Nhưng các bệnh viện ở thành phố Varanasi của Ấn Độ đã hết chỗ, oxy, thuốc men, xét nghiệm - tất cả mọi thứ.
"Họ nói với chúng tôi rằng mọi nơi đều tồi tệ và mọi người đang nằm trên sàn bệnh viện, và không có giường nào cả", người đàn ông 33 tuổi nói.
Mẹ anh qua đời trước khi bà có thể được xét nghiệm Covid-19.
Vừa qua, chính phủ Ấn Độ đã công bố một chương trình bồi thường sẽ chi 50.000 rupee (khoảng 670 USD) cho gia đình của các nạn nhân Covid-19. Đó là hơn một nửa số tiền mà hầu hết người dân trong nước kiếm được hàng năm, theo ước tính gần đây nhất của chính phủ về thu nhập bình quân đầu người cho năm tài chính 2019-2020.
Về lý thuyết, chương trình sẽ giúp những người như Srivastava. Nhưng các chuyên gia tin rằng số người chết thực sự có thể gấp nhiều lần con số thống kê chính thức là 450.000 - và gia đình của một số nạn nhân có thể sẽ mất tiền bồi thường vì họ không có giấy chứng tử hoặc nguyên nhân cái chết không được liệt kê là Covid-19.
Chính phủ Ấn Độ đã hứa sẽ không có gia đình nào bị từ chối bồi thường "chỉ trên cơ sở" rằng giấy chứng tử của họ không đề cập đến Covid-19.
Nhưng vài ngày sau khi kế hoạch bồi thường được công bố, các quy tắc vẫn chưa rõ ràng - và điều đó gây ra căng thẳng cho nhiều người Ấn Độ đang phải vật lộn để nuôi gia đình sau khi mất đi người trụ cột trong một trong những đợt bùng phát Covid tồi tệ nhất thế giới.
Thi thể các nạn nhân chết vì Covid-19 được hoả thiêu ở Ấn Độ vào tháng 4-2021 - Ảnh: Getty
Không biết có được nhận hay không!
Các gia đình có thể nhận được khoản tiền này nếu người thân của họ chết trong vòng 30 ngày kể từ ngày chẩn đoán Covid-19, bất kể cái chết diễn ra tại bệnh viện hay tại nhà, theo hướng dẫn đã được Tòa án tối cao phê duyệt. Họ cũng đủ điều kiện nếu thành viên gia đình chết trong khi điều trị Covid-19 ở bệnh viện - ngay cả khi cái chết xảy ra hơn 30 ngày sau khi chẩn đoán.
Để được coi là một trường hợp Covid-19, người chết phải được chẩn đoán bằng xét nghiệm Covid-19 dương tính hoặc đã được bác sĩ "xác định lâm sàng". Và để yêu cầu bồi thường, người thân bên cạnh đó phải cung cấp được giấy chứng tử ghi rõ Covid-19 là nguyên nhân gây ra cái chết.
Nhưng đối với nhiều người ở Ấn Độ, những hướng dẫn này đặt ra một vấn đề lớn.
Cơ sở hạ tầng y tế công cộng thiếu thốn của đất nước có nghĩa là trong thời gian bình thường, chỉ có 86% trường hợp tử vong trên toàn quốc được đăng ký trong hệ thống của chính phủ. Theo chuyên gia y học cộng đồng, Tiến sĩ Hemant Shewade, chỉ có 22% trong số tất cả các trường hợp tử vong đã đăng ký được đưa ra nguyên nhân tử vong chính thức, được xác nhận bởi bác sĩ.
Vấn đề đó đã trở nên nghiêm trọng hơn trong thời gian dịch Covid-19, với các nghiên cứu cho thấy hàng triệu người như mẹ của Srivastava không được tính vào số người chết.
Vào tháng 7, Trung tâm Phát triển Toàn cầu có trụ sở tại Mỹ ước tính rằng trong đại dịch, Ấn Độ có thể có thêm từ 3,4 đến 4,9 triệu người chết so với những năm trước - có nghĩa là con số chính thức của chính phủ về Covid-19 có thể thấp hơn nhiều lần so với thực tế.
Các số liệu cho thấy chính phủ Ấn Độ đã báo cáo thấp hơn số người chết thực tế vì đại dịch, một tuyên bố mà chính phủ đã bác bỏ.
Ngay cả khi nạn nhân có giấy chứng tử, nhiều người không được liệt kê rõ ràng Covid-19 là nguyên nhân vì họ không được chẩn đoán chính thức, Jyot Jeet, chủ tịch của tổ chức SBS Foundation có trụ sở tại Delhi, đã tiến hành hỏa táng miễn phí trong đợt dịch thứ hai cho các nạn nhân, cho biết.
Thay vào đó, nhiều giấy chứng tử của nạn nhân Covid-19 "hoặc nói rằng họ chết vì suy phổi, bệnh hô hấp hay ngừng tim" - ông nói thêm.
Gia đình một goá phụ bên di ảnh người chồng chết vì Covid-19 ở Ấn Độ - Ảnh: CNN
Các hướng dẫn cho biết các gia đình có thể nộp đơn để sửa đổi nguyên nhân tử vong trên giấy chứng tử và khẳng định rằng không gia đình nào bị từ chối bồi thường "chỉ trên cơ sở" giấy chứng tử của họ không đề cập đến Covid-19.
Một ủy ban cấp huyện sẽ xem xét đơn của họ và kiểm tra hồ sơ y tế của thành viên đã qua đời - và nếu họ đồng ý rằng Covid-19 là nguyên nhân gây ra cái chết, họ sẽ cấp một giấy chứng tử mới cho biết như vậy, theo hướng dẫn.
Tuy nhiên, không có thêm chi tiết nào được cung cấp về tiêu chí mà ủy ban sẽ sử dụng để đánh giá nguyên nhân của cái chết và các gia đình sẽ cần cung cấp bằng chứng nào.
Pranay Kotasthane, Phó giám đốc Viện nghiên cứu Takshashila có trụ sở tại Ấn Độ cho biết: “Điều đó hoàn toàn phức tạp, và nói thêm rằng nếu chính phủ quyết tâm giúp đỡ người dân thay vì kiểm soát tiền bạc, kế hoạch này có thể mang lại lợi ích cho các gia đình.
Sau khi chồng Pooja Sharma qua đời vì Covid-19 vào tháng 4, cô cảm thấy bất lực và cô đơn, không biết làm cách nào để chu cấp cho hai cô con gái nhỏ của họ.
Chồng cô, một chủ cửa hàng, là trụ cột của gia đình. Nhưng khi tình trạng của anh ngày càng xấu đi, anh bảo cô hãy chăm sóc con cái của họ.
"Tôi không biết mình sẽ làm điều đó như thế nào", bà mẹ 33 tuổi sống ở thủ đô Delhi của Ấn Độ cho biết. "Tôi chưa đi học và không biết mình có thể làm gì để kiếm tiền".
Sharma nói rằng giấy chứng tử của chồng cô liệt kê Covid-19 là nguyên nhân - nhưng cô vẫn có thể phải đối mặt với một trận chiến khó khăn. Chương trình hứa hẹn các gia đình sẽ được bồi thường trong vòng 30 ngày kể từ khi chứng minh được nguyên nhân cái chết. Nhưng sự chậm trễ kéo dài và bộ máy hành chính quan liêu gây ra thất vọng.
Jeet, chủ tịch SBS Foundation, cho biết: “Các cộng đồng nghèo hoặc kém may mắn là đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất - đầu tiên là Covid-19 và thứ hai là hệ thống. Do trình độ dân trí thấp của họ, ông nói thêm rằng đó là "một nhiệm vụ tẻ nhạt" đối với các gia đình để điều hướng các phức tạp trong hệ thống, bao gồm thu thập các thủ tục giấy tờ thích hợp, điền vào các biểu mẫu, liên lạc với các quan chức cấp huyện địa phương và cung cấp thông tin y tế”.
Dàn thiêu thi thể những người chết vì Covid-19 đỏ lửa đêm ngày trong đợt dịch thứ hai ở Ấn Độ - Ảnh: Getty
Điều tra dân số gần đây nhất của đất nước vào năm 2011 cho thấy 73% người Ấn Độ biết chữ và con số này thậm chí còn thấp hơn đối với phụ nữ ở các vùng nông thôn, nơi chỉ hơn 50% có thể đọc và viết.
Sharma cho biết: "Tôi điền vào tất cả các thủ tục giấy tờ với sự giúp đỡ của những người khác. Tôi đến văn phòng chính phủ mỗi ngày. Tôi chưa nghe bất cứ điều gì từ họ. Tôi không nghĩ rằng tiền sẽ đến".
Mặc dù sẽ đăng ký chương trình bồi thường mới, nhưng cô nói rằng mình không tự tin sẽ nhận được bất kỳ khoản thanh toán nào - và dù bằng cách nào thì cũng không đủ để bù đắp cho sự mất mát của mình.
"Tôi không biết liệu mình có nhận được số tiền đó hay không” - Sharma nói thêm. "50.000 rupee sẽ không trả lại cho tôi chồng tôi. Cuộc sống của tôi sẽ không như xưa".
Quá ít, quá muộn!
Nhiều người chia sẻ cảm giác vỡ mộng của Sharma và cảm thấy rằng khoản bồi thường được đưa ra là quá ít và quá muộn.
Làn sóng dịch thứ hai đã gây tổn thương cho cả một quốc gia, để lại những bước đi sai lầm của chính phủ và gieo rắc sự tức giận sâu sắc trong một bộ phận công chúng mà phần lớn cảm thấy bị bỏ rơi.
Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của đợt dịch thứ hai. Chính phủ đã hành động chậm chạp, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung cấp y tế vào thời điểm tuyệt vọng nhất. Hệ thống y tế sụp đổ - vào đỉnh điểm của làn sóng, hơn 4.000 người chết mỗi ngày, nhiều người trên đường phố và bên ngoài bệnh viện đã lấp đầy sức chứa trước đây.
Tình trạng khan hiếm cũng dẫn đến sự bùng nổ của thị trường chợ đen, khiến giá bình oxy và thuốc tăng vọt. Không có sự giúp đỡ từ chính quyền, nhiều gia đình không còn cách nào khác là phải dốc hết tiền tiết kiệm và vay tiền để mua những món hàng quá đắt với hy vọng cứu người thân.
Simran Kaur, người sáng lập Pins and Needles, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ các góa phụ Covid-19 ở Delhi, cho biết một số phụ nữ đang phải đối mặt với các khoản nợ khi một mình chăm sóc nhiều con nhỏ và không có trụ cột gia đình.
Người thân khóc ngất bên nấm mộ của người thân chết vì Covid-19 ở Ấn Độ - Ảnh: Getty
Bà nói: “Khoản tiền trả một lần từ chính phủ sẽ không giải quyết được mọi thứ. Nó sẽ không giáo dục con cái, trả tiền thuê nhà hay bày thức ăn lên bàn của chúng. Trên giấy tờ thì có vẻ tốt, nhưng nó không đủ".
Khoản tiền bồi thường có thể giúp các gia đình nghèo nhất của Ấn Độ. Nhưng đối với hầu hết các gia đình, đặc biệt là những gia đình đã mất nhiều thành viên vì Covid-19 thì "50.000 rupee sẽ chẳng làm được gì" - Srivastava, người đã mất mẹ cho biết.
"Ở Ấn Độ, mọi người chấp nhận số phận, họ nói rằng chính Thượng đế đã làm điều đó, an ủi bản thân và bước tiếp" – ông nói thêm. "Chúng tôi có thói quen chịu đựng những thảm kịch. Nhưng chính phủ phải nỗ lực".