Kỳ 1: Bi kịch của một tài năng Vật lý Trung Quốc

Từng trở thành tấm gương khiến bạn bè trang lứa nể phục khi 15 tuổi, Tôn Vệ Đông đã hiên ngang vào thẳng ngôi trường đại học lọt top 10 Trung Quốc mang tên Phúc Đán, sau đó tiếp tục sang Mỹ tham gia chương trình đào tạo các nhà khoa học hàng đầu về môn Vật lý. Thiên tài họ Tôn tốt nghiệp, đi làm với thu nhập hàng trăm ngàn đôla/năm. Đang trên đỉnh cao sự nghiệp, bất ngờ họ Tôn trở nên thân tàn ma dại, lang thang trên đường phố New York chỉ vì một nguyên nhân khiến mọi người ngỡ ngàng.

Từ thiên tài ở tuổi thiếu niên...

Sinh năm 1970 trong một gia đình nghèo ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc, biết hoàn cảnh khó khăn của cha mẹ, cậu bé Tôn chăm ngoan luôn nỗ lực và thường xuyên giữ ngôi đầu bảng, trở thành tấm gương để bạn bè nơi quê nhà noi theo.

Cứ ngỡ với thành tích xuất sắc của mình, khi 15 tuổi đã thi đỗ vượt cấp vào chuyên ngành Cơ sở Vật lý dành cho những thiên tài trẻ của ngôi trường đại học lọt top 10 Trung Quốc mang tên Phúc Đán, lúc ấy cậu bé Tôn được xưng tụng là "thiên tài vật lý Trung Quốc".

Tốt nghiệp cử nhân loại xuất sắc, Tôn Vệ Đông tiếp tục theo đuổi chương trình sau đại học tuyển chọn tài năng trẻ sang Mỹ du học, chuyên đào tạo các nhà khoa học đầu ngành về môn Vật lý của Trung Quốc. Anh là tác giả của hàng chục bài báo khoa học về Vật lý xuất bản ở vương quốc Anh.

Đường học thuật đang thênh thang, bất ngờ vì lý do sức khỏe, họ Tôn đành chuyển sang ngành Khoa học máy tính của Đại học New York, Mỹ. Tốt nghiệp thạc sĩ năm 21 tuổi và hoàn thành luận văn tiến sĩ sau đó 4 năm trước khi trở thành lập trình viên cao cấp của 1 công ty công nghệ ở Phố Wall với mức lương 140.000 USD/năm, nhà nghiên cứu họ Tôn chính thức nhập quốc tịch Mỹ.

Tôn Vệ Đông lúc trẻ (ảnh phải) và sau này

... Đến bi kịch cuối đời

Bi kịch cũng bắt đầu từ đây, gia đình ở Giang Tô không liên lạc thường xuyên với con trai, cho đến khi phát hiện sự thật đau lòng từ blogger của một người Mỹ gốc Hoa chia sẻ cuộc sống hiện tại của "thiên tài Vật lý” Tôn Vệ Đông lên mạng xã hội. Theo đó, anh trở thành người vô gia cư từ 7 năm trước. Theo lời tâm sự của họ Tôn, anh ra nông nỗi này do áp lực công việc cùng biến cố gia đình, sau khi ly hôn với 1 đồng nghiệp người Mỹ do sự khác biệt về văn hóa... Cú sốc ấy khiến họ Tôn vốn là người nhiều tham vọng luôn bị áp lực trong công việc trở nên trầm cảm đến mức bị ảo giác. Cứ thế thiên tài Vật lý ngày nào giờ vạ vật khắp nơi, không tìm được việc liên quan đến ngành nghề đào tạo, trong khi những việc khác thì anh chẳng màng. Những đồng nghiệp trước kia từng nể phục "thiên tài", giờ cũng dần xa lánh vì "chẳng muốn rước họa vào thân"...

Xót xa nhất là mới ngoài 50 tuổi nhưng có đến gần 1/3 quãng thời gian này lang thang trên đường phố, mỏi mắt, chồn chân, tóc bạc, bộ dạng tả tơi, trong khi người thân nơi quê nhà vẫn ngóng tin, Tôn Vệ Đông thú thật mình "chỉ mong có bữa ăn no mỗi ngày và được trở về nơi chôn nhau cắt rốn".

Khi câu chuyện đau lòng này được chia sẻ, người thân và bạn học cũ của Tôn Vệ Đông ở Trung Quốc đã nhận ra anh. Đầu tháng 01 vừa qua, các tình nguyện viên của Hiệp hội cựu sinh viên Phúc Đán ở Mỹ đã tìm gặp và đưa "thiên tài đồng hương" đến tá túc tại một nơi ở tạm, trước khi giúp anh trở về quê nhà.

Chuyện đời của "thiên tài Vật lý” Tôn Vệ Đông đã trở thành đề tài bàn tán trên mạng ở quốc gia đông dân thứ hai thế giới này. Không ít ý kiến bày tỏ sự tiếc nuối khi một thiếu niên với tài năng xuất chúng của mình từng được kỳ vọng trở thành chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực Vật lý lại xảy ra bi kịch không đáng có với bản thân. Nhưng cũng có nhiều người cho rằng, trong đời mỗi người, ngoài nền tảng kiến thức được trang bị, rất cần bổ sung, hoàn thiện năng lực toàn diện, gồm những kỹ năng sống, ý chí và cả khả năng xử lý những thất bại trong cuộc sống, biết vượt lên chính mình trong mọi hoàn cảnh...

(Còn tiếp...)