(CAO) Hôm 14-11, AP đưa tin Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã bước vào cuộc gặp trực tiếp đầu tiên kể từ khi Tổng thống Mỹ nhậm chức cách đây gần hai năm, trong bối cảnh căng thẳng kinh tế và an ninh giữa hai siêu cường ngày càng gia tăng khi họ cạnh tranh ảnh hưởng toàn cầu.
Ông Tập và ông Biden đã bắt tay chào nhau tại một khách sạn nghỉ dưỡng sang trọng ở Indonesia, nơi họ đang tham dự Hội nghị thượng đỉnh Nhóm 20 nền kinh tế lớn. Khi họ bắt đầu cuộc trò chuyện, Biden cho biết ông và ông Tập có “trách nhiệm” chứng tỏ rằng các quốc gia của họ có thể “quản lý sự khác biệt giữa đôi bên” và xác định các lĩnh vực hợp tác chung.
Ông Tập nói thêm rằng ông hy vọng cuộc gặp lần này sẽ “nâng tầm mối quan hệ” và ông đã chuẩn bị sẵn sàng để có một cuộc “trao đổi quan điểm thẳng thắn và sâu sắc” với Biden.
Cả hai người đều bước vào cuộc họp rất được mong đợi với quyền lực chính trị được củng cố ở quê nhà. Đảng Dân chủ đã chiến thắng, nắm quyền kiểm soát Thượng viện Hoa Kỳ trong cuộc bầu cử giữa kỳ, trong khi ông Tập được Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng sản Trung Quốc bầu làm Tổng Bí thư nhiệm kỳ thứ ba vào tháng 10 vừa qua.
"Chúng tôi có rất ít hiểu lầm" - Biden nói với các phóng viên tại Phnom Penh, Campuchia vào ngày 13-11, nơi ông tham gia vào một cuộc họp của các quốc gia Đông Nam Á trước khi lên đường sang Indonesia. “Chúng tôi chỉ phải tìm ra đâu là lằn ranh đỏ và… đâu là điều quan trọng nhất đối với mỗi chúng tôi trong hai năm tới”.
Các trợ lý của Nhà Trắng đã nhiều lần tìm cách loại bỏ bất kỳ khái niệm nào về xung đột giữa hai quốc gia và nhấn mạnh rằng họ tin rằng hai nước có thể song song giải quyết những thách thức chung như biến đổi khí hậu và an ninh y tế.
Tuy nhiên, quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã trở nên căng thẳng hơn dưới các chính quyền liên tiếp của Hoa Kỳ, khi những khác biệt về kinh tế, thương mại, nhân quyền và an ninh ngày càng xuất hiện.
Trên cương vị tổng thống, Biden đã nhiều lần lên án Trung Quốc vi phạm nhân quyền đối với người Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số khác, cứng rắn với các nhà hoạt động ở Hồng Kông, khiêu khích quân sự với Đài Loan và những khác biệt về quan điểm khi nhìn nhận về cuộc chiến của Nga ở Ukraine.
Ông Tập và ông Biden bắt tay nhau ở Bali - Ảnh: AP
Đài Loan đã nổi lên như một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất giữa Washington và Bắc Kinh. Nhiều lần trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, Biden đã nói rằng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ hòn đảo trong trường hợp Bắc Kinh tấn công.
Trong khi đó, Trung Quốc luôn xem Đài Loan là một phần lãnh thổ, và không loại trừ khả năng có thể sử dụng vũ lực để sáp nhập nếu thực sự cần thiết.
Nhưng các quan chức chính quyền luôn nhấn mạnh rằng chính sách “Một Trung Quốc” của Hoa Kỳ không thay đổi. Chính sách đó công nhận chính quyền ở Bắc Kinh trong khi vẫn cho phép thiết lập các mối quan hệ không chính thức và quan hệ quốc phòng với Đài Bắc trong một tư thế “mơ hồ chiến lược”.
Căng thẳng bùng lên cao hơn khi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan vào tháng 8, khiến Trung Quốc trả đũa bằng các cuộc tập trận quân sự và bắn tên lửa đạn đạo vào vùng biển gần đó.
Chính quyền Biden cũng đã chặn xuất khẩu chip máy tính tiên tiến sang Trung Quốc vào tháng trước - một động thái viện dẫn lý do lo ngại về an ninh quốc gia. Các quan chức Trung Quốc nhanh chóng lên án.
Và mặc dù hai ông Tập và Biden trước đó đã có 5 cuộc điện đàm, nhưng các quan chức Nhà Trắng nói rằng những cuộc gặp gỡ đó không thể thay thế cho việc ông Biden có thể gặp trực tiếp ông Tập.
Khi được hỏi về cuộc họp dự kiến, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên tuần trước cho biết tại một cuộc họp báo rằng Trung Quốc đang tìm kiếm “hợp tác đôi bên cùng có lợi với Hoa Kỳ”.
Tổng thống Mỹ đã nhấn mạnh rằng ông biết rõ ông Tập và ông muốn sử dụng cuộc gặp trực tiếp này để hiểu rõ hơn quan điểm của hai người trong bối cảnh Biden gặp gỡ các đồng minh châu Á khác để trấn an họ về cam kết của Mỹ đối với khu vực.
Các quan chức Mỹ cho biết không có thông cáo chung nào được mong đợi sau cuộc gặp với ông Tập và hạ thấp kỳ vọng về những đột phá chính sách. Nhà Trắng cho biết ông Biden dự định tổ chức một buổi họp báo sau cuộc gặp với ông Tập.