Về nhiều mặt, F-16 do Mỹ sản xuất là nền tảng lý tưởng cho người Ukraine. Nó có nhiều vai trò: hỗ trợ trên không cho quân đội, tấn công các mục tiêu trên mặt đất, tiêu diệt máy bay đối phương và đánh chặn tên lửa. Và nó đã có sẵn: Lực lượng không quân châu Âu có rất nhiều máy bay F-16 và đang loại bỏ dần chúng. Có sẵn nguồn cung cấp phụ tùng thay thế và F-16 có thể hoạt động với nhiều hệ thống vũ khí khác nhau.
Việc chuyển giao là rất quan trọng: Ưu thế trên không của Nga, đặc biệt là ở mặt trận phía nam, đã cản trở tiến trình phản công của Ukraine. Với vũ khí phù hợp, F-16 có thể ngăn chặn máy bay ném bom Nga tiếp cận chiến trường.
Nhưng thời điểm đưa những chiếc F-16 thực hiện nhiệm vụ chiến đấu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố - các chương trình huấn luyện hiện mới được tiến hành, có cơ sở hạ tầng hỗ trợ tại chỗ, loại vũ khí được triển khai và sự chuẩn bị kỹ lưỡng cần thiết để tận dụng tối đa máy bay.
Sau đó, câu hỏi đặt ra là có bao nhiêu chiếc F-16 sẽ tạo ra sự khác biệt trên chiến trường. Đan Mạch, Hà Lan và Na Uy đã cam kết cung cấp cho Ukraine hơn 60 máy bay phản lực, nhưng một số sẽ phải được sử dụng để huấn luyện và sẽ có chu kỳ bảo trì.
Đại tá Yurii Ihnat, phát ngôn viên lực lượng không quân Ukraine, tin rằng hai phi đội, mỗi phi đội gồm 12 máy bay, sẽ bắt đầu 'lật ngược tình thế'.
Một chiếc F-16 ở Hà Lan
Nhưng F-16 chưa bao giờ đối đầu với hệ thống phòng không của Nga trong thế giới thực.
Mark Cancian, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), cho biết: “Ý tưởng về việc máy bay F-16 bay qua tiền tuyến và phá vỡ thế bế tắc là không khả thi - nó quá nguy hiểm. Phòng không của Nga rất đáng gờm”.
Khó khăn trong đào tạo phi công
Các chương trình đào tạo đang được tiến hành cho lứa phi công Ukraine đầu tiên ở Đan Mạch, Romania và Mỹ. Quá trình này sẽ mất nhiều thời gian hơn ba hoặc bốn tháng được đề xuất trong một số quý đối với những phi công chưa có kinh nghiệm lái máy bay chiến đấu của phương Tây.
Đầu tiên, có sự khác biệt lớn giữa huấn luyện cơ bản (cất cánh, bay, hạ cánh) và hoạt động ở chế độ chiến đấu với tư cách là một trong nhóm máy bay trong phạm vi phòng không cố thủ vững chắc của Nga.
Một phi công F-16 nói với ấn phẩm quân sự trực tuyến “War Zone” rằng chiếc máy bay này có trực giác: “Bạn bật nó lên, đẩy ga lên và lao đi”.
Ihnat thừa nhận: “Nhưng để học cách chiến đấu với nó, học cách sử dụng tên lửa, chúng tôi sẽ mất khoảng sáu tháng”.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov đã nói rằng “sáu đến bảy tháng là khoảng thời gian tối thiểu cần được tính đến một cách nghiêm túc”.
Ngay cả thời gian biểu đó cũng đầy tham vọng. Các phi công phương Tây tốt nghiệp các loại máy bay khác cần khoảng chín tháng để đạt được trình độ thành thạo hoàn toàn - và điều đó không bao gồm việc huấn luyện cho các tình huống chiến đấu cụ thể. Ngoài ra, cách bố trí buồng lái của F-16 hoàn toàn khác so với MiG-29 - loại máy bay phản lực thời Liên Xô thường được các phi công chiến đấu Ukraine điều khiển.
Thêm vào đó, phi công sẽ yêu cầu trình độ tiếng Anh. Ihnat cho biết khoảng 30 phi công của lực lượng không quân Ukraine có đủ trình độ tiếng Anh, mức tối thiểu cần thiết để điều khiển hai phi đội.
Thêm nữa, một báo cáo của Văn phòng Kế toán Tổng hợp Mỹ năm ngoái đã xếp F-16 là một trong những máy bay khó bảo trì nhất của Không quân Mỹ: nó đã không đạt được mục tiêu sứ mệnh của mình trong bất kỳ năm nào trong 10 năm trước đó.
Các quan chức Mỹ tỏ ra thận trọng về cả tác động mà F-16 ở Ukraine cũng như quy mô huấn luyện liên quan.
Tướng James B. Hecker, chỉ huy Lực lượng Không quân Mỹ ở Châu Âu, nói rằng máy bay sẽ không có mặt ở Ukraine cho đến năm sau".
Người đứng đầu lực lượng Không quân Mỹ Frank Kendall nói rằng F-16 “sẽ mang lại cho Ukraine những khả năng gia tăng mà hiện tại họ không có. Nhưng nó sẽ không thể thay đổi cuộc chơi một cách kịch tính”.
Đối mặt sự "chăm sóc" từ các hệ thống phòng không của Nga
Người Ukraine coi một trong những lợi thế chính của F-16 là khả năng ngăn chặn máy bay chiến đấu mạnh nhất của Nga, Su-35, loại máy bay ném bom dẫn đường đã gây thiệt hại cho lực lượng mặt đất Ukraine.
Tư lệnh Không quân Ukraine Mykola O Meatchuk tuần trước cho biết thành công trước Su-35 sẽ buộc người Nga phải đưa nó ra khỏi tầm bắn, cho phép lực lượng phản công tăng tốc.
Tất nhiên, Ukraine đã liên tục gây bất ngờ cho quân đội phương Tây với khả năng làm chủ pháo binh tầm xa, hệ thống phòng không và xe tăng do các quốc gia NATO cung cấp.
Chính quyền Mỹ đã cực kỳ cẩn thận để không lôi kéo các quân nhân hoặc nhà thầu của Mỹ vào nỗ lực chiến tranh ở Ukraine, vì vậy khó có khả năng các kỹ thuật viên Mỹ sẽ có mặt tại hiện trường.
Thay vào đó, hệ thống bảo trì hội nghị từ xa đã giúp Ukraine sửa chữa rất nhiều hệ thống phương Tây của họ sẽ là một mắt xích quan trọng.
Không quân Ukraine từ lâu đã nỗ lực cải thiện và bảo vệ các sân bay có thể tiếp nhận F-16.
Người Nga ưu tiên nhắm vào các tổ hợp phòng không Patriot. Máy bay chiến đấu F-16 sẽ trở thành mục tiêu hấp dẫn và có giá trị hơn nhiều, thông qua các cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình nhằm vào các sân bay, tên lửa đất đối không và các vũ khí khác trên không.
Cancian cho biết, nếu người Nga đạt được một số thành công, thì người Ukraine và các đồng minh của họ sẽ chứng kiến một câu chuyện tồi tệ diễn ra.
Phi đội F-16 của Hà Lan
Cancian nói: “Mọi người nhận ra rằng bạn bị mất thiết bị, nhưng nếu bạn làm mất nó rất nhanh, rất rõ ràng thì mọi người sẽ nản lòng”.
Vụ mất tích gần đây nhất được công khai của một chiếc F-16 trong chiến đấu là một máy bay của Israel bị lực lượng phòng không Syria (do Nga cung cấp) bắn rơi vào tháng 2 năm 2018.
Các phi công Ukraine, lái một chiếc máy bay lạ trong không phận được phòng thủ chặt chẽ hơn, sẽ phải đối mặt với mối đe dọa lớn hơn nhiều từ các hệ thống phòng không tiên tiến hơn của Nga, bao gồm S-400, hệ thống tên lửa đất đối không mới nhất và có khả năng nhất của Nga.
Cuối cùng, những thiết bị có giá trị như vậy không thể vội vàng đưa vào chiến đấu. Ngay cả khi những chiếc F-16 đầu tiên thực hiện nhiệm vụ chiến đấu đầu tiên vào mùa xuân tới, rất nhiều điều có thể đã thay đổi trên thực địa vào thời điểm đó.