Phiên họp diễn ra với sự nhất trí cao của các thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đối với những các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 được Bộ trưởng Bộ Kế hoạch – Đầu tư trình bày.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, dự báo sẽ có từ 2 -3,5 triệu lao động ngừng việc, mất việc làm do tác động của Covid-19.
Toàn cảnh phiên họp của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ngày 8/4, Ảnh: Trọng Đức
Đại dịch cũng ảnh hưởng lớn tới các đối tượng yếu thế khác như đối tượng bảo trợ xã hội, hộ nghèo, hộ cận nghèo..., vì vậy thực hiện chủ trương vừa quyết liệt phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh, vừa duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, giữ vững ổn định xã hội, Chính phủ đề xuất các giải pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 với quy mô dự kiến khoảng 62.000 tỷ đồng.
Gói hỗ trợ này, theo ông Dũng, bao gồm trực tiếp từ ngân sách nhà nước, gián tiếp từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp và nguồn tín dụng từ ngân hàng chính sách xã hội. Dự kiến khoảng 20 triệu đối tượng thuộc 6 nhóm khác nhau sẽ nhận hỗ trợ trong khoảng thời gian tối đa là 3 tháng.
Cho ý kiến tại phiên họp, các thành viên UBTVQH đã phân tích, làm rõ một số vấn đề liên quan đến thẩm quyền quyết định các giải pháp do Chính phủ đề xuất, qua đó đề nghị Chính phủ làm rõ từng nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ, chính quyền địa phương, UBTVQH hay của Quốc hội để thực hiện theo những trình tự, thủ tục phù hợp.
Đối với những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội, các thành viên UBTVQH cho rằng, cần báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 9.
Bàn về đối tượng thụ hưởng, các thành viên UBTVQH nhấn mạnh đến việc bảo đảm nguyên tắc hỗ trợ đúng đối tượng bị giảm sâu thu nhập, mất, thiếu việc làm, không đảm bảo mức sống tối thiểu do tác động trực tiếp bởi dịch Covid-19.
Một số thành viên cho rằng phạm vi đối tượng hỗ trợ theo Báo cáo của Chính phủ còn chưa rõ ràng, khó xác định, đề nghị cần rà soát, quy định cụ thể, chặt chẽ để bảo đảm nguyên tắc công bằng, bình đẳng trong hỗ trợ, không gây cách hiểu khác nhau, lúng túng trong triển khai thực hiện.
Nêu cụ thể, các thành viên UBTVQH yêu cầu làm rõ các tiêu chí để xác định cụ thể mức độ giảm sâu thu nhập do dịch bệnh, xác định đối tượng lao động tự do, hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ kinh doanh cá thể được hỗ trợ. Điều này nhằm đảm bảo công bằng, không bỏ sót nhưng cũng không để chính sách bị lợi dụng.
Ngoài ra, cần thống nhất nguyên tắc hỗ trợ trực tiếp cho cá nhân hay hộ gia đình để bảo đảm sự công bằng do có sự khác nhau về số nhân khẩu trong mỗi hộ. Việc xác định đối tượng được hỗ trợ cần đặt trong tổng thể các chính sách an sinh xã hội, quan tâm đồng đều đến người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn đang phải đối mặt với thiên tai như hạn mặn ở Đồng bằng Sông Cửu Long, mưa đá ở vùng miền núi phía Bắc....
Liên quan đến nguồn lực ở các địa phương, các ý kiến tại phiên họp cơ bản đồng ý với đề xuất của Chính phủ, đồng thời đề nghị Chính phủ có hướng dẫn các địa phương thực hiện rõ ràng để tránh chồng chéo, chính sách “chồng” chính sách (do hiện nay đã có những địa phương chủ động thực hiện các giải pháp hỗ trợ của mình).
Đặc biệt, cần đánh giá khả năng đáp ứng nguồn lực của các địa phương, đặc biệt là các tỉnh miền núi, Tây Nguyên, các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long đang ảnh hưởng nặng nề của xâm nhập mặn, mưa đá, gió lốc…
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị sau khi các chính sách được ban hành, các ngành, các cấp cần chủ động, tổ chức thực hiện ngay, bảo đảm sự hỗ trợ kịp thời đến với người dân, hạn chế đến mức thấp nhất “độ trễ” của chính sách khi đi vào cuộc sống.
Bà Ngân cũng lưu ý cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát để không xảy ra hiện tượng tiêu cực.
“Uỷ ban Thường vụ Quốc hội mong rằng, các chính sách này ra đời sẽ tiếp nối, lan toả mạnh mẽ hơn nữa tinh thần “tương thân tương ái” trong cộng đồng xã hội, từ đó sẽ tiếp tục khơi dậy nghĩa cử cao đẹp, lòng nhân ái trong xã hội” – Chủ tịch Quốc hội mong muốn.
Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Phùng Quốc Hiển tái khẳng định UBTVQH nhất trí với việc cần ban hành một số chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19.
Thống nhất các nguyên tắc hỗ trợ như báo cáo của Chính phủ đã xác định, ông Hiển đề nghị việc hỗ trợ phải bảo đảm công bằng, đúng đối tượng và hợp lý; công khai, minh bạch, chia sẻ trách nhiệm giữa Nhà nước, doanh nghiệp, cộng đồng xã hội và người dân.
Cũng theo Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ cần rà soát, đánh giá kỹ các tác động của các chính sách được đề xuất, nhất là những tác động liên quan đến thu, chi ngân sách, bảo đảm cân đối các nguồn lực theo thứ tự phù hợp, bảo đảm đúng thẩm quyền, đúng quy trình, thủ tục.
Việc xác định đối tượng và mức hỗ trợ cần được quy định cụ thể, làm rõ các tiêu chí, tránh bị lợi dụng hoặc trục lợi chính sách.
Nêu quan điểm của UBTVQH, ông Hiển thống nhất thời gian hỗ trợ được thực hiện không quá 3 tháng, trong trường hợp phải kéo dài thì cần báo cáo UBTVQH.
Trên cơ sở kết quả của phiên họp, UBTVQH giao Ủy ban Tài chính, Ngân sách và Ủy ban về Các vấn đề xã hội của Quốc hội phối hợp với các bộ, ngành của Chính phủ để tiếp thu các ý kiến phát biểu tại phiên họp hôm nay, hoàn chỉnh nghị quyết (của Chính phủ) để ban hành, bảo đảm chặt chẽ, cụ thể, khả thi, đúng pháp luật.
Đồng thời, Chính phủ cần chuẩn bị những nội dung cần báo cáo về việc thực hiện các giải pháp phòng, chống đại dịch Covid-19 trong thời gian vừa qua để báo cáo, xin ý kiến của Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 sắp tới.