(CATP) Thay vì tiếp tục thực hiện dự án (DA), chủ đầu tư lại chây ỳ, bỏ mặc hoặc tìm cách câu kết để kiếm tiền. Điều đáng nói là chính quyền nhiều nơi đang làm ngơ để các "ông chủ” vô tư biến DA thành bãi xe, quán nhậu, kho hàng... tiềm ẩn nhiều hệ lụy về an ninh trật tự, an toàn cháy nổ và mỹ quan đô thị...
Tạm bợ, nhếch nhác
Có mặt tại Lavenue Crown, chúng tôi chứng kiến bên trong khu đất được quây tôn không chỉ là bãi xe, mà còn có cả xưởng hàn sắt mỹ nghệ với máy móc cưa cắt, hàn xì đang hoạt động rầm rộ. Chủ cơ sở cho biết họ thuê lại một phần bãi xe để thực hiện công đoạn hoàn thiện sản phẩm trước khi giao cho khách.
Ở DA 27B Nguyễn Đình Chiểu, khối nhà A - B cao 6 tầng xây dở dang được cải tạo làm văn phòng cho thuê và mở quán cà phê Highlands, phần còn lại làm bãi giữ xe.
Một luật sư cho biết sự "tận dụng" này của chủ đầu tư VNA là trái với QĐ 09/2007/QĐ-TTg ngày 19-1-2007 của Thủ tướng Chính phủ, nhưng không hiểu sao vẫn được tiến hành để thu tiền nhiều năm nay?
Nổi tiếng tạm bợ và nhếch nhác còn phải kể đến "phố nhậu" ngay ngã tư Nguyễn Hữu Thọ - D4 Him Lam (P.Tân Hưng, Q7). Khu vực này tuy không nằm ở trung tâm thành phố nhưng thời "sốt giá” cũng lên cả trăm triệu đồng/m2 và 4 DA lớn đã được cấp phép.
Xưởng gia công hàn sắt nằm bên bãi xe tại dự án ở quận 1 - Ảnh: Khắc Lãm
Ngoài Royal Garden đã quây tôn đóng cửa không tận dụng, ba DA còn lại trở thành những "chợ bia" khổng lồ, cạnh tranh bằng âm thanh cực lớn, ánh sáng loạn xạ, gây phiền phức cho người đi đường và cư dân xung quanh.
Khu đô thị mới Trung Sơn (Bình Hưng, Bình Chánh) có thể coi là điển hình cho sự làm ngơ để quán xá, bãi xe... mọc tràn lan trên đất DA. Người dân sống ở đây đã quá ngán ngẩm với những làng nướng mù mịt khói, chưa cách gì hạn chế thì ngày càng có dấu hiệu lộn xộn, khó kiểm soát hơn.
Một chủ quán lẩu dê tại đây cho biết vì đất DA nên không thể xin chính quyền cấp phép mở quán. "Chúng tôi chỉ thuê lại của một người thầu đất rồi tự bày ra nên phải chung chi không ít trong khi còn phải mệt óc đối phó với các đoàn kiểm tra".
Cần "liều thuốc" mạnh
Sau khi tiếp nhận trụ sở mới ở Phú Mỹ Hưng, khu "đất vàng" rộng hơn 3ha vốn là trụ sở UBND Q7 cũ có quyết định giao lại cho Saigon Coopmart xây trung tâm thương mại.
Nhiều năm trôi qua không thấy hình hài DA đâu thì đùng một cái vào tháng 9 năm ngoái ở đây bốc cháy dữ dội, người ta phát hiện nó đang được tận dụng để cho thuê làm nhà xưởng, kho chứa hàng, nhà trọ, quán ăn tràn lan.
Sự cố trên là hồi chuông cảnh báo về những hệ lụy của việc làm ngơ, dung túng cho hành vi trục lợi trên "đất vàng" một cách vô tội vạ. Việc này lại đang diễn ra phổ biến tại hầu hết các DA "đắp chiếu" ở thành phố.
"Nguyên nhân đâu chỉ do mỗi chính quyền, chủ yếu còn xuất phát từ tính toán của chủ đầu tư, trong đó có sự tham gia của các tổ chức đầu nậu tìm cách gom đất rồi bảo kê cho thuê lại", một đại biểu Hội đồng nhân dân thành phố chỉ rõ.
"Chợ bia" mọc lên trên khu dự án "đất vàng" - Ảnh: Khắc Lãm
Điều này cho thấy thành phố không chỉ gặp khó khăn khi tìm giải pháp chấm dứt tình trạng lãng phí mà còn nan giải trong việc chấn chỉnh nạn chiếm dụng, cho thuê tràn lan phức tạp như hiện nay.
Từ năm 2012 Bộ Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) đã ban hành văn bản đôn đốc, hướng dẫn địa phương kiên quyết xử lý tình trạng các khu "đất vàng" bị bỏ hoang nhiều năm và tiêu cực diễn ra xung quanh việc quản lý phần diện tích này.
Theo đó thu hồi những trường hợp chậm sử dụng đất gây bức xúc trong nhân dân để giao cho tổ chức phát triển quỹ đất quản lý, đưa ra đấu giá và hoàn trả tiền cho nhà đầu tư cũ.
Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng trong khi việc dùng cơ chế can thiệp đang gặp khó khăn như hiện nay thì thành phố nên áp dụng giải pháp đánh thuế trên đất bỏ trống, mỗi năm không sử dụng thuế sẽ cao gấp đôi, gấp ba, nhà đầu tư thấy xót tiền sẽ tìm cách tự giải quyết.
Thiết nghĩ khi vấn đề lãng phí chưa thể giải quyết triệt để thì trước mắt thành phố cần quan tâm tới an toàn trật tự, mỹ quan trên các khu đất DA bỏ trống, nên rà soát tổng thể để qua đó áp dụng biện pháp cương quyết, công tâm, tránh tình trạng "đánh trống bỏ dùi" như một số trường hợp khác.
Theo số liệu từ Sở TN-MT, thành phố hiện có 348 khu đất DA với diện tích 1.170ha đang bỏ hoang, 285 khu cho thuê trái phép, 65 khu cho mượn không đúng quy định.
UBNDTP cho biết thời gian tới sẽ tiếp tục rà soát, xử lý những DA kéo dài gây lãng phí đất đai và lợi ích xã hội. Với DA mà chủ đầu tư đã cơ bản hoàn thành việc bồi thường giải phóng mặt bằng sẽ giao các sở, ngành và chính quyền địa phương tạo điều kiện giải quyết nhanh thủ tục để triển khai.
Số DA đã bồi thường xong nhưng không thực hiện sẽ xem xét thu hồi, chuyển đổi chủ đầu tư hoặc chuyển nhượng DA để đẩy nhanh kế hoạch hoàn thành.
Trao đổi với PV Báo CATP ngày 11-5-2015, ông Nguyễn Văn Hồng - Phó giám đốc Sở TN-MT TPHCM - cho biết, trên cơ sở bài viết, Sở sẽ tiến hành thanh tra, tìm ra nguyên nhân để có hướng giải quyết cụ thể. Quan điểm của Sở là xử lý nghiêm, dứt điểm theo luật để sớm chấm dứt tình trạng lãng phí kéo dài này.
Khắc Lãm