(CAO) Doanh nghiệp khi phải thỏa thuận với người dân có đất để thực hiện dự án gặp không ít khó khăn. Nhiều trường hợp doanh nghiệp mất nhiều năm để thỏa thuận, có trường hợp phải "đi đêm" thỏa thuận với giá cao hơn, thiếu công bằng với số còn lại.
Thảo luận về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Trần Văn Tuấn (Bắc Giang) quan tâm đến quy định về thu hồi đất. Tại lần sửa đổi này, dự thảo luật đã liệt kê tới 31 trường hợp cụ thể thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Thế nhưng, đại biểu Tuấn vẫn phân vân, bởi quy định như vậy có thể chưa bao quát hết các trường hợp trong thực tế.
Ông Tuấn chỉ ra, quy định này cũng chưa giải quyết triệt để bất cập lớn nhất là khi Nhà nước thu hồi đất, người có đất được ban hành theo bảng giá đất Nhà nước ban hành, trong khi doanh nghiệp thỏa thuận thì giá thường cao hơn.
Đại biểu Trần Văn Tuấn (Bắc Giang) nêu ý kiến thảo luận
“Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng người dân luôn cảm thấy thiệt thòi, thiếu sự đồng thuận khi Nhà nước thu hồi lại đất” - ông Tuấn phân tích.
Ngược lại, doanh nghiệp khi phải thỏa thuận với người dân có đất để thực hiện dự án cũng gặp không ít khó khăn. Ông nói, nhiều trường hợp doanh nghiệp mất nhiều năm để thỏa thuận, có trường hợp phải "đi đêm" thỏa thuận với giá cao hơn, thiếu công bằng với số còn lại.
Ngay cả như vậy, theo ông Tuấn, doanh nghiệp vẫn rơi vào tình trạng “dở khóc, dở cười” khi thỏa thuận được trên 90% diện tích, thậm chí còn cao hơn mà vẫn không thể triển khai dự án khi chỉ còn số ít không đồng thuận.
“Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khiếu kiện đơn thư phức tạp về đất đai ở các địa phương hiện nay, chiếm đến khoảng 75%” - ông Tuấn phản ánh.
Cơ quan soạn thảo tiếp thu ý kiến thảo luận
Từ thực tiễn trên, đại biểu của Bắc Giang đề xuất sửa đổi Luật Đất đai theo hướng Nhà nước thu hồi đất với các trường hợp thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội, nhất là thu hồi để chuyển đổi mục đích sử dụng đất thực hiện dự án.
Với 31 trường hợp đã được liệt kê tại dự thảo luật thì số trường hợp còn lại thuộc trường hợp tự thỏa thuận là không nhiều. Trong khi thực tế, ông Tuấn nhìn nhận, khi doanh nghiệp nhận quyền sử dụng đất, thường là đất nông nghiệp để chuyển đổi mục đích thực hiện dự án, còn người có đất khi chuyển nhượng đất nông nghiệp thường đòi giá cao hơn, tương đương loại đất khác (sau khi chuyển đổi mục đích).
Vẫn trong kiến nghị của mình, đại biểu Tuấn muốn cụ thể hóa nguyên tắc giá đất do Nhà nước bồi thường khi thu hồi đất phải sát giá thị trường và cơ chế điều tiết địa tô chênh lệch công bằng để người có đất thu hồi không bị thiệt thòi.
“Nếu Luật Đất đai (sửa đổi) lần này theo hướng trên, tôi tin sẽ tháo gỡ được nhiều vướng mắc, bất cập đang đặt ra, tạo sự đồng thuận của nhân dân, khơi thông các nguồn lực cho tăng trưởng mạnh mẽ hơn” – ông Tuấn tin tưởng.
Đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) trao đổi tại phiên họp
Tương tự, đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau) lưu ý, việc phân biệt dự án công, dự án tư đã dẫn đến tình trạng 2 giá. Dự án Nhà nước (thu hồi) thì giá khác, dự án tư nhân (thỏa thuận) thì lại có giá khác.
“Điều này sinh ra bất bình đẳng và dễ nảy sinh mâu thuẫn giữa nhà đầu tư với người bị thu hồi đất, thậm chí có thể mâu thuẫn giữa những người bị thu hồi đất vì 2 giá” - đại biểu Vân nói. Ông đề nghị bãi bỏ chế độ phân biệt này.
Theo ông, với dự án đất ở, thương mại, khu đô thị, Nhà nước đứng ra giải phóng mặt bằng, giao đất sạch cho doanh nghiệp tham gia đấu giá, đấu thầu dự án. Trong quy hoạch 1/500, Nhà nước phải định dạng được không gian, phạm vi phát triển, gần như một sản phẩm của quy hoạch để đấu giá đất, đấu thầu dự án.
Toàn bộ tiền thu được từ đấu giá đất, đấu giá dự án, đai biểu Vân đề nghị phục vụ cho 3 mục đích: Trả lại chi phí mà Nhà nước đã đầu tư cho quy hoạch chi tiết, kết nối hạ tầng đến hàng rào ranh giới dự án; bồi thường giải phóng mặt bằng và hỗ trợ tái định cư; và dùng cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội phục vụ vào lợi ích chung.