Gia tăng các vụ trọng án
Tội phạm giết người được Luật Hình sự xác định là tội đặc biệt nghiêm trọng, với mức hình phạt cao nhất là tử hình. Cơ quan điều tra chia loại tội phạm này thành 3 loại, đó là: giết người - cướp tài sản, giết người - hiếp dâm và giết người do nguyên nhân xã hội. Những vụ do nguyên nhân xã hội lại có thể được chia thành một số nhánh: do mâu thuẫn, thù tức; do được thuê và thuê giết người (một loại tội phạm có tổ chức); do thói côn đồ và để che giấu hành vi phạm tội khác. Việc phân chia như trên nhằm tìm ra nguyên nhân, điều kiện của tội phạm, từ đó để phòng ngừa, ngăn chặn có hiệu quả loại tội phạm này.
Các vụ giết người do nguyên nhân xã hội ở Khánh Hòa có thể kể đến rất nhiều nguyên nhân, riêng trong năm 2022, có 5 vụ do đồng bào dân tộc thiểu số gây án; 6 vụ là thân nhân, trong gia đình hoặc có bà con dòng họ; 8 vụ gây án khi có sử dụng rượu bia; 4 vụ gây án theo băng nhóm, kèm theo tội "Gây rối trật tự công cộng". Ngoài ra là tranh chấp đất đai, mâu thuẫn gia đình, tình ái, nợ nần, cho đến mâu thuẫn trong sinh hoạt...
Các thanh, thiếu niên hỗn chiến bị Công an TP.Cam Ranh tạm giữ
Trần Văn Đức (còn gọi là Cu Ba, SN 1988, ngụ thôn Đông Dinh, xã Diên Toàn, huyện Diên Khánh, Khánh Hòa), làm nghề thợ hồ, có mâu thuẫn với người hàng xóm là anh Nguyễn Lê Quang Thắng (SN 1979). Do có lần bị anh Thắng đánh nên Đức thù tức. Chiều 16-11-2022, sau ngày làm hồ, Đức đi nhậu đến khuya mới về đến nhà. Sẵn có hơi men, cơn bực tức, thù hận với người hàng xóm lại trỗi dậy. Đức lấy con dao dài, đi bộ qua đạp cổng nhà anh Thắng, vừa chửi vừa gọi anh này ra để đánh nhau. Một lúc sau, cha và em trai của anh Thắng là ông Nguyễn Minh (SN 1953) và anh Nguyễn Nhựt Nam (SN 1990) ra và có lời khuyên nhủ, lập tức bị Đức vung dao chém liên tiếp khiến ông Minh ngã gục. Do nhiều vết thương quá nặng, ông Minh đã tử vong ngay sau đó.
Phạm Ngọc Minh (còn gọi là Út, SN 1982, ngụ thôn Tân Phú, xã Vạn Phú huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa) có mối thù tức với người hàng xóm là Đào Văn Thìn (SN 1982), do trước đó Thìn từng đánh em của Minh. Trong lúc nhậu, Minh nhớ lại mối "thâm thù” nên kể cho nhóm bạn nghe, rồi rủ người bạn tên Tân cùng đi "trả thù”. Tới nhà Thìn, bọn chúng lớn tiếng chửi bới, trong khi Thìn đứng trong sân nhà cũng lên giọng thách đấu. Thìn dùng đá và vỏ chai bia ném trúng Tân và Minh. Lập tức Tân, Minh bẻ 2 cây gỗ hàng rào, leo qua rào B40 để vào giáp chiến. Thìn chạy vào lấy con dao Thái Lan cán vàng thủ thế, bị Tân dùng cây gỗ đập trúng cổ tay, làm rơi con dao và té ngã. Minh lập tức nhặt con dao và lao vào đâm. Cha mẹ Thìn là ông Đào Văn Thuận và bà Phạm Thị Khánh lao vào can ngăn cũng bị Minh đâm trọng thương.
Bia rượu là tác nhân
Nguyễn Trọng Phú (SN 1993, ngụ thôn Phước Lương, xã Diên Thọ, huyện Diên Khánh, Khánh Hòa) làm công nhân tại một công ty ở tỉnh Long An. Xa nhà đã lâu mới có dịp về thăm, Phú rủ nhóm bạn cùng công ty, trong đó có Phạm Minh Toàn (SN 1966, ngụ xã Nhựt Chánh, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An) cùng về quê. Ngày 20-5-2022, Phú tổ chức nhậu tại nhà. Ngoài nhóm bạn cùng công ty ở Long An, còn có thêm Nguyễn Việt Long (SN 1992) là người bạn cùng xóm của Phú. Trong cuộc nhậu, Long nhắc nhở Toàn không được uống kiểu "vừa uống, vừa nhổ" xuống nền nhà. Vì điều này khiến Toàn tức giận. Toàn giả bộ đi vệ sinh để vào bếp lấy 1 con dao Thái Lan cán vàng, giấu trong lưng quần. Lần tiếp theo lại bị Long nhắc, Toàn lập tức đứng dậy, rút dao đâm Long liên tiếp vào ngực, bụng, tỉ lệ thương tích lên tới 39%.
Hung khí trong vụ hỗn chiến ở xã Ninh Diêm
Bùi Thanh Phong (SN 1985) và Nguyễn Ngọc Dũng (SN 1975, ngụ xã Vạn Thắng, huyện Vạn Ninh) có quan hệ là em vợ và anh rể, lại ở sát nhà nhau. Chiều 03-6-2022, tại nhà ông Nguyễn Tám, là nhà cha đẻ của Dũng và cha vợ của Phong, mấy anh em trong nhà cùng con rể, cột chèo tổ chức nhậu. Cuộc nhậu đến cao trào thì Dũng và Phong xảy ra mâu thuẫn nhưng được mọi người can ngăn. Sau đó, vợ Phong là chị Nguyễn Thị Kim Mát tới đưa chồng về. Ra đến đường, Phong vẫn chửi vọng vào và đe đánh Dũng. Tức mình, Dũng đuổi theo thì bị Phong dùng dao đâm thẳng vào ngực trái khiến Dũng ngã gục xuống sân.
Huỳnh Kim Thùy (SN 1982, ngụ xã Ninh Xuân, thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) làm nghề thầu khoán tại công trình Nhà máy nhiệt điện Ninh Hòa. Trong thời gian thi công công trình này, Thùy còn nợ tiền công của thợ đổ bê-tông Lê Văn Hùng (SN 1993, ngụ xã Ninh Phú, Ninh Hòa) số tiền 32 triệu đồng. Lâu không trả, nên phát sinh mâu thuẫn giữa 2 người. Ngày 23-6-2022, biết Thùy đang làm thầu công trình tại đảo Hòn Tre (phường Vĩnh Nguyên, TP.Nha Trang) nên Hùng rủ thêm Lê Xuân Bằng (SN 2002, ở Ninh Phú, Ninh Hòa), Dương Anh Tuấn (SN 1995, ở phường Phước Tân, TP.Nha Trang), Trần Ngọc Thạch (SN 1995, ở xã Ninh An, Ninh Hòa) tìm đến lán trại công trình để đòi nợ. Gặp nhau, Thùy đề nghị đưa trước 2 triệu đồng, số còn lại gửi sau, nhưng Hùng không đồng ý, dẫn đến đánh nhau. Thùy chạy vào lán lấy 2 con dao cầm 2 tay, lao vào đâm Hùng nhiều nhát khiến nạn nhân đổ gục.
Nguy hiểm hơn cả là những vụ do mâu thuẫn dẫn đến tập trung băng nhóm, đông người, nhiều hung khí đâm chém nhau, làm chết, bị thương nhiều người. Điển hình như: Ngày 04-3-2022, nhóm thanh niên Trần Xuân Trung (SN 2005), Nguyễn Duy Tâm (SN 2004), Đỗ Anh Tú (SN 2004), Trần Hà Trọng Tú (SN 2002, cùng ngụ hôn Phú Bình 2, xã Suối Cát, huyện Cam Lâm) có mâu thuẫn với nhóm Văn Quang Vinh (SN 2004) và Lê Trung Tân (SN 2004, cùng trú thôn Dầu Sơn, xã Suối Tân, Cam Lâm). Hai bên mang theo hung khí, tìm nhau gây chiến. Kết quả, là Nguyễn Duy Tâm tử vong do dao đâm, số còn lại đều bị thương tích.
Việc chỉ ra các nguyên nhân xã hội của tội phạm giết người không chỉ cảnh báo, phòng ngừa loại tội phạm đặc biệt nguy hiểm này. Quan trọng hơn cả là tạo ra môi trường xã hội lành mạnh, tốt đẹp, trong đó trật tự kỷ cương được tôn trọng, bảo vệ, quan hệ ứng xử văn minh, văn hóa, các yếu tố tiêu cực của xã hội được kiềm chế, nhất là các tệ nạn xã hội như: ma túy, rượu bia say xỉn... Đây mới là giải pháp hiệu quả để phòng ngừa tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội.