Thiếu điện ở Trung Quốc và nỗi lo ảnh hưởng nguồn cung toàn cầu

Cư dân ở khu vực này, nơi nhiệt độ mùa thu đang giảm xuống, liên tiếp phản ánh các vụ cắt điện đồng thời kêu gọi chính phủ khôi phục nguồn cung. Theo đó, việc cắt điện luân phiên được thực hiện vào giờ cao điểm từ tuần trước, với người dân ở các thành phố cho biết tình trạng cúp điện xảy ra sớm hơn và kéo dài lâu hơn.

Tình trạng thiếu điện do nguồn cung cấp than được siết chặt và tiêu chuẩn về khí thải ngày càng khắt khe đang làm tê liệt hầu hết các bộ phận chủ chốt của ngành công nghiệp, khi dây chuyền SX ở các nhà máy tại một vài nơi phải ngừng lại và gây thêm rủi ro cho chuỗi cung ứng toàn cầu vốn đã điêu đứng vì đại dịch Covid-19. Việc ngừng giao thông và thương mại trên toàn cầu để chống đại dịch đã khiến các nhà SX đối mặt với tình trạng thiếu chip vi xử lý, gián đoạn trong vận chuyển và nhiều tác động kéo dài khác.

Ở Đông Bắc TQ, các nhà máy phải ngừng hoạt động để tránh vượt quá các giới hạn sử dụng năng lượng do Bắc Kinh áp đặt nhằm hạn chế lượng phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính. Các nhà kinh tế và chuyên gia môi trường cho biết, nhiều đơn vị SX đã sử dụng hết hạn ngạch của năm nay nhanh hơn kế hoạch khi nhu cầu xuất khẩu tăng trở lại.

Nhiều cơ quan báo chí, mạng xã hội đưa tin, bài về tình trạng thiếu điện trong khu vực đã làm tắt hệ thống đèn giao thông, thang máy các khu dân cư và cả vùng phủ sóng 3G. Một công ty ở Cát Lâm còn cảnh báo tình trạng thiếu điện có thể làm gián đoạn nguồn cung cấp nước bất cứ lúc nào. Đây là một trong số hơn 10 tỉnh của TQ buộc phải hạn chế điện.

Các thành phố như Thẩm Dương và Đại Liên, nơi hơn 13 triệu người sinh sống, bị ảnh hưởng nặng khi sự gián đoạn xảy ra tại những nhà máy cung cấp sản phẩm cho các công ty toàn cầu như Apple (AAPL.O), Telsa (TSLA.O). Việc tạm dừng SX tại một số nhà máy gây lo ngại về khả năng khan hiếm hàng hóa trước Giáng sinh, bao gồm cả điện thoại thông minh lẫn các thiết bị.

Việc siết chặt tiêu thụ điện đang khiến thị trường chứng khoán TQ bị ảnh hưởng vào thời điểm nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang xuất hiện những dấu hiệu chậm lại, khi phải đánh vật với những hạn chế liên quan đến bất động sản và các lĩnh vực công nghệ cũng như lo ngại xung quanh tương lai của nhà khổng lồ bất động sản đang thiếu nợ Evergrande của nước này. Các tiêu chuẩn khắt khe hơn về khí thải phần nào cũng dẫn đến tình trạng thiếu điện.

Việc cắt điện để đáp ứng các mục tiêu sử dụng năng lượng chính thức đã buộc nhiều nhà máy của Trung Quốc tạm đóng cửa. Ảnh: Guardian

Trung Quốc cam kết cắt giảm cường độ năng lượng khoảng 3% trong năm nay để đáp ứng các mục tiêu về khí hậu. Những tháng gần đây, nhà chức trách các địa phương cũng tăng cường thực thi những hạn chế về khí phát thải sau khi chỉ 10/30 khu vực ở đại lục đạt mục tiêu về năng lượng trong nửa đầu năm nay. Bắc Kinh cũng đang chuẩn bị cho Thế vận hội Mùa Đông ở thủ đô và TP.Thạch Gia Trang kế bên, khoảng thời gian rất cần bầu không khí trong lành.

Tình trạng thiếu điện đang ảnh hưởng đến hàng loạt nhà SX ở các trung tâm công nghiệp chính thuộc bờ biển phía Đông Nam TQ trong nhiều tuần. Ít nhất 15 công ty nước này cho rằng, việc SX của họ đã bị gián đoạn do hạn chế về điện, trong khi hơn 30 công ty niêm yết ở Đài Loan có hoạt động ở TQ đại lục đã ngừng làm việc để tuân thủ giới hạn liên quan đến điện. Hậu quả của tình trạng thiếu điện đã khiến một số nhà phân tích hạ dự báo về tăng trưởng kinh tế năm 2021 của TQ, đồng thời đưa ra cảnh báo khả năng thiếu hụt nguồn cung toàn cầu đối với hàng dệt may, đồ chơi và linh kiện máy móc.

Goldman Sachs ước tính, tình trạng thiếu điện đã ảnh hưởng tới 44% hoạt động công nghiệp của TQ, dẫn đến khả năng gây sụt giảm 1 phần trăm tăng trưởng GDP hàng năm trong quý 3 của nước này và giảm 2 phần trăm từ tháng 10 đến tháng 12. Trong một lưu ý công bố hôm thứ ba, 28-9-2021, ngân hàng này đã cắt giảm dự báo tăng trưởng GDP năm 2021 của mình đối với TQ từ 8,2% trước đó xuống còn 7,8%.