(CAO) Trái với nhiều đồn đoán trước đó, tổng thống Mỹ Donald Trump nói với các nhà lãnh đạo Canada và Mexico rằng ông sẽ không đưa Mỹ ngay lập tức rời khỏi Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) như tuyên bố trước đó.
CNN đưa tin trong các cuộc điện đàm với thủ tướng Canada – Justin Trudeau và tổng thống Mexico – Enrique Peña Nieto hôm 26-4, Nhà Trắng cho biết Trump “đã đồng ý không chấm dứt NAFTA vào thời điểm này. Đồng thời các nhà lãnh đạo đã đồng ý tiến hành nhanh chóng, theo các thủ tục nội bộ bắt buộc của họ nhằm đàm phán lại thỏa thuận NAFTA vì lợi ích của cả ba nước ".
Trump còn nhấn mạnh: “Tôi tin rằng kết quả cuối cùng sẽ làm cho cả ba nước trở nên mạnh mẽ và tốt đẹp hơn".
Động thái này gây bất ngờ vì chỉ 1 tuần trước đó, Trump đã chế nhạo NAFTA trong một bài phát biểu ở bang Wisconsin, nhấn mạnh rằng: “NAFTA là một thỏa thuận rất tồi tệ đối với các công ty và công nhân của chúng tôi. Chúng tôi sẽ thực hiện một số thay đổi lớn hoặc rút khỏi NAFTA một lần và mãi mãi”.
Trump muốn đóng cánh cửa NAFTA nếu không tái đàm phán được - Ảnh: minh họa của CNN Money
Trước đó, Trump đã đưa Mỹ rút khỏi Hiệp định đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) vì cho rằng các hiệp định thương mại xuyên quốc gia gây mất công ăn việc làm ở Mỹ.
Trump hiện nay đang đánh dấu 100 ngày ông bước vào Nhà Trắng. Những cam kết trước đó khi tranh cử như rút khỏi NAFTA đang bị truyền thông soi kỹ. Các chuyên gia kinh tế đánh giá rút khỏi NAFTA sẽ gây thiệt hại nặng cho kinh tế Mỹ nói chung và các tiểu bang nói riêng nên Trump tìm cách “hoãn binh” lời hứa bằng phương cách “tiếp tục đàm phán” với các đối tác nhằm chỉnh sửa các điều khoản của NAFTA theo hướng có lợi hơn cho Mỹ.
Trong khi đó, CNN dẫn số liệu của Phòng Thương mại Mỹ cho biết khoảng 14 triệu việc làm của người dân Mỹ hiện nay đang phụ thuộc vào hoạt động thương mại với Mexico và Canada. Vì thế việc rút khỏi NAFTA – thỏa thuận cho hàng hóa tự do lưu thông giữa 3 nước sẽ là đòn giáng nặng nề vào kinh tế Mỹ.
Rút khỏi NAFTA, hàng hóa cần thiết từ ô tô đến đồ jean khi nhập vào Mỹ sẽ đội lên giá thành cao. Người thiệt hại đầu tiên chính là người tiêu dùng Mỹ.
| NAFTA được ký thành luật dưới thời tổng thống Mỹ Bill Clinton. Theo CNN Money, NAFTA về cơ bản loại bỏ gần như mọi rào cản thuế quan giữa ba nước, cho phép hàng hóa, vật tự được thông thương "liền mạch" qua biên giới. Nhờ NAFTA, mỗi ngày ước tính 1,4 tỉ USD giá trị hàng hóa được thông thương qua biên giới Mỹ - Mexico. NAFTA cũng tạo cơ chế dễ dàng cho một công ty Mỹ chuyển cơ sở sản xuất sang Mexico. Ai hưởng lợi nhiều nhất từ NAFTA? Đó chính là các công ty Mỹ, đặc biệt là các công ty sản xuất ô tô nhờ tận dụng được lợi thế về nhân công giá rẻ ở Mexico. Điển hình là hai công ty ô tô Ford và General Motors (GM). Vì giá nhân công rẻ hơn ở Mexico, người Mỹ được hưởng lợi vì trả mức giá thấp hơn cho các sản phẩm từ ô tô, quần áo, thực phẩm đến đồ điện tử của các công ty Mỹ sản xuất tại Mexico. Thương mại giữa ba quốc gia đã tăng lên đáng kể, đặc biệt là giữa Mỹ và Mexico nhờ NAFTA. Xuất khẩu của Mỹ sang Mexico năm 2015 tăng gần 470% so với năm 1993, một năm trước khi NAFTA trở thành luật. Bỏ NAFTA, việc làm có quay trở lại Mỹ? CNN Money cho rằng điều này chưa chắc. Vì nếu NAFTA chấm dứt, các công ty có khả năng sẽ chuyển sản xuất sang các nước Mỹ Latin hay Châu Á để tận dụng nguồn nhân công giá rẻ thay cho Mexico thay vì chuyển việc làm về Mỹ. Một ngành ảnh hưởng nghiêm trọng nữa là ngành công nghiệp sản xuất đồ jean của Mỹ. Hầu hết dây chuyền đều đã chuyển sang Mexico và dựa vào điều khoản miễn thuế của NAFTA để đưa sản phẩm thành phẩm từ Mexico về Mỹ. Chấm dứt NAFTA sẽ khiến đồ jean "Made in Mexico" có giá thành rất đắt, gây thiệt hại cho ngành công nghiệp này. Trump từng tuyên bố sẽ áp thuế đến 35% cho những sản phẩm của các công ty Mỹ sản xuất ở nước ngoài, như xe ô tô Ford sản xuất tại Mexico. Trong thời đại toàn cầu hóa hiện nay, khi quan hệ sản xuất - tiêu thụ giữa các quốc gia đan xen nhau như tấm lưới, khó có thể "chiều" ý Trump đưa toàn bộ việc làm về Mỹ mà không gây thiệt hại cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng. |