Nhóm ám sát được gọi là "lính đánh thuê"
Cảnh sát trưởng quốc gia Leon Charles cho biết trong một bình luận trên truyền hình vào cuối ngày 7-7 rằng cảnh sát đã tiêu diệt được bốn trong số những tên "lính đánh thuê" và bắt thêm hai người nữa đồng thời nhấn mạnh lực lượng an ninh sẽ không nghỉ ngơi cho đến khi tất cả những kẻ tham gia vụ ám sát bị xử lý.
"Chúng tôi đã chặn họ trên đường khi họ rời khỏi hiện trường vụ án. Kể từ đó, chúng tôi đã chiến đấu với họ" – ông nói.
Moise, một cựu doanh nhân 53 tuổi nhậm chức vào năm 2017, đã bị bắn chết và vợ của ông, Martine Moise, bị thương nặng khi những kẻ ám sát có vũ trang lớn xông vào nhà của cặp vợ chồng trên một ngọn đồi ở thủ đô Port-au-Prince vào khoảng 1 giờ sáng (giờ địa phương).
Đại sứ của Haiti tại Mỹ - Bocchit Edmond - nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn rằng các tay súng đã giả dạng các đặc vụ của Cơ quan Thực thi Ma túy Mỹ (DEA) khi họ bước vào dinh thự được canh gác của Moise khi màn đêm buông xuống.
Tổng thống Jovenel Moise và phu nhân - Ảnh: Reuters
Vụ ám sát đã gây chấn động dư luận quốc tế, thu hút sự lên án từ Washington và các nước Mỹ Latinh láng giềng, diễn ra trong bối cảnh bất ổn chính trị, bạo lực băng đảng gia tăng và cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng gia tăng ở quốc gia nghèo nhất Châu Mỹ.
Chính phủ đã ban bố tình trạng khẩn cấp trong hai tuần để giúp họ săn lùng những kẻ ám sát, những kẻ mà Edmond mô tả là một nhóm "lính đánh thuê nước ngoài" và là những kẻ giết người được đào tạo bài bản.
Các tay súng nói tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha, Thủ tướng tạm quyền Claude Joseph, người đảm nhận vai trò lãnh đạo đất nước, nơi đa số nói tiếng Pháp hoặc tiếng Haiti cho biết.
"Tôi kêu gọi sự bình tĩnh. Mọi thứ đang trong tầm kiểm soát", Joseph nói trên truyền hình cùng với cảnh sát trưởng quốc gia.
Đệ nhất phu nhân được đưa tới Mỹ để điều trị
Đệ nhất phu nhân đã được đưa tới bang Florida (Mỹ) để điều trị, nơi bà đang trong tình trạng ổn định, Joseph nói.
Haiti là một quốc gia với khoảng 11 triệu dân, đã phải vật lộn để đạt được sự ổn định kể từ khi chế độ độc tài Duvalier sụp đổ vào năm 1986 và đang phải vật lộn với một loạt các cuộc đảo chính và sự can thiệp của nước ngoài.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết trong một cuộc điện đàm với Joseph, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã bày tỏ cam kết của Washington trong việc hợp tác với chính phủ Haiti để hỗ trợ "quản trị dân chủ, hòa bình và an ninh".
Trước đó nhiều người ở Haiti đã muốn Moise rời nhiệm sở. Kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2017, ông đã phải đối mặt với những lời kêu gọi từ chức và các cuộc biểu tình cáo buộc tham nhũng và việc quản lý nền kinh tế của ông, sau đó là về quyền lực ngày càng gia tăng.
Gần đây, ông bị quy trách nhiệm cho tình trạng bạo lực băng đảng ngày càng tồi tệ, được các nhà hoạt động nhân quyền cho rằng có liên quan đến chính trị và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp sử dụng các nhóm vũ trang cho mục đích riêng của họ.
Trong những tháng gần đây, nhiều quận của thủ đô Port-au-Prince đã trở thành khu vực cấm đi lại và một trong những thủ lĩnh băng đảng quyền lực nhất của Haiti cảnh báo rằng ông ta đang phát động một cuộc cách mạng chống lại giới kinh doanh và chính trị của đất nước.
Lực lượng an ninh tuần tra sau vụ ám sát - Ảnh: Reuters
Các đường phố của thủ đô thường nhộn nhịp đã hầu như trở nên vắng vẻ sau vụ ám sát và sân bay đã đóng cửa.
Theo báo cáo địa phương, một đoàn xe gồm xe cứu thương chở thi hài Moise đến nhà xác đã phải thay đổi lộ trình vì tiếng súng và chướng ngại vật.
Lo ngại sự đổ vỡ trật tự đang lan rộng
Với việc Haiti phân cực về mặt chính trị và đối mặt với nạn đói ngày càng gia tăng, lo ngại về sự đổ vỡ trật tự đang lan rộng.
Cộng hòa Dominica đã đóng cửa biên giới với Haiti trên đảo Hispaniola.
"Tội ác này là một cuộc tấn công chống lại trật tự dân chủ của Haiti và khu vực" - Tổng thống Cộng hòa Dominica Luis Abinader nói.
Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc bày tỏ cảm giác sốc và cảm thông sâu sắc trước cái chết của Moise trước cuộc họp kín vào ngày 8-7 do Mỹ và Mexico yêu cầu, để đánh giá tình hình.
Một sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc - nhằm khôi phục trật tự sau cuộc nổi dậy lật đổ Tổng thống lúc đó là Jean-Bertrand Aristide vào năm 2004 - đã kết thúc vào năm 2019 với tình hình đất nước vẫn còn trong tình trạng hỗn loạn. Trong những năm gần đây, Haiti đã phải hứng chịu hàng loạt thảm họa thiên nhiên và vẫn chịu di chứng thiệt hại của trận động đất lớn vào năm 2010.
Vụ giết Moise để lại khoảng trống quyền lực.
Một cuộc bầu cử đã được lên kế hoạch vào tháng 9, cùng với một cuộc trưng cầu dân ý gây tranh cãi về hiến pháp mới mà Moise đã nói rằng cuối cùng sẽ giúp mang lại sự ổn định chính trị cho đất nước.
Các nhà lãnh đạo đối lập cho biết đây là một phần trong nỗ lực của ông nhằm áp đặt chế độ độc tài bằng cách trì hoãn thời gian rời nhiệm sở của mình.
Đại sứ quán Mỹ cho biết họ sẽ đóng cửa từ ngày 7-7 do "tình hình an ninh đang diễn ra".
Cả đất nước chao đảo sau vụ ám sát - Ảnh: Reuters
Mỹ là nhà tài trợ và viện trợ hàng đầu cho Haiti và từ lâu đã có sức nặng trong tiếng nói đối với nền chính trị của nước này, vào ngày 30-6 đã lên án những gì họ mô tả là hành vi vi phạm có hệ thống các quyền con người, các quyền tự do cơ bản và các cuộc tấn công nhằm vào nền báo chí của nước này.
Chính quyền Biden kêu gọi chính phủ Haiti ngăn chặn sự gia tăng của các băng đảng và bạo lực.
Tổ chức Y tế Liên Mỹ (PAHO) hôm 7-7 đã bày tỏ lo ngại rằng bạo lực có thể gây trở ngại cho các nỗ lực chống lại dịch COVID-19 ở Haiti - một trong số ít các quốc gia trên toàn thế giới đến nay vẫn chưa được tiêm một mũi vaccine chống Covid-19 nào.
(CAO) Tổng thống quốc gia vùng Caribe - Haiti – ông Jovenel Moise đã bị bắn chết bởi những kẻ tấn công không rõ danh tính tại tư gia của ông trong một "hành động vô nhân đạo và man rợ" trong khi vợ ông bị thương, Thủ tướng lâm thời Claude Joseph cho biết.