Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 5, chiều 30-5, Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn.
Theo dự thảo được trình đã quy định nhiều nội dung cụ thể làm căn cứ đánh giá mức độ tín nhiệm các chức danh cho Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn, như phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, việc chấp hành Hiến pháp và pháp luật, kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao…
Kết quả công tác lãnh đạo, tham mưu, tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực, phạm vi phụ trách; tính năng động, đổi mới, sáng tạo, quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao… cũng là những căn cứ để đánh giá.
Qua thảo luận, đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) góp ý, nếu trước khi được bầu, phê chuẩn bổ nhiệm, các trường hợp thuộc diện được lấy phiếu có chương trình hành động thì khi lấy phiếu, đại biểu có căn cứ để soi vào đó đánh giá việc thực hiện chức năng nhiệm vụ.
“Không có cái đó đại biểu khó đong đếm, lường định đâu là người làm được việc, đâu là người không làm được việc” - đại biểu Vân nêu quan điểm.
Chung mối quan tâm, đại biểu Hoàng Phước Thắng (TPHCM) đề nghị bổ sung kết quả thực hiện tốt kiến nghị của tổ đại biểu Quốc hội, tổ đại biểu HĐND và ý kiến, kiến nghị của đại biểu Quốc hội và HĐND tại đơn vị và địa phương mà người được lấy phiếu tín nhiệm phụ trách.
“Nếu thực hiện tốt thì chúng tôi mới căn cứ lấy phiếu và bỏ phiếu tín nhiệm” – ông Thắng nói.
Đại biểu Hà Phước Thắng nêu ý kiến tại tổ TPHCM
Đánh giá thông tin đầu vào quá ít nên việc lấy phiếu vẫn mang tính ước lệ, đại biểu Nguyễn Chu Hồi (Hải Phòng) băn khoăn, nếu xử lý hệ quả theo kết quả ước lệ có khi lại mất cán bộ.
Do đó, đại biểu Hồi cho rằng, cần phân ra nhiều trường hợp với người có tỷ lệ tín nhiệm thấp, cao.
“Chẳng hạn, nếu bố trí không đúng sở trường khiến họ nhận tín nhiệm thấp thì nên luân chuyển. Với những người mà có dấu hiệu liên quan đến tham nhũng, tiêu cực nhưng còn chưa rõ ràng thì có thể chuyển tạm sang vị trí khác, còn đã rõ ràng thì tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm luôn” – ông Hồi diễn giải.
“Kinh nghiệm cho thấy không có gì qua được mắt dân” - đại biểu Nguyễn Quốc Hận (Cà Mau) nhấn mạnh. Từ góc nhìn này, đai biểu Hận chỉ ra, dù nói hay không nói ra nhưng dân đều biết ai dám nghĩ dám làm, ai vì lợi ích chung không vụ lợi.
“Vì thế không sợ người làm tốt mà không được tín nhiệm cao” – ông Hận nói và cho rằng nên lấy phiếu tín nhiệm 2 lần trong một nhiệm kỳ 5 năm.
“Lần thứ nhất sau 2 năm đầu để có kênh có thể rà soát xem xét lại năng lực, vì không phải một cán bộ làm được mọi vị trí, có thể làm tốt chức vụ này mà không tốt chức vụ khác. Lần hai tiến hành sau 4 năm để tiếp tục xem xét chuẩn bị nhân sự cho nhiệm kỳ mới, lúc này cán bộ nào làm tốt thì biết cả rồi” - đại biểu Hận lập luận.
Về mức độ tín nhiệm, đại biểu Nguyễn Quốc Hận lưu ý, chỉ nên để hai mức là tín nhiệm cao và tín nhiệm thấp.
“Nếu ai có trên 50% số phiếu tín nhiệm thấp thì bỏ phiếu với hai mức tín nhiệm và không tín nhiệm. Nếu số phiếu không tín nhiệm mà cao thì tiến hành cho thôi giữ chức và loại khỏi quy hoạch khóa tới” - đại biểu Hận nói.
Đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết (TPHCM) nêu ý kiến thảo luận
Cùng bàn về hệ quả với người được lấy phiếu tín nhiệm, đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết (TPHCM) đồng tình với ý kiến trong cơ quan thẩm tra rằng cần bổ sung cơ chế cho người có từ 2/3 “tín nhiệm thấp” trở lên chủ động xin từ chức. Nếu không từ chức thì mới trình Quốc hội và HĐND xem xét miễn nhiệm.
“Đề nghị Quốc hội nghiên cứu thêm trường hợp này. Cán bộ được đánh giá có phiếu “tín nhiệm thấp” nhiều thì cần có cơ chế, tạo cơ hội để họ chủ động nộp đơn xin từ chức là phù hợp trong điều kiện hiện nay, thay vì trình miễn nhiệm luôn” - bà Tuyết bày tỏ.
Ủng hộ quy định không lấy phiếu tín nhiệm với Chủ tịch UBND quận ở TPHCM và Đà Nẵng, đại biểu Tuyết lý giải, đây là các chức danh do Chủ tịch UBND cấp trên bổ nhiệm. Các chức danh này, theo bà Tuyết, đã có cơ chế giám sát khác của HĐND TP.
Nữ đại biểu của TPHCM cũng tán thành việc bổ sung quy định không lấy phiếu tín nhiệm với người chữa bệnh hiểm nghèo, không tham gia công tác 6 tháng trở lên, vì thực tiễn có những trường hợp không thể tham gia điều hành công tác kéo dài, nếu HĐND hoặc Quốc hội lấy phiếu thì không phù hợp.
Làm rõ thêm về các quy định tại dự thảo, bà Nguyễn Thị Thanh, Trưởng ban Công tác đại biểu, cơ quan chủ trì soạn thảo, thông tin, dự thảo nghị quyết lấy phiếu tín nhiệm lần này chỉ giữ lại 2 điều của Nghị quyết hiện hành, còn lại là các quy định mới.
Trưởng ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh
Theo bà, nhiệm kỳ khoá XIII Quốc hội tổ chức hai lần lấy phiếu tín nhiệm, vào năm thứ 2 đầu nhiệm kỳ và năm thứ 4 cuối nhiệm kỳ. Sau tổng kết, rà soát thì tới khoá XIV thực hiện theo Nghị quyết 85, chỉ lấy phiếu tín nhiệm một lần giữa nhiệm kỳ như bây giờ.
“Qua nghiên cứu quy định 96 của Trung ương, ban soạn thảo đưa ra quy định tại dự thảo Nghị quyết hiện tại, tức là lấy phiếu tín nhiệm một lần vào năm giữa nhiệm kỳ” – bà Thanh phản ánh.
Về đối tượng không lấy phiếu tín nhiệm, theo bà Thanh, chỉ duy nhất người bị bệnh hiểm nghèo không điều hành từ 6 tháng trở lên thì không lấy phiếu.
“Đây cũng là đối tượng bổ sung mới so với quy định 96. Ban đầu ban soạn thảo thiết kế thời hạn là 3 tháng, nhưng quá trình lấy ý kiến, đa số đều cho rằng như vậy là quá ngắn và cho rằng 6 tháng trở lên là phù hợp. Vì thế, ban soạn thảo tiếp thu và đưa quy định này vào dự thảo Nghị quyết” – bà Thanh cho hay.
Trước ý kiến e ngại kết quả lấy phiếu tín nhiệm là thấp, nhưng tới khi bỏ phiếu lại tín nhiệm cao, bà Thanh khẳng định, thực tiễn tổng kết 3 nhiệm kỳ qua chưa xảy ra trường hợp nào như vậy.