Người bệnh nào cần phải phẫu thuật cột sống?
Đau lưng là cảm giác phiền toái mà ai cũng trải qua một lần trong đời. Không phải tất cả mọi người bị đau lưng cần phải phẫu thuật cột sống. Đa số đau lưng sẽ tự khỏi trong vòng một tháng nếu chúng ta sinh hoạt đúng cách, nghỉ ngơi, tập vật lý trị liệu hay sử dụng thuốc.
Chỉ khoảng hơn 10% người bệnh đau lưng cần phải phẫu thuật cột sống. Đau lưng kèm với những dấu hiệu như đau lưng lan xuống chân, đau lưng kèm tê chân, teo chân, rối loạn tiêu tiểu, yếu liệt chân, sụt cân hay sốt không rõ nguyên nhân, gãy xương bệnh lý,...thì người bệnh cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để khám bệnh. Bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử, thăm khám lâm sàng, đánh giá cận lâm sàng (X- quang cột sống, cộng hưởng từ cột sống, đo điện cơ, chọc dò dịch não tủy...). Từ đó, bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra quyết định người bệnh nào cần phải phẫu thuật cột sống.
Thủ thuật can thiệp tối thiểu bệnh đau lưng mạn tính
Người bệnh Hoàng Trung T. (56 tuổi, ngụ tại Đồng Nai), bị đau chân phải, vận động rất khó khăn. Cách đây 6 tháng, người bệnh đến thăm khám ở cơ sở y tế gần nhà, được chẩn đoán thoái hóa khớp gối và có chỉ định phẫu thuật thay khớp gối.
Sau phẫu thuật, tình trạng bệnh vẫn không thuyên giảm, có biểu hiện yếu chân. Đến khám tại Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, người bệnh đã được đánh giá tổng thể, chụp MRI thì phát hiện có thoát vị đĩa đệm và chỉ định phẫu thuật. Sau phẫu thuật, tình trạng yếu chân đã khỏi hẳn, người bệnh trở lại với cuộc sống bình thường.
Một trường hợp khác Chị Mai Ngọc T. (60 tuổi, ngụ tại Cần Thơ) cũng bị yếu chân, đi lại rất khó khăn sau phẫu thuật trượt cột sống lưng cách đây 7 năm. Mới đây, người bệnh đến BV Đại học Y dược TP.HCM đến thăm khám và được đánh giá tổng thể thì phát hiện có vấn đề ở cột sống cổ gây yếu chân. Vấn đề ở cột sống cổ có thể dễ bỏ sót nếu không thăm khám toàn diện người bệnh.
ThS BS Lê Viết Thắng, Khoa Ngoại Thần Kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, để mang lại hiệu quả cao nhất cho người bệnh phẫu thuật cột sống, vấn đề quan trọng nhất là chẩn đoán chính xác bệnh, không để bỏ sót thương tổn, nhìn nhận tổng thể vấn đề, đúng chỉ định, đúng điều kiện, đúng kỹ thuật. Ví dụ người bệnh đau chân, có kèm thoái hóa khớp gối. Nếu chỉ tập trung vào vấn đề khớp gối của người bệnh mà không thăm khám lâm sàng đầy đủ để tìm ra những dấu hiệu đau do chèn ép thần kinh liên quan, có thể bỏ sót tổn thương chèn ép cột sống trên đó.
Hội chứng thất bại sau phẫu thuật cột sống gặp ngày càng nhiều
Theo TS BS Nguyễn Minh Anh, Trưởng khoa Ngoại Thần Kinh BV Đại học Y Dược TP.HCM, hội chứng thất bại sau phẫu thuật cột sống là hội chứng đau còn xuất hiện sau phẫu thuật cột sống, ước tính khoảng 4 – 10% các trường hợp phẫu thuật cột sống.
Có nhiều yếu tố gây ra hội chứng thất bại sau phẫu thuật cột sống khi không tuân thủ nguyên tắc đúng chủ định, đúng điều kiện, đúng kỹ thuật. Những nguyên nhân có thể do đĩa đệm còn sót lại sau phẫu thuật, thoát vị đĩa đệm tái phát, mô xơ sẹo sau mổ, thần kinh bị tổn thương, mất vững cột sống, trầm cảm, mất ngủ, lo âu. Người bệnh có thể gặp hội chứng đau sau phẫu thuật khi kèm theo các bệnh lý toàn thân như đái tháo đường, bệnh tự miễn, bệnh lí thần kinh ngoại biên,...
BS Thắng khám cho người bệnh sau phẫu thuật cột sống
Hội chứng thất bại sau phẫu thuật cột sống gặp ngày càng nhiều, có trường hợp người bệnh đau nhiều gây lo lắng, lo âu, mất ngủ, dễ đẫn đến trầm cảm. Khi người bệnh có vấn đề tâm lý kèm theo càng làm cho hội chứng này khó đáp ứng với điều trị.
TS BS. Nguyễn Minh Anh nhận định, trước phẫu thuật cột sống cần đánh giá lại một cách toàn diện để không bỏ sót tổn thương, mức độ đau, nguyên nhân gây đau, tâm lý và mong muốn của người bệnh và gia đình, từ đó đưa ra phương pháp điều trị đúng đắn.
Hiện nay, hội chứng thất bại sau phẫu thuật cần phải điều trị đa mô thức, cụ thể là kết hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau, phối hợp lẫn nhau như sử dụng thuốc opioid, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống động kinh, vật lý trị liệu, châm cứu, liệu pháp hành vi, hay các thủ thuật can thiệp tối thiểu như TENS, tiêm steroid ngpoài màng cứng, tiêm thấm cạnh cột sống, đặt điện cực tủy hay bơm thuốc vào kênh tủy,... thậm chí người bệnh có thể phải phẫu thuật lại.
Khoa Ngoại Thần Kinh BV Đại học Y Dược TP.HCM đang triển khai các thủ thuật can thiệp tối thiểu mang lại hiệu quả tối đa cho người bệnh như tiêm Steroid ngoài màng cứng, tiêm thấm diện khớp cột sống, phong bế thần kinh bằng sóng cao tần. Trong tương lai gần, khoa Ngoại Thần Kinh sẽ áp dụng kỹ thuật đặt điện cực kích thích tủy, đây là phương pháp tiên tiến nhất hiện nay trên toàn thế giới để điều trị hội chứng thất bại sau phẫu thuật cột sống và bơm thuốc giảm đau vào kênh tủy trong điều trị giảm đau cho người bệnh ung thư cần chăm sóc giảm nhẹ.