(CAO) Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố Nga sáp nhập gần 1/5 lãnh thổ Ukraine vào ngày 30-9, tuyên bố rằng hàng triệu người sống ở đó sẽ là công dân Nga “mãi mãi”.
Theo quy trình sáp nhập, Moscow công nhận bốn khu vực của Ukraine là lãnh thổ của Nga: Luhansk và Donetsk - nơi có hai nước cộng hòa ly khai do Nga hậu thuẫn, nơi giao tranh đã diễn ra từ năm 2014 - cùng Kherson và Zaporizhzhia, hai khu vực ở miền nam Ukraine đã bị quân Nga chiếm đóng ngay sau khi tấn công Ukraine từ tháng 2.
Tuyên bố của ông Putin, được đưa ra trong một bài phát biểu chính thức tại Sảnh đường St. George sang trọng của Điện Kremlin vào ngày 30-9, sau các cuộc trưng cầu dân ý ở các khu vực này bị Ukraine và các quốc gia phương Tây phản đối.
Tuy nhiên, tổng thống Nga tuyên bố rằng các cuộc trưng cầu dân ý phản ánh ý chí của “hàng triệu” người.
Thông báo sáp nhập đã gặp phải sự phản đối kịch liệt. Các thành viên của G7 - Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản, Anh và Mỹ - và Liên minh châu Âu đã tuyên bố sẽ không bao giờ công nhận chủ quyền của Nga đối với các khu vực và áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Washington sẽ hạn chế thị thực đối với 910 cá nhân ở Nga và Belarus, trong khi một quan chức chính quyền Biden cho biết Nhà Trắng sẽ áp đặt "chi phí nhanh chóng và nghiêm trọng" đối với Nga.
Chính phủ Anh cho biết họ sẽ thực hiện các biện pháp trừng phạt dịch vụ và lệnh cấm xuất khẩu nhằm vào “các lỗ hổng kinh tế của Nga”.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky lên án hành động của Nga trong một tuyên bố video được ghi sẵn được phát hành ngay sau bài phát biểu của ông Putin và tuyên bố rằng “toàn bộ lãnh thổ của đất nước chúng ta sẽ được giải phóng”.
Zelensky cũng cho biết đất nước của ông sẽ nộp đơn xin gia nhập tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) “theo một thủ tục được đẩy nhanh”, nhưng không rõ quá trình này sẽ mất bao lâu. Các thành viên NATO mới phải đáp ứng một loạt tiêu chí để trở thành thành viên và được các thành viên liên minh hiện tại nhất trí thông qua.
4 vùng lãnh thổ của Ukraine mà Nga sáp nhập (màu đỏ ngoại trừ Crimea đã sáp nhập trước đó) - Ảnh: CNN
Trong bài phát biểu của mình, ông Putin coi việc sáp nhập là một nỗ lực để sửa chữa những gì ông coi là một sai lầm lịch sử sau khi Liên Xô sụp đổ và các nỗ lực của phương Tây tiếp tục khiến cho đất nước ông suy yếu.
Ông lặp lại cáo buộc rằng tội ác diệt chủng đã được thực hiện đối với những người nói tiếng Nga.
Bài phát biểu này là một cam kết của nhà lãnh đạo Nga trong việc tiếp tục theo đuổi mục tiêu chính sách đối ngoại lớn của mình: khôi phục Nga như một cường quốc toàn cầu lớn với nhiệm vụ bảo vệ thế giới nói tiếng Nga khỏi các mối đe dọa liên tục do các lực lượng phương Tây gây ra.
“Chúng tôi nhớ những năm 1990 khủng khiếp và đói khổ, nhưng nước Nga đã tồn tại và trở nên mạnh mẽ hơn. Và nó có chỗ đứng trên thế giới” - Putin nói. "Nhưng phương Tây vẫn đang cố gắng làm cho chúng ta yếu đi, chia chúng ta thành nhiều phần".
Các cuộc sáp nhập có thể đặt nền tảng cho một giai đoạn mới nguy hiểm trong cuộc tấn công của Nga vào Ukraine. Các lực lượng Ukraine, trong những tuần gần đây, đã đẩy lực lượng Nga khỏi các khu vực của Donetsk, một phần nhờ vào các loại vũ khí tiên tiến do Mỹ và các nước phương Tây khác gửi tới. Kyiv hiện kiểm soát khoảng 40% Donetsk, mặc dù nhiều thị trấn và thành phố mang vết tích chiến tranh sẽ mất nhiều năm để hồi phục.
Giờ đây, khi Nga chính thức công nhận Donetsk là lãnh thổ của mình, Điện Kremlin có khả năng sẽ tiến hành tái chiếm.
Hôm 30-9, ông Putin nói rằng mặc dù ông sẵn sàng đàm phán với Ukraine, nhưng chủ quyền của bốn khu vực đó sẽ không bàn đến.
“Tôi muốn chính quyền Kyiv và những người chủ thực sự của họ ở phương Tây nghe thấy tôi. Để mọi người cùng nhớ. Những người sống ở Luhansk và Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia đang trở thành công dân của chúng tôi. Mãi mãi”, Tổng thống Nga nói trong buổi lễ sáp nhập.