Ngày 7-9, TAND TP.HCM mở phiên xét xử sơ thẩm lần 2 vụ buôn lậu hàng loạt xe ôtô. Các bị cáo gồm Nguyễn Quang Vinh (SN 1982, ngụ Q.7), Nguyễn Giang Lam (SN 1975, ngụ Q.Thủ Đức), Trần Phước Thạnh (SN 1967, ngụ Q.Bình Thạnh), Trần Thái Nguyên (SN 1972, ngụ Đà Lạt) bị truy tố về tội “buôn lậu”; bị cáo Bùi Khắc Hà (SN 1975) bị truy tố về tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Các siêu xe về Việt Nam đã được phù phép ra sao?
Lợi dụng chính sách miễn thuế nhập khẩu đối với ô tô của Việt kiều hồi hương và được sự giúp đỡ của cán bộ xuất nhập cảnh, đường dây này tổ chức vận chuyển các loại xe đắt tiền như: Rolls-Royce, Bentley, Land Rover, Audi, Porsche, Lexus, BMW,... từ Mỹ về Việt Nam tiêu thụ bất hợp pháp để hưởng lợi.
Theo nội dung vụ án, năm 2012, Tổng cục Hải quan phát hiện nhiều dòng xe sang trọng như Rolls-Royce, Bentley, Land Rover, Audi, Porsche, Lexus, BMW,... của Việt kiều hồi hương tăng nhanh một cách bất thường.
Bên cạnh đó, cơ quan Hải quan còn phát hiện những dấu hiệu khả nghi ở các khâu khác như hộ chiếu nước ngoài hoặc thẻ cư trú nước ngoài của những Việt kiều này được cấp trong thời gian ngắn trước khi hồi hương; thời điểm đăng ký mua xe và thời điểm Việt kiều làm thủ tục nhập xe về Việt Nam rất gần nhau.
Thủ tục đăng ký hộ khẩu quê nhà của họ được hoàn tất nhanh chóng một cách lạ lùng... Từ những điểm bất thường trên, Bộ Công an và Công an các tỉnh, thành phố tiến hành điều tra và phát hiện đường dây buôn lậu xe sang núp bóng Việt kiều hồi hương.
Tại TPHCM, một số salon ôtô kinh doanh xe đắt tiền cũng được đưa vào tầm ngắm. Chỉ một thời gian ngắn, đường về nước của những chiếc xe sang này đã bị vạch trần.
Ông trùm đường dây buôn lậu Nguyễn Quang Vinh và ba đồng bọn gồm: Trần Phước Thạnh (SN 1967, ngụ Q.Bình Thạnh), Trần Thái Nguyên (SN 1982, quê Lâm Đồng) và Nguyễn Giang Lam (SN 1975, cựu cán bộ Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an TPHCM) lần lượt bị bắt.
Cơ quan công an đã kê biên 38 chiếc xe sang trọng, trong đó có cả những chiếc Rolls-Royce trị giá hàng triệu USD và thu hồi 2,6 tỷ đồng, 4.300 USD về cho ngân sách.
Kết quả điều tra cho thấy, chủ một số salon ôtô tại TPHCM như: Helena Phạm, Nguyễn Thái Sơn, Nguyễn Văn Sỹ, Trần Quốc Hiền, Nguyễn Hoàng Triệu, Jenny, Hoàng Minh Trung,... đã móc nối với Vinh, Thạnh, Nguyên và Lam thỏa thuận mua tiêu chuẩn nhập khẩu ôtô, môtô theo diện Việt kiều hồi hương để buôn lậu.
Theo quy định tại Thông tư 118 của Bộ Công thương thì trong hồ sơ đề nghị cấp giấy phép nhập khẩu ôtô đang sử dụng của Việt kiều, phải có “hộ chiếu/giấy thông hành hồi hương có đóng dấu kiểm chứng nhập cảnh của cơ quan quản lý xuất nhập cảnh tại cửa khẩu”, nên Lam và đồng bọn tìm mọi cách để có được con dấu này.
Lợi dụng vị trí công tác và mối quan hệ nên việc đóng dấu xuất, nhập cảnh khống vào hộ chiếu của các Việt kiều được Lam và các đối tượng trên thực hiện trót lọt.
Khi đã có được dấu xuất nhập cảnh, Vinh và đồng bọn lấy thông tin cá nhân trên hộ chiếu do Hoa Kỳ hoặc lãnh sự quán Việt Nam tại Hoa Kỳ cấp của các Việt kiều cung cấp cho Helena Phạm, Nguyễn Thị Bé Phương (em ruột Nguyễn Văn Sỹ), Charile Ngô, Đoàn Hiền, Jenny,... đang định cư tại Hoa Kỳ trực tiếp mua xe, thanh toán tiền rồi thuê các hãng tàu vận chuyển từ Hoa Kỳ về Việt Nam tiêu thụ.
Nhà nước thất thu hàng trăm tỷ
Từ tháng 1-2011 đến tháng 12-2012, Nguyễn Quang Vinh cùng đồng bọn trực tiếp làm thủ tục nhập khẩu ôtô, môtô cho 64 Việt kiều hồi hương, trong đó chỉ có 10 trường hợp hợp pháp, 54 Việt kiều còn lại được thuê làm thủ tục nhập xe lậu.
Cụ thể, hộ chiếu của các Việt kiều có đóng dấu xuất nhập cảnh, hồ sơ xuất nhập cảnh có dữ liệu chuyến bay như ngày giờ nhập cảnh, mã chuyến bay, đường bay,... nhưng xác minh tại các hãng hàng không thì được biết các Việt kiều này không mua vé máy bay, không đi hoặc về trên các chuyến bay như hồ sơ xuất nhập cảnh thể hiện; thậm chí có những Việt kiều trong cả năm 2012 không hề nhập cảnh vào Hoa Kỳ. Trong đó, Nguyễn Giang Lam lợi dụng vị trí công tác của mình đã trực tiếp thuê và giới thiệu cho Vinh 36 Việt kiều.
Theo lời khai của Vinh thì mỗi chiếc xe nhập khẩu thành công, Vinh phải chung chi cho Lam 10.000 USD. Tổng cộng 36 chiếc xe, Lam hưởng lợi từ Vinh 360.000 USD. Số tiền dịch vụ còn lại, Vinh được nhận là 108.000 USD, tương đương 2,16 tỷ đồng.
Sau khi trừ các chi phí, Vinh chia cho Nguyên và Thạnh, mỗi người 270 triệu đồng. Với những trường hợp Việt kiều do Vinh và Thạnh trực tiếp thuê thì Vinh, Thạnh và Nguyên được hưởng lợi nhiều hơn. Tính cả 54 chiếc xe buôn lậu, Vinh và Thạnh thu lợi 556 triệu đồng, còn Nguyên được hưởng 478 triệu đồng.
Cục Hải quan TP.HCM cho biết, theo hồ sơ nhập khẩu, nếu không được miễn thuế, 54 chiếc xe các loại gồm: Rolls Royce, Land Rover, Bentley, Lexus, Audi, BMW, Porsche, Toyota, Jaguar, Honda,... trên có tổng giá trị gần 5,2 triệu USD; 12 môtô trị giá trên 157 ngàn USD. Tổng tiền thuế bao gồm thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, nếu không được miễn thì các đối tượng phải đóng cho Nhà nước gần 219 tỷ đồng.
Các bị cáo trong đường dây buôn lậu siêu xe tại tòa
Dưới sự phù phép của Vinh và đồng bọn, cộng với sự vô trách nhiệm của một số cán bộ, các đối tượng buôn lậu chỉ phải đóng 64,2 tỷ đồng thuế tiêu thụ đặc biệt, trốn gần 155 tỷ đồng thuế của Nhà nước.
Vụ án này, trong phiên xử sơ thẩm lần đầu, TAND TP.HCM tuyên phạt Lam và Vinh mỗi người 16 năm tù, Thạnh 12 năm tù, Nguyên 9 năm tù về tội buôn lậu. Các bị cáo phải trả lại toàn bộ số tiền thu lợi bất chính. Ngoài ra, HĐXX sơ thẩm còn quyết định khởi tố vụ án thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng đối với cán bộ, đơn vị liên quan. Sau bản án, các bị cáo kháng cáo.
Tháng 10-2016, TAND cấp cao tại TP.HCM mở phiên phúc thẩm đã hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để điều tra xét xử lại. Theo cấp phúc thẩm, bản án sơ thẩm chưa làm rõ chủ mưu thật sự của vụ án; quá trình điều tra có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm. Mặt khác, lời khai các bị cáo mâu thuẫn và có dấu hiệu vi phạm tố tụng… Vì vậy, cấp phúc thẩm quyết định trả hồ sơ, yêu cầu cấp sơ thẩm điều tra, xét xử lại.
Sau khi điều tra lại, CQĐT khởi tố và bắt giam Bùi Khắc Hà.
Tại phiên toà sơ thẩm lần 2, ba bị cáo là Vinh, Thạnh và Nguyên đều khai nhận hành vi phạm tội, cho rằng mình lợi dụng chính sách của Nhà nước để thực hiện hành vi sai trái nhằm trục lợi. Riêng bị cáo Lam cho rằng mình bị buộc tội oan, còn bị cáo Hà cho rằng mình chỉ giúp đỡ trong quan hệ đồng nghiệp chứ không hưởng lợi.
Phiên tòa dự kiến kéo dài trong nhiều ngày.