(CAO) Nằm trong danh sách top những ngôi nhà cổ đẹp nhất cả nước nhưng nhà cổ Huỳnh Kỳ (tọa lạc tại thị trấn Cầu Kè, huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh) đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng.
Xưa nay, bản thân tôi không có mấy ấn tượng với các loại đồ cổ nhưng nhà cổ thì lại khác, tôi dành cho nó những ấn tượng hết sức đặc biệt. Vì những ngôi nhà đôi khi gắn liền với các giai đoạn thăng trầm của lịch sử hay một cuộc tình đầy lãng mạn như cổ Huỳnh Thủy Lê (Đồng Tháp) chẳng hạn.
Nhà cổ
Huỳnh Kỳ vốn nằm trong danh sách top những ngôi nhà cổ đẹp nhất nước nhưng lại đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, không ai đoái hoài
Bởi lý do đó mà chỉ còn vỏn vẹn một buổi chiều, khi người bạn thân hỏi muốn đi đâu nữa tôi không ngần ngại trả lời: "Đi Cầu Kè". Thằng bạn vốn dân miền Tây không khỏi ngạc nhiên hỏi: “Đi ăn dừa sáp à?”. Tôi chợt nghĩ có ai chạy đi tới Cầu Kè, rồi về Sài Gòn trong đêm lại chỉ để ăn dừa sáp?
Cứ xác định thế rồi đi, vừa qua Cầu Kè hỏi thăm nhà cổ Huỳnh Kỳ, được người dân tận tình chỉ đường vào nhà cổ. Gặp chú Hải (66 tuổi) sống ở Cầu Kè từ xưa, tôi bèn hỏi thăm, chú cho biết: “Ở Trà Vinh vốn có nhiều điền chủ, riêng tại Cầu Kè ngoài Trương Hoàng Lâu, Huỳnh Nhị, Hội đồng Hòa, Lâm Quang Vĩnh, Phủ Hàm Yên còn có Huỳnh Kỳ. Ông Kỳ là người sinh ra, lớn lên và mất tại Cầu Kè. Ngôi nhà được ông xây dựng vào năm 1924 theo bản thiết kế của các kiến trúc sư người Pháp. Tôi nghe cha mẹ kể, ngày xưa lính Pháp thường hay tập trung ở ngôi nhà này, có khi xếp hàng kín cả sân”.
Các bức phù điêu nhìn vẫn thấy sắc sảo dù đã lâu không được tu bổ
Người dân nơi đây khi được hỏi về tình trạng của ngôi nhà cổ đều thể hiện sự tiếc nuối khi nhà cổ Huỳnh Kỳ không ai đoái hoài tới. Dù năm 2011, ngôi nhà này đã được tỉnh Trà Vinh công nhận là di tích văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật cấp tỉnh.
Được biết, nhà cổ Huỳnh Kỳ giờ không còn mở cửa cho khách tham quan. Thậm chí, di tích này còn trở thành nơi một số cơ quan làm việc như: Hội Luật gia, Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo, Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn,… Nhếch nhác hơn khi tôi bước vào bên trong còn có một người phụ nữ đang giặt quần áo và phơi đồ ở nơi vốn thuộc khuôn viên nhà cổ. Phần nhà bên trái còn nuôi mấy con gà, “chạy nhảy” khắp nơi.
Một người phụ nữ ngồi giặt và phơi đồ bên trong khuôn viên nhà cổ
Hành lang phía bên hông nhà cổ có nơi còn dùng để nuôi... gà
Có lẽ tình trạng nhà cổ Huỳnh Kỳ chưa bao giờ bi đát hơn, các khung cửa chính, cửa sổ hầu hết đã rỉ sét. Cầu thang, hành lang, tường đầy rong rêu, một số bức phù điêu trang trí bị hư hỏng,… Thứ nhìn đỡ “buồn” hơn cả là những viên gạch men, chúng gần như vẫn bền màu với sự phá hoại của thời gian và sự vô tâm của con người…
Chỉ có những miếng gạch men là còn tươi tắn và bền màu với thời gian
Theo nhiều người dân sống gần khu vực này cho biết, những đồ vật cổ bên trong đã bị lấy đi hết? Mà theo họ là có nhiều hiện vật mang giá trị cao như: tháp đồng hồ, bàn, tủ,… Ông Hải cho biết thêm: “Người nhà của ông Kỳ hiện vẫn còn sống ở Pháp, thỉnh thoảng lúc trước cũng có về nhưng lâu rồi không còn thấy về nữa!”.
Một phần bên hông nhà cây cối mọc um tùm, không ai chăm sóc
Nhiều nhà dân xây dựng một số hạng mục lấn sang khuôn viên nhà cổ, khiến không gian thêm phần ngột ngạt
Rời nhà cổ Huỳnh Kỳ mà lòng tôi nặng trĩu, một công trình đẹp và có ý nghĩa như vậy lại hoang phế một cách kỳ lạ. Ngôi nhà vốn là chứng tích cho một giai đoạn lịch sử của vùng đất Trà Vinh nói riêng và vùng miền Tây Nam Bộ nói chung giờ đây gần như không còn lại gì. Những thăng trầm lịch sử không giết được nó, chỉ có bàn tay con người là đang hủy hoại nó không thương tiếc!