(CAO) Trong bối cảnh mối quan hệ đang được cải thiện với Trung Quốc và lập trường phi hạt nhân hoá của mình, New Zealand không mặn mà trong việc gia nhập liên minh 3 bên Mỹ - Anh – Úc (còn gọi là AUKUS) để phát triển hạm đội tàu ngầm hạt nhân.
Thỏa thuận quốc phòng khổng lồ mà Úc đã ký với Vương quốc Anh và Mỹ cũng có thể khiến New Zealand bị áp lực phải tăng cường chi tiêu cho phòng thủ hàng hải của mình.
Cựu Thủ tướng Helen Clark đã lên tiếng phản đối thỏa thuận này: "Lợi ích của New Zealand không nằm ở việc được liên kết với AUKUS. Nó sẽ gây tổn hại cho New Zealand về chính sách đối ngoại độc lập" - bà đăng trên Twitter.
New Zealand trước nay luôn tự hào về chính sách đối ngoại độc lập và chính sách phi hạt nhân của mình, như Bộ trưởng Ngoại giao nước này - Nanaia Mahuta, người đang thăm Trung Quốc trong tuần này, nhắc lại.
"Điều đó sẽ không thay đổi. Người New Zealand không muốn thấy sự thay đổi đó" - bà Mahuta nói.
Thay vì vậy, New Zealand chọn cách mở rộng quan hệ ngoại giao sang các quốc đảo Thái Bình Dương, với việc bà Mahuta nhấn mạnh "cách tiếp cận do khu vực Thái Bình Dương dẫn đầu đối với các vấn đề khu vực”.
Bà Clark đồng ý với cựu tổng thư ký Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương - Meg Taylor rằng các quốc gia Thái Bình Dương đã không được hỏi ý kiến mà thay vào đó bị AUKUS gạt sang một bên.
New Zealand không mặn mà với liên minh Aukus
Sự phản đối của New Zealand đã gây lo ngại với thỏa thuận này.
Giáo sư Robert Patman của Đại học Otago cho biết New Zealand sẽ được hưởng lợi từ mối quan hệ nhiều sắc thái hơn với cả Trung Quốc và các quốc gia khác hoài nghi về AUKUS.
"Một trong những tài sản ngoại giao tuyệt vời mà New Zealand có được trong những năm qua là có thể thể hiện mình là một quốc gia không ngại đưa ra các quyết định độc lập" – ông nói.
Patman cho biết việc đứng ngoài AUKUS sẽ cho phép New Zealand đa dạng hóa thương mại và giao thương dễ dàng hơn với các quốc gia Đông Nam Á.
Winston Peters – cựu ngoại trưởng New Zealand trong khi đó xem Aukus là thoả thuận đe doạ an ninh quốc gia. Peters nói với AAP: “Điều đó có nghĩa là Úc dự định sẽ có khả năng phòng thủ tốt hơn (New Zealand)”.