Liên hiệp quốc và nhiều nước lên án quân đội đảo chính ở Myanmar

Các nhà ngoại giao cho biết, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc sẽ nhóm họp về vấn đề Myanmar trong bối cảnh dư luận kêu gọi có phản ứng toàn cầu đối với sự việc này.

Đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) của bà Suu Kyi trong cuộc bầu cử vào tháng 11 đã dành chiến thắng áp đảo nhưng quân đội đã từ chối chấp nhận trao quyền điều hành viện dẫn các cáo buộc gian lận.

Quân đội đã trao lại quyền lực cho Thống tướng Min Aung Hlaing và áp đặt tình trạng khẩn cấp trong một năm, dập tắt hy vọng đất nước này sẽ tiến lên trên con đường đi đến nền dân chủ ổn định sau nhiều thập kỷ quân đội can thiệp vào chính trị.

Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết cuộc đảo chính là một cuộc tấn công trực tiếp vào quá trình chuyển đổi sang dân chủ và pháp quyền của Myanmar, đồng thời cho biết chính quyền của ông sẽ theo dõi cách các nước khác phản ứng.

“Mỹ đã gỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Myanmar trong thập kỷ qua dựa trên sự tiến bộ đối với dân chủ. Việc đảo ngược tiến độ đó sẽ đòi hỏi phải xem xét ngay lập tức các lệnh trừng phạt của các cơ quan chức năng của chúng tôi, sau đó sẽ đưa ra hành động thích hợp” - Biden nói trong một tuyên bố.

Những người ủng hộ bà Aung San Suu Kyi biểu tình ở Bangkok (Thái Lan) phản đối đảo chính - Ảnh: Reuters

Ông nói: “Chúng tôi sẽ làm việc với các đối tác của mình trong toàn khu vực và trên thế giới để hỗ trợ việc khôi phục nền dân chủ và pháp quyền, cũng như quy trách nhiệm cho những người có trách nhiệm trong việc đảo ngược quá trình chuyển đổi dân chủ của Myanmar”.

Cuộc khủng hoảng ở Myanmar là một trong những thử nghiệm lớn đầu tiên về cam kết của Biden trong việc hợp tác nhiều hơn với các đồng minh trước những thách thức quốc tế, đặc biệt là về ảnh hưởng đang gia tăng của Trung Quốc. Lập trường đó trái ngược với cách tiếp cận ‘Nước Mỹ trên hết’ của cựu Tổng thống Donald Trump.

Liên Hợp Quốc đã lên án cuộc đảo chính và kêu gọi trả tự do cho những người bị giam giữ và khôi phục nền dân chủ trong các bình luận phần lớn được lặp lại bởi Úc, Liên minh châu Âu, Ấn Độ, Nhật Bản và Mỹ.

Trung Quốc không tham gia lên án, chỉ nói rằng họ ghi nhận các sự kiện và kêu gọi tất cả các bên tôn trọng hiến pháp. Các nước khác trong khu vực bao gồm cả nước láng giềng Thái Lan từ chối bình luận về "các vấn đề nội bộ" của Myanmar. Đường phố Myanmar vắng lặng qua đêm trong khi lệnh giới nghiêm đã được áp dụng để ngăn chặn sự lây lan của dịch Covid-19. Quân đội và cảnh sát chống bạo động đã chiếm các vị trí ở thủ đô Naypyitaw và trung tâm thương mại chính Yangon.

Đến sáng 2-2, kết nối điện thoại và internet đã hoạt động trở lại nhưng những khu chợ thường nhộn nhịp nay vắng lặng và sân bay ở trung tâm thương mại Yangon đã đóng cửa.

Các ngân hàng cho biết họ sẽ mở cửa trở lại vào 2-2 sau khi tạm ngừng dịch vụ vào ngày 1-2 trong bối cảnh dân đổ xô rút tiền mặt vì đảo chính.

Hiện vẫn chưa rõ tung tích của bà Suu Kyi, 75 tuổi, Tổng thống Win Myint và các nhà lãnh đạo NLD khác, quân đội không đưa ra thông tin nào về việc họ đang bị giam giữ ở đâu hoặc trong điều kiện nào.

Thống tướng Min Aung Hlaing, người sắp nghỉ hưu, hứa sẽ có một cuộc bầu cử tự do và công bằng và bàn giao quyền lực cho bên chiến thắng, mà không đưa ra khung thời gian.

Binh sĩ canh gác một tuyến đường ở thủ đô Myanmar sau cuộc đảo chính - Ảnh: Reuters

Bà Suu Kyi kêu gọi phản đối chế độ độc tài quân sự trong một tuyên bố được chuẩn bị trước khi bà bị bắt nhưng không có báo cáo nào về tình trạng bất ổn.

Chiến thắng trong cuộc bầu cử của bà Suu Kyi sau khoảng 15 năm bị quản thúc tại gia từ năm 1989 đến năm 2010 và một cuộc đấu tranh lâu dài chống lại quân đội, lực lượng đã giành chính quyền trong cuộc đảo chính năm 1962 và dập tắt mọi bất đồng trong nhiều thập kỷ cho đến khi đảng của bà lên nắm quyền vào năm 2015.

Quân đội đã cách chức 24 bộ trưởng và chỉ định 11 người thay thế để giám sát các bộ bao gồm tài chính, quốc phòng, đối ngoại và nội vụ.

Nhà sư Phật giáo Shwe Nya War Sayadawa, được biết đến với sự ủng hộ thẳng thắn của ông đối với NLD, cũng nằm trong số những người bị bắt hôm 1-2, chùa của ông cho biết. Các nhà sư là một lực lượng chính trị mạnh mẽ ở Myanmar với đa số dân theo đạo Phật.

Một trong những mối quan tâm chính đối với các nhà ngoại giao LHQ là số phận của những người Hồi giáo Rohingya và các nhóm dân tộc thiểu số khác bị quân đội đuổi ra khỏi đất nước và đang sống trong các trại tị nạn ở các nước láng giềng Bangladesh, quốc gia đang cho khoảng 1 triệu người Rohingya tạm trú.

Xảy ra đảo chính ở Myanmar: Quân đội bắt giữ các lãnh đạo dân cử

​(CAO) Hôm 1-2, Reuters đưa tin quân đội Myanmar đã bất ngờ tiến hành đảo chính, bắt giữ nhà lãnh đạo dân cử Aung San Suu Kyi.