THÀNH LẬP BAN CÔNG AN TIỀN PHƯƠNG
Ngày 20/11/1953, thực dân Pháp cho 6 tiểu đoàn nhảy dù chiếm Điện Biên Phủ và xây dựng thành một tập đoàn cứ điểm. Chúng coi Điện Biên phủ là "ngã tư chiến lược quan trọng", vị trí then chốt làm bàn đạp chiếm lại Tây Bắc và che chở cho Thượng Lào.
Ngày 06/12/1953, Bộ chính trị Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ. Đây là một chiến dịch lớn có tầm chiến lược. Do đó, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta phải dốc mọi khả năng, lực lượng giành thắng lợi. Trong kế hoạch chung, lực lượng CAND được giao nhiệm vụ trực tiếp bảo vệ chiến dịch. Bộ Công an xác định bảo vệ chiến dịch là nhiệm vụ trọng tâm của công tác Công an trong thời kỳ này.
Từ những kinh nghiệm bảo vệ các chiến dịch trước, ngành Công an lập ra "Ban Công an tiền phương” nằm trong Hội đồng cung cấp mặt trận Trung ương. Ở một số tỉnh thuộc Tây Bắc cũng thành lập "Ban Công an tiền phương" trực tiếp làm nhiệm vụ chỉ đạo công tác bảo vệ chiến dịch. Nhiệm vụ cụ thể là trực tiếp bảo vệ hoạt động của lực lượng các ngành tham gia chiến dịch; bảo vệ dân công, bảo vệ giao thông vận chuyển, bảo vệ kho tàng; bảo vệ các cuộc hành quân, trú quân của bộ đội.
Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, đội ngũ dân công phục vụ có trên 26 vạn người được huy động từng đợt. Công tác bảo vệ dân công rất khó khăn. Trước hết, phải bảo đảm sự trong sạch và chính trị đội ngũ dân công. Công an các địa phương góp phần cùng các cấp chính quyền tiến hành lựa chọn, xét duyệt những người đủ tiêu chuẩn đi dân công. Sau đó, trên cơ sở nắm tình hình đội ngũ, Công an tiền phương tiến hành phân loại theo những tiêu chuẩn chung của ngành Công an quy định và đề nghị bộ phận phụ trách dân công bố trí họ vào những công việc thích hợp có mức độ quan trọng khác nhau. Dân công được phiên chế thành những đơn vị đại đội, trung đội, tiểu đội và lựa chọn những đảng viên, đoàn viên hoặc những người tích cực làm hạt nhân lãnh đạo.
Lực lượng Công an tham gia bảo vệ dân công trong chiến dịch Điện Biên Phủ
Trong các đoàn dân công đều có Công an các huyện, xã đi cùng để làm công tác bảo vệ, bảo đảm an toàn suốt chặng đường dài vận chuyển qua nhiều điểm xung yếu, nguy hiểm do máy bay địch bắn phá. Dân công được học tập kỷ luật chiến trường, học tập nội dung công tác giữ gìn bí mật, phòng chống do thám địch, quy định việc đi lại, giao dịch tiếp xúc, cách ngụy trang che phòng nơi ở, điểm dừng chân nghỉ ngơi v.v...
Thời điểm này, lưu lượng phương tiện vận tải và phục vụ giao thông vận chuyển trong chiến dịch Điện Biên Phủ rất lớn, bao gồm 628 xe ôtô, 2.600 thuyền các loại, 21.000 xe đạp thồ và hơn 1 vạn con ngựa thồ. Các tuyến đường vận chuyển dài hàng vạn ki-lô-mét từ Khu IV lên Tây Bắc, đảm nhận hàng triệu tấn hàng hóa, đạn dược, nhu yếu phẩm phục vụ cho chiến trường.
Trong khi đó, kẻ địch chú trọng nắm tình hình về hoạt động giao thông vận chuyển của ta, tăng cường gián điệp, gây dựng cơ sở điều tra thu thập tin tức tình báo và tung gián điệp biệt kích hoạt động phá hoại đường sá, cầu cống.
XÂY DỰNG PHONG TRÀO “PHÒNG GIAN BẢO MẬT”, BẮT GIÁN ĐIỆP BIỆT KÍCH
Để hoàn thành nhiệm vụ, Công an phối hợp với các ngành tổ chức tốt công tác bảo vệ giao thông vận chuyển. Trên các truyến đường quan trọng có các trạm kiểm soát người phương tiện qua lại, các đội tuần tra vũ trang. Ngoài ra, kiểm tra hành chính phát hiện kẻ gian, người lạ mặt, quản lý chặt chẽ hàng cơm, quán trọ hai bên đường. Ở các trọng điểm giao thông như ngã ba, ngã tư, đèo, cầu, phà… Công an tổ chức các trạm báo động phòng không, điều hòa và phân tán các phương tiện vận chuyển.
Trong công tác bảo vệ kho tàng, trạm trung chuyển, Công an tiền phương phối hợp với bộ phận quân nhu, hậu cần quân đội kiểm tra, lựa chọn những người giữ kho, có lý lịch trong sạch, rõ ràng, có phẩm chất chính trị tốt và đạo đức liêm khiết. Các đồn, trạm Công an phối hợp với dân quân địa phương tuần tra canh gác kho tàng, phát hiện biệt kích hoặc phần tử xấu hoạt động phá hoại. Ở các địa phương như Mường Vạc, Yên Châu, Hát Lót, Cò Nồi, Tạ Khoa (Sơn La), Tuần Giáo (Lai Châu), Suối Rút, Tu Vũ (Hòa Bình)… là những nơi có nhiều kho tàng, trạm trung chuyển, Nhân dân đã tích cực thực hiện phong trào “phòng gian bảo mật” tham gia tuần tra canh gác.
Được sự lãnh đạo chặt chẽ của các cấp ủy Đảng và sự ủng hộ tích cực của Nhân dân, lực lượng Công an đã diệt và bắt hầu hết các toán gián điệp biệt kích do địch tung xuống điều tra, phá hoại cầu cống, trục đường phương tiện giao thông vận chuyển. Điển hình là vụ bắt toán gián điệp biệt kích đã xuống khu vực xã Mường Ó, Thuận Châu ngày 06/12/1953 để điều tra, phát hiện và ngăn chặn lực lượng vận chuyển của ta trên đèo Pha Đin; vụ khống chế 4 tên nữ gián điệp do GCMA điều khiển, hoạt động điều tra vận chuyển của ta trên tuyến đường từ Thái Nguyên, Tuyên Quang lên Điện Biên...
Ngoài ra, ta cũng khám phá nhiều vụ gián điệp ẩn nấp của địch. Điển hình là Công an Lai Châu bắt 2 tên Khăm và Bính hoạt động ở khu vực Bản Chăn (huyện Tuần Giáo) chỉ điểm cho máy bay địch bán phá trên dọc đường từ Tuần Giáo lên Điện Biên. Công an Liên khu III khám phá vụ gián điệp ẩn nấp gồm 16 tên do Phòng Nhì Pháp điều khiển, hoạt động điều tra trên các tuyến đường giao thông quan trọng từ Thanh Hóa, Ninh Bình, Nam Hà, Hòa Bình, đến Điện Biên.
Để bảo vệ tốt lực lượng vũ trang tham gia chiến dịch, lực lượng Công an phối hợp với Cục bảo vệ Quân đội tiến hành thuần khiết nội bộ, bảo đảm nguyên tắc "vũ khí nằm trong tay người tin cậy”.
Trong các cuộc hành quân, trú quán của bộ đội, lực lượng Công an tham gia bảo vệ đã làm trong sạch địa bàn, chủ động điều chuyển những đối tượng hiềm nghi, những phần tử tề ngụy… khỏi những địa điểm mà bộ đội sắp hành quân qua hoặc sẽ nghỉ chân. Công an còn vận động Nhân dân địa phương thực hiện khẩu hiệu "3 không", giữ bí mật, che phòng cho bộ đội, tổ chức tuần tra canh gác, phát hiện do thám gián điệp. Công an đã khám phá hàng chục vụ gián điệp theo dõi hoạt động quân sự của ta, như vụ Nguyễn Văn Quynh ở Phú Thọ chuyên theo dõi sư đoàn chủ lực 312; vụ Trần Đình Giao và Vũ Trung Tiến theo dõi bộ đội ta từ Bắc Giang, Lạng Sơn lên Điện Biên.
Ngày 13/3/1954, quân ta bất ngờ nổ súng tiến công cứ điểm Him Lam, mở đầu cuộc tổng công kích vào tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Trải qua 55 ngày đêm chiến đấu dũng cảm mưu trí đầy gian khổ, hy sinh, chiều 07/5/1954, chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ kết thúc thắng lợi hoàn toàn. Trong thắng lợi vĩ đại và vinh quang đó, Công an Nhân dân Việt Nam đã góp phần xứng đáng trong công tác bảo vệ chiến dịch.