Tình trạng thiếu điện dẫn đến phải cắt điện luân phiên lặp đi lặp lại gây bức xúc dư luận nhiều ngày qua. Việc này, theo Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, Uỷ ban đã cảnh báo từ trước khi diễn ra dịch COVID-19.
“Nếu tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam phục hồi lại ở mức khoảng 6-7% như những năm trước, tình trạng thiếu điện sẽ còn diễn ra nhiều hơn chứ không phải chỉ như hiện nay” – Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội.
Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh
Dẫn thực tế về phát triển nguồn điện thời gian qua, lãnh đạo Uỷ ban Kinh tế cho rằng, sự phát triển ồ ạt của nguồn điện gió, điện mặt trời đã tác động đến nguồn cung hệ thống.
Nhưng nguồn điện năng lượng tái tạo này chỉ có mức độ, chiếm tỷ trọng nhất định trong tổng đầu tư thôi, nên ông Thanh lưu ý, không thể phát triển ồ ạt được.
“Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên nói “có nắng, có gió nhưng phải có phụ tải, phải truyền tải đi, mà muốn làm vậy phải có quy hoạch, kế hoạch, có chiến lược đầu tư, chứ còn đầu tư ra, rồi lại không đầu tư hệ thống truyền tải thì không được” – ông Thanh phân tích.
Trước thực tế những năm qua gần như không có dự án lớn nào được đầu tư, nhiều dự án triển khai chậm dẫn đến thiếu hụt nguồn cung, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế phản ánh, cơ quan này đã chỉ rõ “địa chỉ” chậm là ở các dự án nguồn điện do các tập đoàn năng lượng triển khai đầu tư, bao gồm Tập đoàn Điện lực, Dầu khí, Than và Khoáng sản.
Đặt trong bối cảnh thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), ông Thanh khuyến nghị sẽ có nhiều vấn đề cần giải quyết để đảm bảo cung ứng điện.
“Về phát triển thủy điện, hiện nguồn này đã khai thác tới 80% công suất, dẫn tới dư địa phát triển thủy điện gần như không còn. Trên thượng nguồn cũng làm thủy điện, ngăn làm thủy lợi rồi. Dưới hạ nguồn thủy điện không còn dư địa phát triển” – ông Thanh nhận xét.
Còn phát triển nguồn nhiệt điện than, theo ông, phải được đặt trong mối quan hệ với những cam kết của Việt Nam tại COP26. Do đó, việc ứng xử với điện than cũng là câu chuyện phải tính.
“Cam kết COP26 có cả rồi, giờ về tài chính phải thực hiện” – ông Thanh nói.
Chia sẻ mối quan tâm, đại biểu Đỗ Thị Lan (Quảng Ninh) nhận định, dù Chính phủ có chủ trương phát triển điện tái tạo, cùng với nhiệt điện, than, khí, nhưng kế hoạch kết nối, sử dụng điện tái tạo lại chậm.
Bà Lan cho rằng, việc vận hành hệ thống nhiệt điện cũng chưa được chủ động, vẫn còn thiếu và chưa có chiến lược đảm bảo cho các năm nay.
“Chiến lược và kế hoạch đáp ứng điện cho phát triển đất nước hiện tại và tương lai thế nào?” - bà Lan đặt vấn đề.
Theo bà, Quy hoạch điện VIII đã đưa ra chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể giảm nhiệt điện than, phát triển năng lượng tái tạo để đảm bảo cam kết COP26 thì cần có dự báo, lộ trình và kế hoạch rất khả thi, tránh tình trạng bị động như hiện nay.
Cạnh đó, đại biểu Lan đề nghị Chính phủ có đánh giá toàn diện về công tác thực hiện kế hoạch, chiến lược cung - cầu điện cho sản xuất, phát triển kinh tế xã hội để có giải pháp cụ thể khắc phục tình trạng thiếu điện.
“Mới bắt đầu vào mùa nóng, kinh tế có phục hồi nhưng nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng, thiếu đơn hàng, một số lĩnh vực khó khăn sản xuất, kinh doanh, điện thiếu như vậy rất lo” - nữ đại biểu phàn nàn.
Vẫn theo phản ánh từ đại biểu của Quảng Ninh, cắt điện không phải chỉ luân phiên 1-2 giờ, mà cắt cả ngày, cả đêm nên ảnh hưởng rất nghiêm trọng đời sống nhân dân, kinh tế - xã hội.