(CAO) Tình hình người di tản Trung Đông ngày càng trở nên trầm trọng và cấp bách, thay đổi hàng giờ, hàng ngày. Làn sóng người di tản kéo đến như những cơn lốc cả hàng ngàn người cùng lúc, khiến cho các quốc gia bắc Âu không thể trở tay kịp.
Một số ít người di tản Trung Đông sử dụng tuyến phía bắc, từ Istanbul Thổ Nhĩ Kỳ, họ xuyên qua nước Nga để tìm cách vào lãnh thổ của các nước Bắc Âu như Na Uy, Thụy Điển và Đan Mạch. Hiện tại, nước Na Uy tiếp đón người di tản rất nhân đạo. Chính phủ Na Uy tuyên bố sẽ thu nhận 8.000 người di tản Trung Đông.
Đa số người di tản sự dụng tuyến đường Balkan tức là từ biển Địa Trung Hải ngược lên hướng Bắc, một tuyến đướng khá dài, kéo dài nhiều ngày, tháng, và nguy hiểm, bất trắc.
Sau khi cả Croatia cũng phải đóng cửa tất cả các biên giới giáp ranh với nước Serbia ngày 17-09-2015 thì con đường di tản Balkan của người Trung Đông bị bế tắc. Chỉ mới từ khi Hungary đóng cửa biên giới, trong có hai ngày 16/17-09-2015, đã có hơn 11.000 người di tản ồ ạt di chuyển vào Croatia.
Nước mắt sợ hãi của những cô gái đang trên đường di tản
Chính phủ Zoran Milanovic phải tuyên bố ngưng thu nhận người di tản vì tình hình vượt quá khả năng của họ, dù là họ đã có thiện ý cứu giúp. Họ nghi ngại rằng, trong cuối tuần 18/20-09-2015 sẽ còn có thêm 20.000 người di tản từ hướng nam tràn về biên giới Croatia.
Slovenia cũng ngăn cản không cho người di tản xuyên qua nước này để đến được nước Áo, rồi vào nước Đức.
Nước Hungary đã bịt kín biên giới phía nam của họ với Serbia bằng một hàng rào giây kẽm gai cao 3 mét, trấn đóng bởi cảnh sát, quân đội trang bị vũ khí chống khủng bố. Hiện tại Hungary đang dự kiến sẽ bịt kín biên giới giữa Hungary và Croatia. Dù Hungary áp dụng những biện pháp gắt gao, thiếu nhân bản đối với người di tản, nhưng người di tản vì thiếu thông tin kịp thời, chính xác, và cũng vì túng quẫn đói và khát, nên họ cố gắng vượt biên giới để vào Hungary.
Dây kẽm gai đã được chăng dọc biên giới Hungary và Áo
Không thể để tình trạng di tản này kéo dài đến cuối năm 2015, nhưng bằng cách nào ngăn chặn được làn sóng di tản, và bằng cách nào phân phối tổng số người di tản đi tạm trú/định cư ở nhiều quốc gia thuộc khối Liên minh châu Âu đang trở thành một bài toán hóc búa mà rất khẩn cấp ?
Chủ tịch hội đồng cố vấn khối Liên minh châu Âu Donald Tusk triệu tập một phiên họp không chính thức các nhà lãnh đạo các nước châu Âu vào thứ tư tuần tới, ngày 23-09-2015, để tìm những giải pháp cho vấn đề di tản.
Ba trọng tâm chính là: Làm thế nào để ổn định những quốc gia có người đi di tản? Làm thế nào có nguồn tài chánh để tổ chức những trại tập trung người di tản tại Thổ Nhĩ Kỳ, Libanon và Jordanie ? Và trọng tâm thứ ba là thảo luận về ý kiến của Chủ tịch cơ quan quản lý khối Liên minh châu Âu Jean-Claude Juncker đòi hỏi phải phân phối người di tản theo một tỷ lệ cố định đã được bàn thảo và chấp thuận.
Các nước Đông Âu trong khối Liên minh châu Âu không chấp nhận một tỷ lệ áp đặt, mà họ đòi hỏi phải là một sự tự nguyện tự do theo quyết định của các chính phủ Đông Âu.
Trước đó, dự kiến ngày 22-09-2015 sẽ có một phiên họp các Bộ trưởng bộ Nội vụ để bàn về các giải pháp thực tế để giải quyết vấn đề.
Sau buổi họp ở cấp Đại sứ của 6 quốc gia lớn nhất khối Liên minh châu Âu tại Bruxelles vào ngày 16-09-2015 vừa qua, Ba Lan ngỏ ý sẽ thu nhận 9.200 người di tản theo phương cách tình nguyện, không muốn bị áp đặt một tỷ lệ.
Tình trạng hiện nay là các nước Hy Lạp, Serbia, Croatia, Áo và Đức đang bị động vì làn sóng người di tản đến ồ ạt ngoài khả năng dự kiến, dù các quốc gia này muốn giúp đỡ.
Cái khó lớn hơn nữa là hầu hết những người di tản đều muốn ở lại sinh sống định cư tại Đức. Vì có thông tin về điều khoản luật Dublin về vấn đề di tản, nên người di tản Trung Đông không muốn bị ghi nhận bởi một quốc gia khác, ngoài nước Đức. Tình hình căng thẳng đang diễn ra ở Croatia vì người di tản muốn đi ngay, đi nhanh đến Đức, mà các quốc gia như Croatia, Slovenia, Áo và Đức không thể chỉ hoàn toàn "chiều" theo ý muốn của họ được.
Thủ tướng Đức Angela Merkel và thủ tướng Áo Werner Faymann bàn thảo song phương.
Nhưng có lẽ họ chưa hiểu, hay không muốn hiểu, là một số người sẽ được phân phối đi định cư ở những nước khác, sự lựa chọn không chỉ tùy thuộc vào ý muốn của người di tản.
Trong khi đó tại Đức, nữ thủ tướng Angela Merkel tuyên bố trước mọi chỉ trích về quyết định mở cửa cho người di tản Trung Đông của bà: "Tôi phải rất thành thật nói rằng: nếu bây giờ chúng tôi bắt đầu phải bắt buộc xin lỗi cho sự việc là chúng tôi đã có một gương mặt thân thiện trong một hoàn cảnh khốn cùng cấp bách, thì đây không phải là quê hương đất nước của tôi."
Nhưng làn sóng có vẻ như không ngớt ngưng của người di tản Trung Đông sẽ còn là một vấn nạn lâu dài, gây nhiều lo ngại, cho các nước khối Liên minh châu Âu.
Những hình ảnh sau đây đã được đưa lên đài truyền hình ARD Tageschau của Đức ngày 17-09-2015 để giải thích con đường di tản Balkan của người tị nạn Trung Đông:
Tuyến đường di tản Balkan của người Trung Đông, đa số đến từ các nước Syria, Irak, Afganistan, bắt đầu từ giai đoạn họ đổ dồn về Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, điểm xuất phát đầu tiên của họ, để chờ được di chuyển tiếp đến biên giới Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp. Photo: AFP
Tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, hàng ngàn người di tản chờ đợi mua vé xe bus đi về hướng Hy Lạp – Photo: AFP
Rồi người di tản tiếp tục đi bộ từ Thổ Nhĩ Kỳ đến sát biên giới Hy Lạp – Photo: AFP
Cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ phân phát thực phẩm cho người di tản, như tại biên giới Thổ Nhĩ Kỳ và Bulgarie. Photo: AIP
Một trong những tuyến di tản là đoạn đường vượt biển Địa Trung Hải từ bờ biển Thổ Nhĩ Kỳ để đến được một hòn đảo của Hy Lạp. Đoạn đường vượt biển là nguy hiểm nhất, báo chí ước tính là đã có khoảng 2.800 người di tản chết đuối từ đầu năm cho đến tháng 9-2015. Hình một tầu tuần tiễu của Thổ Nhĩ Kỳ vớt người bị chìm tàu trên biển, và đưa họ quay trở lại về bờ biển Thổ Nhĩ Kỳ ở Bodrum – Photo:Reuters
Những người di tản Trung Đông may mắn đã vượt được đoạn đường biển Địa Trung Hải thì cập được vào hòn đảo Lesbos của Hy Lạp. – Photo: Reuters
Hàng ngàn người di tản được đưa từ đảo vào đất liền của Hy Lạp bằng phà dành cho xe hơi, họ đang sửa soạn cặp bến cảng Piräus của Hy Lạp. Photo: dpa
Người di tản Trung Đông nằm la liệt ngoài đường phố, trong các công viên của hai thành phố Athen (thủ đô của Hy Lạp) và thành phố cảng Thessaloniki Hy Lạp, để chờ được di chuyển tiếp tục ngược lên hướng Bắc Âu. Photo: Reuters
Nhóm người di tản này đã theo đường bộ đến được biên giới giữa Macedonia và Serbia, họ tụ tập để được qua biên giới vào đất Serbia. Photo: Reuters
Tại biên giới Macedonia, người di tản được ghi nhận trong những danh sách, nhưng không ai chắc chắn được về hộ tịch của họ, cũng như một con số chính xác về lượng người đi di tản. Photo: AFP
Sau khi đã xuyên qua được hai nước Macedonia và Serbia, họ đến được biên giới giữa Serbia và Hungary. Người di tản, vì thiếu thông tin về tình hình tại Hungary, kiên nhẫn nằm la liệt trên mặt đường chờ trước cửa biên giới đóng kín tại cửa khẩu Horgos/Serbia trong hình. Photo: Reuters
Quân đội và cảnh sát Hungary sử dụng lựu đạn cay, vòi rồng phun nước…để xua đuổi người di tản đi nơi khác. Đồng thời Hungary trục xuất người di tản bằng cách đưa họ từ trại tập trung ở Röszke thuộc biên giới Hung bằng xe bus và xe lửa để thải họ ở biên giới Hung giáp ranh với nước Áo. Từ bến đậu xe bus, người di tản đi bộ sang Áo. Photo: AFP
Bị chống chọi dữ dội ở Hungary, người di tản đổ dồn vào con đường sống cuối cùng là chạy qua Croatia, trong mục đích xuyên qua Croatia và Slovenia để đến biên giới nước Áo. Croatia không thuộc trong khu vực Schengen, tức là người dân không có tự do di chuyển trong các nước Liên minh châu Âu trong khu vực Schengen. Photo: ARD-Tageschau
Người di tản đi hàng đoàn từ lãnh thổ Serbia qua biên giới đến Croatia. Sau lưng họ đã là những chặng đường dài nhiều nguy hiểm và khó nhọc, qua nhiều ngày đêm, nhất là cho trẻ em di tản. Nước Đức vẫn còn xa . Photo: Reuters