trách gặp khó khăn trong việc quyết định những tài sản bị hư hại nào mà họ có thể dọn dẹp do quyền sở hữu không rõ ràng, gây ra “trở ngại cho việc tái thiết”.