Vụ án gây xôn xao dư luận, vào đầu năm 2019. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu Bộ Công an, Công an địa phương khẩn trương xác minh, làm rõ và xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định của pháp luật.
Âm mưu biến đất rừng thành vườn nhà
Tiểu khu 292 thuộc thôn 10, xã Tân Thanh, huyện Lâm Hà, từ năm 2015, tỉnh Lâm Đồng giao Công ty CP tập đoàn Tân Mai (trụ sở TP Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai), ở cách xa khu dân cư.
Nhưng do Công ty giấy Tân Mai, cụ thể là BQL rừng nguyên liệu giấy Lâm Hà (thuộc Tập đoàn Tân Mai) buông lỏng quản lý, dẫn đến những cánh rừng bị thu hẹp, người dân xung quanh phá rừng, trồng cà phê sát rừng thông.
Cảnh sát dẫn giải đối tượng Ngô Văn Diệm (Tuấn chó) đến hiện trường thực nghiệm hành vi phá rừng
Theo kết luận điều tra, Bạch Đình Kế ((tự Kế hấp, SN 1982, trú thôn Tân Trung, xã Tân Hà, huyện Lâm Hà) có đất giáp với lô b3, b4 khoảnh 2, Tiểu khu 292 có ý định chiếm đất rừng thông tại 2 lô này nên vào tháng 3-2019, y đặt vấn đề với Ngô Văn Diệm (tên gọi khác Tuấn đen, Tuấn chó, SN 1984, trú thôn Tân Thanh, Lâm Hà) dùng thuốc diệt cỏ loại cực độc, "ken" thông làm chết thông tại 2 lô trên, Kế trả công 10 triệu đồng/ha. Diệm yêu cầu 40 triệu đồng, Kế đồng ý.
Kế sau đó chuẩn bị thuốc sâu cho Diệm. Đối tượng đến 1 cửa hàng vật tư nông nghiệp trên địa bàn mua 2 thùng thuốc diệt cỏ loại lưu dẫn rồi chỉ địa chỉ cho Diệm đến lấy và nhận trước từ Kế 10 triệu đồng. Diệm sau đó ra lấy thuốc về để ở chòi, chờ tìm người làm thuê hạ độc thông.
Diệm gọi Phan Văn Trường, tự Cu em (SN 1993, trú P.Ngô Mây, TX.An Khê - Gia Lai, ở trọ tại thôn Phúc Thọ - Lâm Hà), Dương Văn Hồng (SN 1967, thôn Hoàn Kiếm 1, xã Nam Hà - Lâm Hà), Nguyễn Văn Lợi (SN 1996, trú xã tân Thanh - Lâm Hà) nói đi phá rừng cho Diệm, trả công các đối tượng 500.000 đồng/ngày.
Từ cuối tháng 3-2019, Diệm lần lượt cùng Trường, Hồng, Lợi mang theo các công cụ, gồm: khoan, máy khoan, bình ắc -quy, bộ kích điện, thuốc diệt cỏ vào tiểu khu 292 khoan thông, đổ thuốc diệt cỏ vào thân cây, hạ độc cho thông chết để chiếm đất cho Kế. Để tránh bị phát hiện, Diệm, Trường làm từ 18 giờ đến 3 giờ thì nghỉ.
Sau đó không thấy cán bộ quản lý rừng nào tuần tra ngày hay đêm, Diệm chuyển sang làm buổi sáng cùng Hồng, từ 8 giờ sáng đến chiều. Diệm vừa làm vừa cảnh giới. Mỗi ngày hoặc đêm, chúng tàn phá, hạ độc từ 288, 344 đến 433 cây thông.
Từ trái qua, 3 đối tượng trực tiếp phá rừng: Lợi, Tuấn, Dương
Tổng cộng, chỉ trong 5 ngày, đêm, tại các lô b3, b4 khoảnh 2 tiểu khu 292, 3 đối tượng đã phá 2.456 cây thông, trên diện tích trên 71.000m2 rừng, tổng trữ lượng bị thiệt hại trên 666m3. Con số thật đáng sợ về sức phá của những kẻ vì tiền mà huỷ hoại rừng.
Về phần tên Nguyễn Quốc Huy (SN 1989, trú thôn Nhân Hoà, xã Đan Phượng, huyện Lâm Hà) cũng có vườn tại khu vực tiểu khu 292 nên cũng tìm cách lấn chiếm đất rừng thông. Huy mua 2 thùng thuốc sâu, thuê Diệm phá thông tại 2 lô b1 và b2.
Sau 3 ngày làm thuê cho Kế hấp, Diệm tiếp tục thuê Hồng, Lợi (Trường nhận tiền công xong đã bỏ đi TP.HCM làm ăn), vào ken, phá thông cho Huy. 4 ngày, chúng phá thêm tại các lô b1, b2 982 cây thông, trên diện tích gần 30.000m2, trữ lượng lâm sản bị thiệt hại là gần 247m3. Tên Huy sau đó đã trả công cho Diệm 27,5 triệu đồng.
Khoảng 1 tháng sau đó, bị ngấm thuốc diệt cỏ, hàng ngàn gốc thông lá bị đổi màu từ xanh sang vàng, có biểu hiện chết dần. BQL rừng nguyên liệu giấy Lâm Hà mới phát hiện, báo cơ quan chức năng. Cùng lúc này, phóng viên báo chí đóng chân trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng phát hiện, thông tin đồng loạt trên các báo. Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo. Lãnh đạo địa phương trực tiếp xuống hiện trường chỉ đạo điều tra, truy bắt tội phạm phá rừng.
Đại tá Vũ nhân Khánh - nguyên Phó Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT giao Phòng CSHS Công an tỉnh làm chủ công, phối hợp Công an huyện Lâm Hà, Phòng Cảnh sát kinh tế điều tra, lần lượt tiến hành bắt giữ 4 kẻ phá rừng kể trên.
Lập mưu bỏ trốn bất thành
Các cơ quan chức năng tiến hành thực nghiệm hiện trường, lập Hội đồng định giá tài sản, xác định: tại các lô từ b1 đến b4 có tới 3.438 cây thông bị triệt phá; khối lượng trên 600m3 gỗ bị thiệt hại, do Ngô Văn Diệm bao thuê và cùng nhóm Lợi, Hồng, Trường thực hiện; mục đích chiếm đất cho các đối tượng Kế, Huy.
Khi biết cơ quan Công an tiến hành điều tra, truy xét, ngày 10-5-2019, Kế gọi Diệm và Lợi đến nhà, "vẽ đường" cho Lợi ra Hà Nội gặp Dũng làm việc, mưu sinh, khi nào ổn thì về. Kế đưa cho Diệm 10 triệu, nói đi mua điện thoại và sim mới cho Lợi, không liên lạc sim cũ. Lợi đi một thời gian, nửa tháng sau đó, biết Công an truy lùng ráo riết, kêu gọi đầu thú nên đã về trình diện, khai nhận hành vi phạm tội của bản thân. Ngày 24-5, Cơ quan điều tra bắt giữ khẩn cấp với Hồng.
Đối với Diệm, một kẻ lì lợm, Kế cũng chỉ đường cho Diệm bỏ trốn khỏi Lâm Đồng, đi Gia Lai, gặp 1 người tên Bằng để làm ăn, cho Diệm 5 triệu đồng. Diệm trốn đi Gia Lai rồi về quê Hà Tĩnh, bỏ trốn vào Bình Dương, đến ngày 28-5 thì bị cơ quan Công an phát hiện nơi lẩn trốn nên tiến hành bắt giữ khẩn cấp.
Kế hấp - kẻ chủ mưu vụ phá rừng và căn nhà thiết kế như chiếc lồng sắt khổng lồ
Bạch Đình Kế có vợ là giáo viên, 2 con nhỏ, nổi tiếng lì lợm, liều lĩnh, là đối tượng trong hồ sơ của Phòng CSHS Công an tỉnh, Công an huyện Lâm Hà. Y xây nhà như lô cốt, có cửa thoát hiểm phía sau, thường tổ chức đàn em chơi cờ bạc bên trong, cơ quan Công an nhiều lần ém quân tập kích nhưng bất thành vì hắn khoá cổng, cắt cử đàn em đề phòng, canh gác chặt chẽ. Ngay khi đàn em bỏ trốn, Kế hấp cũng bỏ trốn khỏi địa phương, ra Hà Tĩnh rồi sang Lào, lại quay về Hà Tĩnh, vào TP.HCM, ra Hà Nội. Suốt đường đi, tên này luôn mở mạng đọc báo, theo dõi tình hình.
Ngày 1-6-2019, biết tin Diệm và đám làm thuê đã lần lượt bị bắt giữ sẽ khai ra mình, các lực lượng chức năng cũng tổ chức cho thực nghiệm hiện trường, khám xét nhà Kế hấp và ra quyết định truy nã, phát lệnh truy bắt giữ kẻ chủ mưu; hết đường chạy trốn, tối cùng ngày, Kế đáp chuyến bay từ Hà Nội đến sân bay Liên Khương (huyện Đức Trọng - Lâm Đồng) trình diện theo quyết định truy nã của Cơ quan điều tra.
Ngày 22-5-2019, đối tượng Nguyễn Quốc Huy trốn lên TP.Đà Lạt cùng em họ là Chung đen, ở cùng người này, một tuần sau đó, Huy mượn CMND của Chung bỏ trốn khỏi Lâm Đồng. Y đến Nha Trang rồi đến ở tại quận Bình Tân, TP.HCM. Ngày 7-6, bị trinh sát Phòng CSHS Công an Lâm Đồng phát hiện chỗ ở, bắt giữ, di lý về Lâm Đồng.
Quá trình điều tra, cơ quan chức năng xác định, toàn bộ số thông bị ken tại các lô từ b1 đến b4, tiểu khu 292 xã Tân Thanh là tài sản thuộc quyền quản lý, sở hữu của Công ty CP tập đoàn Tân Mai, được Sở TNMT tỉnh Lâm Đồng cấp Giấy CNQSDĐ đất từ năm 2015 và toàn bộ số thông được trồng, chăm sóc từ năm 2002 thuộc loại thông 3 lá, nhóm IV. Tổng tài sản thiệt hại là trên 700 triệu đồng; trong đó tại các lô b1, b2 là trên 203 triệu đồng; còn lại trên 588 triệu đồng giá trị thông tại các lô b3,b4. Hành vi của các đối tượng là huỷ hoại rừng. 2 đối tượng Kế, Huy trong vai trò chủ mưu, Tuấn đen cùng Lợi, Hồng, Trường là đồng phạm. Trong đó Tuấn đen có vai trò giúp sức tích cực.
Cánh rừng bị chúng tàn phá:
Vụ án được chia làm 2 giai đoạn điều tra. Giai đoạn 2 của vụ án hiện do Phòng Cảnh sát kinh tế tiếp tục điều tra, làm rõ trách nhiệm của những người liên quan, đến nay chưa có kết luận.
Đối với vụ án huỷ hoại tài sản, ngày 17-12, vụ án đã được TAND tỉnh Lâm Đồng có lịch xét xử, nhưng vì lý do khách quan đã tạm hoãn.
Thuốc trừ sâu, bình ắc quy các đối tượng dùng để khoan cây, đầu độc rừng thông
Rừng bị tàn phá mất dần