Khuyến khích thành lập cơ sở cai nghiện tư nhân
Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ, chiều nay (24/10), Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trình dự án Luật Phòng, chống ma tuý (sửa đổi).
So với luật hiện hành, dự thảo luật sửa đổi mở rộng phạm vi điều chỉnh và bổ sung nhiều nội dung mới, trong đó thiết kế một chương mới hoàn toàn là "Quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy" (Chương IV).
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trình dự án Luật Phòng, chống ma tuý (sửa đổi)
Thay đổi này, theo Bộ trưởng, ngoài việc để phù hợp với tình hình thực tế, còn nhằm quán triệt Chỉ thị số 36-CT/TW cả Bộ Chính trị về “Tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy” xác định “sớm sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống ma túy và các văn bản pháp luật khác có liên quan theo hướng đồng bộ, thống nhất, phù hợp với thực tiễn công tác phòng, chống ma túy, có chế tài nghiêm khắc hơn đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy”.
Theo đó, Chương IV gồm 5 điều (từ Điều 23 đến Điều 27) quy định về xác định người sử dụng trái phép chất ma túy; quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; trách nhiệm của người sử dụng trái phép chất ma túy; trách nhiệm của gia đình, cơ quan, tổ chức có liên quan; thống kê người sử dụng trái phép chất ma túy.
Liên quan đến nội dung cai nghiện ma túy, dự luật quy định cụ thể nội dung nhà nước và ngân sách nhà nước đảm bảo xây dựng cơ sở cai nghiện công lập và tổ chức cai nghiện bắt buộc; hỗ trợ một phần kinh phí cho người nghiện cai nghiện tự nguyện.
Các quy định cũng khuyến khích người nghiện cai nghiện tự nguyện, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; khuyến khích thành lập cơ sở cai nghiện tư nhân.
Toàn cảnh buổi làm việc của Quốc hội
Các cá nhân, tổ chức đầu tư vào công tác cai nghiện được hưởng chính sách ưu đãi theo quy định của pháp luật. Biện pháp cai nghiện tại cộng đồng, gia đình thực hiện theo hướng giao cho cơ quan có chuyên môn thực hiện, đảm bảo hiệu quả công tác cai nghiện, đồng thời bãi bỏ biện pháp quản lý sau cai để phù hợp với quy định của Hiến pháp về quyền con người.
“Thay biện pháp quản lý sau cai bằng công tác hỗ trợ xã hội sau cai nghiện và phòng, chống tái nghiện để khuyến khích, động viên người nghiện không tái nghiện” – Bộ trưởng Tô Lâm cho biết.
Duy trì xử phạt vi phạm hành chính
Tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật và dự thảo bổ sung các nội dung “quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy”, “cai nghiện ma túy”…, thẩm tra dự án luật, Uỷ ban Các vấn đề xã hội nêu quan điểm: “Người sử dụng trái phép chất ma túy và người nghiện ma túy là người có hành vi vi phạm pháp luật”.
Từ nhìn nhận trên, cơ quan thẩm tra cho rằng, quan điểm đối xử với họ cần theo hướng duy trì việc xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy; có biện pháp quản lý sau cai nghiện ma tuý tại cộng đồng trong thời gian nhất định; kết hợp các biện pháp giúp đỡ, hỗ trợ của chính quyền địa phương, xã hội, cộng đồng, gia đình đối với người sử dụng trái phép chất ma túy và người nghiện ma túy đã hoàn thành chương trình cai nghiện ma túy…
Đa dạng hóa hình thức cai nghiện, thực hiện các phương thức cai nghiện phù hợp với từng nhóm đối tượng cũng được cơ quan thẩm tra đặt ra.
Chủ nhiệm Nguyễn Thuý Anh trình bày báo cáo thẩm tra dự luật
Qua phân tích cụ thể về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, Ủy ban Về các vấn đề xã hội đề nghị cơ quan soạn thảo cung cấp thêm thông tin giải trình sự khác nhau về thời hạn quản lý đối với người sử dụng trái phép chất ma túy từ đủ 18 tuổi và dưới 18 tuổi.
Theo cơ quan thẩm tra, việc cân nhắc bổ sung trường hợp các lực lượng chuyên trách phòng chống ma túy khi phát hiện người sử dụng trái phép chất ma túy thì có thể tiến hành xử lý phân luồng đối tượng, chuyển các tài liệu liên quan cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó cư trú chứ không phải Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy và nghiên cứu bổ sung quy định về biện pháp cưỡng chế trong trường hợp người được yêu cầu xét nghiệm không chấp hành việc xét nghiệm trong thời gian được quản lý tại cộng đồng.
Nêu quan điểm của cơ quan thẩm tra về các trường hợp áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc (Điều 37), Chủ nhiệm Nguyễn Thuý Anh cho biết, đối tượng bị áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc do Luật Phòng, chống ma túy điều chỉnh sẽ đảm bảo xác định đầy đủ, cụ thể các biện pháp xử lý đối với người nghiện ma túy, nên thống nhất với quy định dẫn chiếu khi sửa đổi khoản 1, Điều 96 Luật Xử lý vi phạm hành chính (khoản 48 Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính.
“Việc áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc liên quan chặt chẽ đến quyền con người, nên cần bổ sung quy định xác định tình trạng nghiện đối với mọi trường hợp bị áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc (trừ trường hợp đối tượng thừa nhận mình nghiện ma túy); quy định cụ thể trong luật các trường hợp bị chấm dứt điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế...” – bà Thuý Anh lưu ý.
Về cai nghiện cho người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi, theo Ủy ban Về các vấn đề xã hội, Chính phủ cần nghiên cứu bổ sung các quy định cụ thể về việc lập hồ sơ đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện ma túy công lập. Lý do là việc lập hồ sơ là một khâu, thủ tục quan trọng trong quy trình đưa người nghiện ma túy đi cai nghiện bắt buộc.
Vẫn theo yêu cầu của cơ quan thẩm tra, cần đánh giá tính khả thi của quy định bảo đảm quyền học văn hóa cho người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi (Khoản 4) và nghiên cứu bổ sung quy định tiếp tục áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đã cai nghiện ma túy bắt buộc nhưng vẫn nghiện ma túy.