Được mời giải trình thêm về các vấn đề liên quan đến thị trường bất động sản (BĐS) trong phiên chất vấn Thống đốc NHNN chiều nay (8/6), Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đánh giá, đây là một trong những thị trường quan trọng của nền kinh tế.
Thị trường này, theo Bộ trưởng Nghị, có vai trò quan trọng trong việc thu hút các nguồn lực, tạo ra các tài sản cố định cho nền kinh tế, thúc đẩy nhiều ngành kinh tế và các lĩnh vực khác cùng phát triển, đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho người dân, phát triển đô thị, công nghiệp và du lịch.
Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị giải trình thêm một số vấn đề liên quan đến thị trường BĐS
Thông tin đến nghị trường, người đứng đầu Bộ Xây dựng cho biết, thị trường BĐS nước ta thời gian qua đã có sự phát triển mạnh cả về quy mô, trình độ, năng lực, kinh nghiệm của các chủ thể tham gia thị trường. Hệ thống chính sách pháp luật liên quan đến lĩnh vực này cũng cơ bản được hoàn thiện, tạo điều kiện cho hoạt động đầu tư kinh doanh BĐS.
“Quý 1/2022, thị trường bất động sản vẫn có nhiều khó khăn do tác động của dịch bệnh nhưng đã thích ứng và từng bước có chuyển biến, đã có dấu hiệu phục hồi và phát triển” – ông Nghị nhận định.
Bằng chứng là tổng lượng giao dịch BĐS cao hơn quý trước và cùng kỳ năm 2021. Tỷ lệ hấp thụ sản phẩm ở hầu hết các phân khúc ở mức cao và hầu như không phát sinh lượng tồn đọng BĐS mới.
Tương tự, tỷ lệ bỏ trống văn phòng, mặt bằng thương mại cho thuê giảm dần.
Tuy nhiên, theo ông Nghị, thị trường cũng bộc lộ những hạn chế, khó khăn nhất định, như hệ thống pháp luật liên quan đến đất đai, đầu tư, xây dựng, kinh doanh BĐS vẫn còn bất cập, cần sửa đổi để thống nhất.
Khó khăn nữa là về nguồn cung BĐS. Theo ông Nghị, việc triển khai đầu tư xây dựng các dự án BĐS tại hầu hết các địa phương gặp nhiều khó khăn khiến nguồn cung BĐS sụt giảm ở các phân khúc, số lượng các dự án được chấp thuận mới khởi công xây dựng và hoàn thành trong thời gian qua còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu đối với nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và nhà ở cho phân khúc thu nhập thấp, thu nhập trung bình.
Tổng số dự án nhà ở thương mại hoàn thành trong năm 2021 là 172 dự án, bằng khoảng 60% số dự án so với năm 2020. Trong quý I/2022, số lượng dự án nhà ở thương mại hoàn thành là 22 dự án, bằng khoảng 47% so với quý IV/2021 và bằng khoảng 54% so với cùng kỳ năm 2021.
Đối với nguồn cung nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, ông Nghị thông tin, đến nay mới đạt 7,3 triệu m2/12,5 triệu theo như kế hoạch, trong đó nhà ở công nhân là 2,7 triệu m2 với 54.000 căn hộ, nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp đô thị đạt khoảng 4,6 triệu m2 với 92.500 căn hộ.
“Cả nước hiện đang tiếp tục triển khai 339 dự án nhà ở xã hội nhưng tốc độ triển khai rất chậm” – ông Nghị phản ánh.
Toàn cảnh phiên chất vấn ngày 8/6
Trong số nhà ở xã hội đang triển khai kể trên, nhà ở công nhân là 7,6 triệu m2 với hơn 152.000 căn hộ, nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp đô thị là 9,6 triệu m2 với 219.000 căn hộ. “Các dự án này triển khai rất chậm và mới chỉ khởi động lại thời gian gần đây, sau khi có gói hỗ trợ tín dụng theo Nghị quyết 11 của Chính phủ được công bố” – Bộ trưởng Xây dựng nhắc lại.
Khi mà cơ cấu sản phẩm BĐS chưa phù hợp, phổ biến là bất động sản các phân khúc nhà ở trung, cao cấp, bất động sản du lịch, thiếu nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân…, thì giá nhà, đất cũng lại liên tục tăng, cao hơn so với thu nhập của người dân. Điều này, theo ông Nghị, khiến cho người lao động thu nhập thấp tại các đô thị, công nhân khu công nghiệp càng khó khăn trong việc tiếp cận và tạo lập chỗ ở.
Đề cập đến công tác quản lý quy hoạch, xây dựng, quy hoạch sử dụng đất và thị trường BĐS tại các địa phương, Bộ trưởng Nghị chỉ ra, một số địa phương có hiện tượng tách thửa, phân lô bán nền không đúng quy định, không phù hợp quy hoạch, thiếu hạ tầng nhưng chưa được kiểm tra, xử lý triệt để.
Tương tự, công tác thông tin công khai, minh bạch về quy hoạch các dự án hạ tầng, nâng loại đô thị, đơn vị hành chính còn chưa đầy đủ, chưa kịp thời.
Việc kiểm soát dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực BĐS cũng chưa chặt chẽ, tiềm ẩn rủi ro. Chính sách thuế đối với sử dụng BĐS và hoạt động giao dịch kinh doanh BĐS còn chưa phân biệt giữa sử dụng và đầu tư kinh doanh, mua đi bán lại dẫn đến hiện tượng đầu cơ, găm giữ BĐS, thậm chí còn trốn thuế trong giao dịch BĐS làm thất thu ngân sách…
Đề xuất một số giải pháp, lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết bên cạnh hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến lĩnh vực BĐS cần theo dõi sát diễn biến thị trường để kịp thời có biện pháp ổn định, lành mạnh thị trường.
Theo ông Nghị, cần rà soát, bổ sung quy hoạch, bố trí đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân theo đúng quy định, thúc đẩy cải tạo chung cư cũ.
Liên quan tín dụng BĐS, Bộ trưởng nhấn mạnh yêu cầu đảm bảo sử dụng đúng mục đích, tránh rủi ro. Ông cũng cho rằng phải tiếp tục tạo điều kiện cho vay đối với lĩnh vực BĐS theo đúng quy định pháp luật.
“Các doanh nghiệp có năng lực, có tín nhiệm, có dự án tốt, đáp ứng các điều kiện cần được tạo điều kiện tiếp cận nguồn tín dụng để phát triển các dự án BĐS để góp phần có thêm nguồn cung” – ông Nghị nói, đồng thời đề nghị ưu tiên cho vay đối với các dự án nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân được cấp phép và khởi công để tạo nguồn cung cho thị trường…