(CAO) Người dân Venezuela sẽ bỏ phiếu vào ngày 3-12 trong một cuộc trưng cầu dân ý để quyết định liệu nước này có nên thành lập nhà nước riêng của mình trong một khu vực rộng lớn của nước láng giềng giàu dầu mỏ Guyana hay không.
Một động thái đã bị Guyana tố cáo là một bước tiến tới sáp nhập và làm dấy lên lo ngại về một cuộc xung đột quân sự có thể xảy ra. giữa hai quốc gia Nam Mỹ.
Khu vực được đề cập, vùng Essequibo có rừng rậm, chiếm khoảng 2/3 lãnh thổ quốc gia Guyana. Venezuela từ lâu đã tuyên bố chủ quyền vùng đất mà họ cho rằng nằm trong biên giới của mình trong thời kỳ thuộc địa của Tây Ban Nha; bác bỏ phán quyết năm 1899 của các trọng tài quốc tế đặt ra ranh giới hiện tại khi Guyana vẫn còn là thuộc địa của Anh. Việc phát hiện các mỏ dầu rộng lớn ngoài khơi trong khu vực gần đây đã làm gia tăng nguy cơ tranh chấp.
Trong các cuộc vận động tranh cử và hàng loạt bài đăng trên mạng xã hội, Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đã đưa ra cuộc trưng cầu dân ý với tinh thần chống chủ nghĩa đế quốc, cho rằng các quyền lịch sử của Venezuela đối với khu vực đã bị bác bỏ một cách không công bằng.
Guyana đã lo lắng nhận định rằng mối đe dọa sáp nhập là “hiện hữu”.
Trong số các câu hỏi được đặt ra cho cử tri vào ngày 3-12 có câu: Bạn có đồng ý với việc thành lập một bang mới ở vùng Essequibo, cung cấp cho người dân ở đây quyền công dân Venezuela và “đưa bang đó vào bản đồ lãnh thổ Venezuela không?”.
Tranh chấp lãnh thổ có thể khiến xung đột xảy ra giữa hai nước vùng Nam Mỹ
Các nhà phân tích cho rằng, ý nghĩa thực tế của cuộc bỏ phiếu – được nhiều người kỳ vọng là sẽ có lợi cho quan điểm của chính phủ – tuy nhiên, khả năng với việc thành lập một nhà nước Venezuela bên trong Essequibo là một khả năng xa vời. Không rõ chính phủ Venezuela sẽ thực hiện những bước nào để đạt được kết quả và bất kỳ nỗ lực nào nhằm khẳng định yêu sách chắc chắn sẽ vấp phải sự phản đối của quốc tế.
Tuy nhiên, những ý định này đã thúc đẩy các cuộc di chuyển quân đội trong khu vực và gây ra sự đe dọa ở cả hai nước.
“Tranh chấp kéo dài về biên giới giữa Guyana và Venezuela đã lên đến mức căng thẳng chưa từng có trong quan hệ giữa hai nước chúng ta” - Ngoại trưởng Guyana Robert Persaud nói trên tạp chí Americas Quarterly.
Tòa án Công lý Quốc tế, có trụ sở tại The Hague, đã ra phán quyết hôm 1-12 rằng “Venezuela sẽ phải kiềm chế thực hiện bất kỳ hành động nào có thể làm thay đổi tình hình hiện đang phổ biến ở vùng lãnh thổ đang tranh chấp” sau yêu cầu tạm dừng bỏ phiếu từ Guyana, quốc gia lập luận về việc sáp nhập sẽ là bất hợp pháp. Nhưng các quan chức ở Venezuela cho biết cuộc trưng cầu dân ý sẽ diễn ra bất kể quyết định của tòa án.
Tòa án quốc tế đã xem xét tranh chấp lãnh thổ từ năm 2018 và sẽ tổ chức xét xử vào mùa xuân, sau nhiều thập kỷ đàm phán thất bại giữa hai nước thông qua Liên hợp quốc. Guyana cho rằng tòa án là nơi thích hợp để giải quyết tranh chấp, trong khi Venezuela không công nhận thẩm quyền của tòa án về vấn đề này.