Không kiếm được việc, phải đi 'đứng đường'

Hát đám ma …

Bóng Bảy là người chuyển giới nữ. Bóng Bảy sống cùng gia đình trên một ghe neo tại khu vực gần cầu Chánh Hưng (quận 8, TP.HCM). Bóng Bảy không có nghề nghiệp ổn định, không xin được việc làm ở bất kì đâu vì mang vẻ ngoài nam giới, nhưng hành động, cử chỉ lại yểu điệu, nữ tính.

Bức hình được chụp khi Bảy đang trang điểm chuẩn bị đi chơi tối

Tối tối, Bảy trang điểm để đi chơi, hoặc chỉ đơn giản là đi loanh quanh tại các khu vực quán nhậu, quán “hát với nhau” tại gần khu Bảy sống, ai kêu làm gì thì làm, ai kêu hát thì hát để được cho tiền.

“Tối có gì để làm thì mai có cái ăn, tối nào đi lòng vòng hoài mà không được gì thì mai nhịn”, Bóng Bảy tâm sự.

Những người chuyển giới không có việc làm ổn định như Bóng Bảy cũng tập trung rất nhiều ở khu vực Bảy sống.

Từng đi xin việc ở nhiều nơi nhưng không được nhận, Cát Thy (một người chuyển giới từ nam sang nữ, TP.HCM) tham gia một nhóm ca múa nhạc tạp kỹ. Hàng đêm cô trình diễn những tiết mục nguy hiểm, mua vui cho khán giả.

Nghề chính của Cát Thy là biểu diễn xiếc tự do và hát tại các đám tiệc, đám ma, đám cưới

Cát Thy tâm tình: “Nhóm chúng tôi có thể múa xiếc, xiếc bàn, dùng miệng cắn chân bàn, nâng bàn lên giữ thăng bằng… Tập xiếc đã hơn 1 năm, tôi có thể xếp ghế thành hình, xiếc xe đạp, ăn nhang cháy, ăn than, phun lửa. Ngoài ra, tôi còn làm M.C trong show diễn nữa. Nhóm chúng tôi diễn từ đám tang, đám sinh nhật cho tới đám cưới, đám giỗ”.

Cát Thy cho biết thêm: “Hồi mới tập chưa quen, tôi bị bỏng, bị đau nhiều lắm, nhưng giờ quen rồi. Với lại khán giả thích mấy trò mạo hiểm như vầy lắm, chứ hát hoài người ta la”.

Một số người chuyển giới thừa nhận công việc hát đám ma cũng bèo bọt và có lúc đầy tủi nhục, cay đắngg. Khách sờ mó, nhét tiền vô áo, vô váy,… nhưng vì mưu sinh phải miễn cưỡng chấp nhận.

… và “đứng đường”

Thực tế chua xót là mại dâm cũng là một nghề mà người chuyển giới phải lựa chọn. Trong số những người trên 18 tuổi trả lời phỏng vấn nghiên cứu của iSEE (Viện nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường Việt Nam),  có 2,53% người thừa nhận việc hành nghề mại dâm, đứng đường. Trong số những người không trả lời thẳng công việc mại dâm, thì ghi: call- boy, phục vụ, làm vợ người ta...

Những lời tâm sự thật xót xa: “Pê đê bọn em chỉ có hai cách để kiếm tiền thôi, một là đi hát đám ma, hay là làm gái, chứ còn biết làm gì bây giờ... Bây giờ em thấy đi đâu có ai muốn làm “nghề” bán dâm đâu. Nhưng thực sự là không bán dâm không kiếm được nghề nào khác làm... ”.

Theo nghiên cứu của iSEE, những định kiến cho rằng người chuyển giới là “bệnh hoạn”, “đua đòi” hoặc “trộm cắp” khiến người chuyển giới khó có cơ hội kiếm được việc làm. Một số người tìm được công việc tạm thời trong quán ăn hoặc doanh nghiệp tư nhân, nhưng thường phải nghỉ việc sau một thời gian ngắn vì thái độ phân biệt đối xử và bất công nơi làm việc. Do bị phân biệt đối xử từ gia đình, họ thường ít được đầu tư cho việc học hành và phát triển nghề nghiệp. Thiếu nền tảng hỗ trợ từ gia đình và không bằng cấp khiến cơ hội việc làm càng trở nên mong manh hơn.

Đồng tính, song tính hay chuyển giới là sự đa dạng về tính dục chứ không phải bệnh. Tổ chức Y tế Thế giới đã loại đồng tính ra khỏi danh sách các loại bệnh lý vào năm 1990. Hiệp hội tâm thần Mỹ đã loại chuyển giới ra khỏi danh sách bệnh tâm thần năm 2012.

Ngày nay, ước tính có khoảng 1-2% dân số là người chuyển giới, nhưng con số này còn dao động tùy từng quốc gia, vì không pải ở đâu người chuyển giới cũng có cơ hội sống công khai và nhận được hỗ trợ từ môi trường xung quanh.