Phiên thảo luận về kinh tế - xã hội tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV diễn ra sáng nay (27/10) ghi nhận sự quan tâm của nhiều đại biểu với 142 người đăng ký ngay khi hệ thống đăng ký được khởi động.
Nêu lại bối cảnh thời điểm này năm trước, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) nhận xét, trong lúc khó khăn, thách thức, nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị nên tình hình kinh tế - xã hội 9 tháng đầu năm nay đạt nhiều kết quả quan trọng, ước cả năm đạt 14/15 chỉ tiêu đề ra.
Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận)
Tuy nhiên, theo đại biểu Thông, sự phát triển kinh tế với các vấn đề xã hội chưa tương xứng. Nhiều người dân chưa thoát nghèo, giá xăng dầu tăng cao, thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, cơ cấu tổ chức tín dụng còn yếu, chưa phát huy hiệu quả.
Tình trạng cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, kỷ cương hành chính chưa nghiêm, cán bộ vi phạm phải xử lý diễn ra nhiều.
“Đề nghị Quốc hội, Chính phủ giải quyết có hiệu quả tình trạng sợ sai, sợ trách nhiệm của một bộ phận cán bộ công chức, viên chức kể cả cán bộ lãnh đạo quản lý” – ông Thông nêu ý kiến và cho biết, có cán bộ tâm sự, thà đứng trước hội đồng kỷ luật còn hơn đứng trước hội đồng xét xử.
Nhận định nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, đại biểu của Bình Thuận chỉ ra 2 lý do chính, một là chưa có sự đồng bộ của hệ thống pháp luật.
“Cùng một vấn đề, khi áp dụng luật này thì đúng nhưng khi thanh tra, kiểm tra, kiểm toán thì lại sai. Áp dụng vào thời điểm này thì đúng nhưng sau khi kiểm tra thời điểm khác thì lại sai” – ông Thông phản ánh. Dẫn chứng, đại biểu Thông cho biết, một trong những vấn đề dễ sai nhất là xác định giá đất.
Lý do nữa, theo đại biểu, là cơ chế bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung đã được Bộ Chính trị ban hành Kết luận, nhưng chủ trương đúng đắn đó chưa được cụ thể bằng văn bản quy phạm pháp luật nên cán bộ còn ngại trong quá trình công tác, làm cầm chừng, không dám đột phá.
“Tôi đề nghị Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành Trung ương một mặt thường xuyên rà soát cơ chế chính sách nhằm điều chỉnh cho đồng bộ phù hợp thực tế. Mặt khác, sớm cụ thể hóa chủ trương của Đảng bằng văn bản pháp luật sớm triển khai trong cuộc sống” – đại biểu Thông nói.
Thừa nhận có tình trạng cán bộ công chức đùn đẩy, né tránh, ảnh hưởng rất lớn đến việc thực hiện nhiệm vụ, nhưng theo đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam), nếu nói vướng mắc là do chính sách, pháp luật thì “chưa đủ”.
Đạo biểu Hạ cho biết, qua nghiên cứu tìm hiểu, ông nhận thấy thực trạng trên có nguyên nhân chính là do con người, do khâu công tác tổ chức thực hiện và ở đây là trách nhiệm của người đứng đầu trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ.
Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam)
“Qua tiếp xúc cử tri chúng tôi thấy, cán bộ có năng lực hạn chế thì sợ không dám làm; cán bộ có năng lực nhưng ý thức, tinh thần cũng hạn chế. Tôi nói không phải là tất cả nhưng mà có chuyện nghe ngóng, né tránh” – ông Hạ nêu nói.
Còn môt lý do nữa, theo đại biểu Quảng Nam, là có tình trạng cán bộ không muốn làm, không dám làm vì “trước làm không đúng, làm ẩu, làm thiếu trách nhiệm, bây giờ làm đúng thì sẽ phát sinh những vấn đề trước đây đã làm”.
Từ những vấn đề nhận thấy qua tiếp xúc cử tri nêu trên, đại biểu Tạ Văn Hạ đề nghị Chính phủ có giải pháp quyết liệt giải quyết.
“Thủ tướng rất quyết liệt triển khai, họp ngày họp đêm, trong khi đó ở dưới thì như thế. Cần phải chấn chỉnh lại càng sớm càng tốt để không ảnh hưởng đến chất lượng thực hiện nhiệm vụ và công tác phục vụ nhân dân” – ông Hạ lưu ý.
“Lương chưa tăng, giá cả đã nhanh chân chạy trước”
Phản ánh khó khăn của người lao động, cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, đại biểu Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh) chỉ ra, từ 1/7/2019 đến nay, tiền lương cơ bản chưa được điều chỉnh, trong khi đó hàng năm chỉ số giá tiêu dùng vẫn tăng khoảng 4% làm cho tiền lương thực tế và chất lượng cuộc sống giảm xuống.
“Điều này tạo sự chuyển dịch nhân lực từ khu vực công sang khu vực tư” – đại biểu Phương nhận định.
Dành toàn bộ thời gian thảo luận cho vấn đề này, đại biểu Nguyễn Huy Thái (Bạc Liêu) cho rằng việc Chính phủ dành tới 44.000 tỷ đồng để thực hiện tăng lương cơ sở trong điều kiện phục hồi như hiện nay là việc rất đáng ghi nhận.
Đại biểu Nguyễn Huy Thái (Bạc Liêu)
Tuy nhiên, để bù đắp trượt giá, đại biểu Thái đề nghị Quốc hội, Chính phủ tăng lương cơ sở sớm hơn dự định 6 tháng, tăng từ 1/1/2023 thay vì 1/7/2023 như dự kiến.
Nhấn mạnh tăng lương không phải là giải pháp dài hơi để giữ chân cán bộ công chức trong khu vực công, đại biểu của Bạc Liêu lưu ý, đẩy nhanh cải cách chính sách tiền lương mới là giải pháp căn cơ - điều này lẽ ra đã được thực hiện từ 2021 nếu không phải tập trung chống dịch.
“Trong điều kiện năm 2023 nếu phát triển tốt, tôi đề nghị cải cách tiền lương ngay” – ông Thái nêu yêu cầu, đồng thời khẳng định cử tri cũng rất trông mong vào việc này.
“Lương cơ sở tăng là rất quý nhưng thực chất chưa đủ để xóa bỏ khoảng cách giữa lương khu vực công và tư, giữa khu vực Nhà nước và thị trường” - ông Thái phản ánh, đồng thời chia sẻ lo lắng của cử tri khi “lương chưa tăng, giá cả đã nhanh chân chạy trước”.
“Lương bổng luôn bị rớt lại phía sau trong cuộc đua với giá cả thị trường. Giá xăng tăng, thực phẩm tăng, phí dịch vụ tăng… dồn gánh nặng lên vai người lao động, chen chân và chi phối từng bữa cơm của hàng ngày của họ. Cho nên tăng lương và cải cách chỉ thực sự có giá trị khi Chính phủ thực hiện tốt việc bình ổn giá cả thị trường” – đại biểu Thái nói.
Chung quan điểm, đại biểu Thái Thu Xương (Hậu Giang) thông tin, gần đây, nhất là khi lương tối thiểu vùng được Chính phủ quyết định tăng thì giá cả các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, thuốc điều trị bệnh, xăng dầu, sách giáo khoa, học phí, viện phí... đã tăng liên tục.
Đại biểu Thái Thu Xương (Hậu Giang) thảo luận
Trong khi tiền lương thực tế của cán bộ công nhân viên chức từ 2019 chưa tăng, lương tối thiểu vùng của người lao động tăng không cao, chỉ 6%, thấp hơn nhiều so với chỉ số lạm phát và tốc độ tăng trưởng thì theo bà Sương, điều này đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sống vật chất của cán bộ công chức, viên chức, ảnh hưởng trực tiếp đến đối tượng yếu thế, người làm công ăn lương.
Từ ý chí, nguyện vọng cử tri, cán bộ, công chức, viên chức, đại biểu Hậu Giang kiến nghị Quốc hội, Chính phủ nghiên cứu về thời gian tăng lương càng sớm càng tốt. “Đại đa số ý kiến cán bộ công chức, viên chức đề nghị tăng lương từ 1/1/2023 thay vì theo phương án trình của Chính phủ” – bà Sương nêu.
Nữ đại biểu cũng đề nghị Chính phủ cần có giải pháp kiềm chế lạm phát, tránh tình trạng lương chưa tăng thì giá đã tăng, lương tăng 1 đồng, giá tăng 2 đồng. Nếu không, theo đại biểu Sương, đời sống người dân nói chung và đối tượng yếu thế càng khó khăn hơn.
“Tôi mong Chính phủ đưa ra quyết định hết sức phù hợp” – đại biểu bày tỏ.