Chính sách toàn diện
Theo UBND TPHCM, về công tác chuẩn bị xây dựng dự thảo Nghị quyết cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, từ năm 2022, thành phố đã chủ động phối hợp với các cơ quan Trung ương thực hiện tổng kết Nghị quyết số 16-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TPHCM và Nghị quyết số 54/2017/ QH14 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, song song với việc chuẩn bị hồ sơ đề xuất xây dựng Nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 54/2017/QH14.
Một phiên họp tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV
Khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 76/2022/QH15 ngày 15/11/2022 “giao Chính phủ nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, trình Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 54/2017/QH14 trong thời gian sớm nhất”. Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 7/10/2022 về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và đặc biệt là Nghị quyết số 31-NQ/TW ngày 30/12/2022 về phương hướng phát triển TPHCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Thành phố đã tích cực, chủ động hoàn chỉnh Đề án ban hành Nghị quyết mới về thí điểm cơ chế, chính sách vượt trội phát triển TPHCM.
Bên cạnh đó, khẩn trương phối hợp Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các Bộ, cơ quan liên quan hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết, gửi Bộ Tư pháp thẩm định, hoàn thiện trình Chính phủ cho ý kiến và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV.
Đảng đoàn Quốc hội đã hai lần chủ trì làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM (tháng 12/2022 và tháng 5/2023); Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã họp (ngày 12/5/2023) kết luận tán thành sự cần thiết và thống nhất trình Quốc hội hồ sơ dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM trên cơ sở căn cứ chính trị, pháp lý và thực tiễn vững chắc.
Về nội dung cơ bản của dự thảo của Nghị quyết trên cơ sở tiếp thu góp ý của các Bộ, ngành, chỉ đạo của Chính phủ, kết luận của Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các Ủy ban của Quốc hội. Bộ Kế hoạch và Đầu tư và TPHCM đã hoàn thiện dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 54/2017/QH14 thể hiện trên một số khía cạnh sau: “Nội dung các quy định trong Dự thảo phù hợp với định hướng phát triển tại Nghị quyết số 24-NQ/TW, Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 81/2023/ QH15 của Quốc hội”.
Khắc phục các vướng mắc
Theo UBND TPHCM, dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM gồm 12 Điều, trong đó 7 Điều (từ Điều 4 - Điều 10) quy định 44 cơ chế, chính sách khá toàn diện trên 7 lĩnh vực khác nhau. Cụ thể là quản lý đầu tư; Tài chính ngân sách; Quản lý đô thị và tài nguyên môi trường; Thu hút nhà đầu tư chiến lược; Quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; Tổ chức bộ máy của TPHCM; Tổ chức bộ máy TP.Thủ Đức.
Được phân thành 4 nhóm: Nhóm 1, là các cơ chế chính sách (CCCS) đã được quy định tại Nghị quyết số 54 bao gồm các CCCS kế thừa toàn bộ và các CCCS sửa đổi, bổ sung như: Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố quyết định dự toán ngân sách thành phố; quyết định phí, lệ phí mới; tăng mức dư nợ vay...
Nhóm 2 là các CCCS có nội dung tương tự đã được quy định tại các Nghị quyết đặc thù của các địa phương khác, như HĐND thành phố quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 500 ha phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. UBND TPHCM thực hiện phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị...
TPHCM đang cần cơ chế, chính sách đột phá để vươn lên phát triển mạnh mẽ
Nhóm 3 là các CCCS có trong dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, Luật Nhà ở sửa đổi dự kiến trình Quốc hội trong thời gian sắp tới, như UBND TPHCM được ban hành và áp dụng hệ số điều chỉnh giá đất tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với tất cả các khu đất, thửa đất trong một số trường hợp; thành phố thực hiện thủ tục về giao đất, thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai đối với diện tích đất hình thành sau khi thực hiện lấn biển, tạo quỹ đất mới, không gian phát triển mới cho TPHCM.
Cũng theo UBND TPHCM, các CCCS này nhằm khắc phục các vướng mắc trong thực tế triển khai, bảo đảm việc định giá đất công khai, đẩy nhanh quá trình xác định, phê duyệt giá đất cụ thể, hạn chế khiếu nại liên quan đến đất đai. Khắc phục các vướng mắc trong thực tế triển khai, bảo đảm người thu hồi đất có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ, tạo điều kiện triển khai công tác giải phóng mặt bằng ngay sau khi phê duyệt chủ trương đầu tư. Việc thông qua các cơ chế chính sách mới này sẽ tạo cơ sở thực tê ë đê í đá nh giá về hiệu quả chính sách mới trong khi các quy định pháp luật về đất đai, nhà ở... vẫn đang tiếp tục được soạn thảo và trình thông qua áp dụng chung cho cả nước trong thời gian tới.
Nhóm 4 là các CCCS mới, chưa được quy định tại Nghị quyết 54/2017/QH14, chưa có trong Nghị quyết đặc thù của các địa phương khác và chưa có trong các dự thảo Luật sửa đổi dự kiến trình Quốc hội trong thời gian tới nhưng rất cần thiết tạo điều kiện TPHCM phát triển đột phá trong thời gian tới, như mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD), cơ chế đầu tư các dự án theo phương thức PPP trong lĩnh vực thể thao, công nghiệp văn hóa, BOT đối với các dự án đầu tư Công trình nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa đường bộ hiện hữu; thực hiện lại hình thức hợp đồng BT, cơ chế phát huy hiệu quả vai trò của Công ty Đầu tư tài chính nhà nước thành phố (HFIC), cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon, ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào TPHCM, phát triển khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền và tổ chức bộ máy TP.Thủ Đức.
Thực hiện ngay trong tháng 7
Kế hoạch của UBND TPHCM là sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết - Phối hợp Bộ, ngành Trung ương hoàn thiện, trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định chi tiết thi hành những cơ chế, chính sách mà Nghị quyết của Quốc hội giao Chính phủ quy định theo hướng Nghị định sẽ có hiệu lực thi hành từ trong quý III năm nay (2023). Cũng theo UBND TPHCM, đối với những cơ chế, chính sách mà Quốc hội cho phép TPHCM áp dụng, UBND TPHCM sẽ báo cáo Ban Cán sự Đảng UBND Thành phố trình Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố ban hành Chương trình hành động thực hiện ngay trong tháng 7/2023.
UBND TPHCM đang xây dựng kế hoạch triển khai chuẩn bị thực hiện thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, với 40 nội dung, đầu việc. Trong đó sẽ trình HĐND TPHCM thông qua 7 nội dung tại kỳ họp vào tháng 7/2023, 33 nội dung, đầu việc còn lại sẽ tiếp tục chuẩn bị thật kỹ để trình cấp có thẩm quyền thông qua, triển khai trong quý IV năm 2023.
Tại chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường đã nghe Tờ trình, báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM (ngày 26/5/2023). Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình nêu rõ, Nghị quyết hướng đến xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm tạo cơ sở pháp lý để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn về phát triển kinh tế - xã hội của TPHCM, góp phần xây dựng và phát triển TPHCM như mục tiêu đã đặt ra tại các Nghị quyết của Bộ Chính trị và Quốc hội...
Tại chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết nêu rõ, Ủy ban tán thành về sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Theo đó, về căn cứ chính trị, Nghị quyết số 31-NQ/TW của Bộ Chính trị khẳng định “Đảng đoàn Quốc hội lãnh đạo ban hành Nghị quyết của Quốc hội (thay thế Nghị quyết số 54/2017/QH14) để cho phép thí điểm cơ chế, chính sách vượt trội phát triển TPHCM”.
Qua tổng kết Nghị quyết số 54/2014/QH14 cho thấy, phạm vi, quy mô, tính chất của các chính sách hiện hành còn chừng mực, chưa tạo sức nặng đột phá; nhiều vướng mắc về thể chế đang cản trở phát triển. Trong khi đó, TPHCM là trung tâm kinh tế, thương mại, tài chính lớn nhất cả nước, có vai trò quan trọng trong điều tiết về ngân sách trung ương, hiện đang đóng góp khoảng 27%. Việc có chính sách vượt trội là cần thiết không chỉ đối với TPHCM mà cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả đất nước. Hồ sơ dự thảo Nghị quyết cơ bản đủ điều kiện trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5...
(Còn tiếp...)
(CATP) Nghị quyết về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM mang tầm quan trọng vô cùng lớn lao và có ý nghĩa quan trọng không chỉ phát triển TPHCM mà còn phát triển kinh tế - xã hội cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. UBND TPHCM khẳng định: "Thành phố tiếp tục phát huy vị trí đầu tàu của cả nước... TPHCM trở thành thành phố văn minh, hiện đại, nghĩa tình, năng động sáng tạo, có nguồn nhân lực chất lượng cao; là thành phố dịch vụ - công nghiệp hiện đại, đầu tàu về kinh tế số, xã hội số; trung tâm kinh tế, tài chính; thương mại, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ của cả nước, hội nhập quốc tế sâu rộng, có vị thế nổi trội trong khu vực Đông Nam Á".