Mở đầu là phần luận tội và đề nghị mức án của đại diện Viện Kiểm sát nhân dân TP.HCM giữ quyền công tố tại tòa.
Đề nghị bị cáo Trần Phương Bình mức án chung thân
Theo đại diện Viện Kiểm sát nhân dân TP.HCM, trong vụ án này, trên cương vị là Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB, bị cáo Trần Phương Bình đã bất chấp các quy định của pháp luật, lợi dụng chức vụ quyền hạn, thao túng Hội đồng Quản trị, Ban Tổng Giám đốc, Ban Kiểm soát của DAB để tổ chức, chỉ đạo hàng loạt nhân viên dưới quyền thực hiện các hành vi trái pháp luật.
Các bị cáo tại tòa
Cụ thể, Trần Phương Bình đã chỉ đạo các bị cáo khác lập phiếu thu tiền khống đứng tên Trần Phương Bình và người thân để mua 74.279.056 cổ phần DAB từ năm 2007 – 2014. Để bù đắp số tiền thu khống, Bình chỉ đạo bị cáo cấp dưới xuất quỹ bán vàng, lập hồ sơ cho vay khống để tất toán tiền mua cổ phần.
Ngoài ra, Trần Phương Bình và các đồng phạm đã có sai phạm trong việc chi lãi ngoài để huy động vốn, kinh doanh vàng tài khoản. Các hành vi phạm tội của các bị cáo kéo dài trong thời gian suốt gần 10 năm, gây thiệt hại cho DAB tổng cộng 3.608 tỷ đồng.
Đây là nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng DAB tại thời điểm ngày 31/12/2015, lỗ lũy kế 31.076 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 25.451 tỷ đồng và tổng tài sản thực chỉ còn 47.011 tỷ đồng.
Bị cáo Trần Phương Bình
Bị cáo Trần Phương Bình biện minh vì nhiều lý do. Tuy nhiên, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng, nguyên nhân chính vẫn do vụ lợi. Bên cạnh hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, không thể khắc phục của vụ án, hành vi của bị cáo Trần Phương Bình còn lôi kéo hàng loạt cấp dưới phạm tội vì tin tưởng bị cáo Bình.
Do đó cần mức án nghiêm khắc nhất mới tương xứng với hành vi phạm tội của bị cáo, VKS đề nghị Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Bình mức án Chung thân cho cả hai tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” và “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.
Giúp sức tích cực cho Trần Phương Bình ở vai trò lãnh đạo điều hành, triển khai chủ trương, bị cáo Nguyễn Thị Kim Xuyến (nguyên Phó Tổng Giám đốc DAB) đã tiếp tay cho Bình phạm tội, thậm chí còn lợi dụng để chiếm đoạt tiền của DAB. Bị cáo Nguyễn Thị Kim Xuyến bị đề nghị mức án 30 năm tù cho cả hai tội danh như trên.
Về bị cáo Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ “nhôm”, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần xây dựng Bắc Nam 79), dù trong quá trình điều tra và tại phiên tòa, Phan Văn Anh Vũ không thừa nhận hành vi phạm tội, cho rằng được Trần Phương Bình cho vay tiền là mối quan hệ dân sự giữa Bình và Vũ.
Tuy nhiên, bị cáo Trần Phương Bình khai không cho Vũ “nhôm” mượn tiền. Bình là người chỉ đạo Nguyễn Đức Vinh (nguyên Trưởng Phòng Ngân quỹ Hội sở DAB) hướng dẫn Vũ viết và ký chứng từ thu khống 200 tỷ đồng.
Điều này phù hợp với lời khai của Vinh và giám định chữ ký, chữ viết của Phan Văn Anh Vũ. Do đó, đủ cơ sở khẳng định hành vi của Phan Văn Anh Vũ đã phạm vào tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” như cáo trạng đã truy tố là có căn cứ, đúng quy định pháp luật.
Bị cáo Phan Văn Anh Vũ
Xét trong quá trình điều tra cũng như xét xử, gia đình bị cáo Phan Văn Anh Vũ đã khắc phục hết số tiền hơn 203 tỷ đồng bị cáo buộc chiếm đoạt của DAB nên đề nghị xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt cho bị cáo. Đại diện Viện Kiểm sát đề nghị Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Phan Văn Anh Vũ mức án từ 15 – 17 năm tù về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”’; tổng hợp với bản án 8 năm tù của Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội thành từ 23 – 25 năm tù.
Các bị cáo còn lại tùy vào vai trò, hành vi phạm tội bị đề nghị mức án thấp nhất từ 24-36 tháng tù treo đến 16-18 năm tù giam.
Điều tra trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước
Về trách nhiệm dân sự, đại diện Viện Kiểm sát đề nghị buộc bị cáo Trần Phương Bình phải bồi thường số tiền hơn 3.500 tỷ đồng cho DAB; Nguyễn Thị Kim Xuyến liên đới bồi thường hơn 1.500 tỷ đồng; Phan Văn Phước bồi thường 9,23 tỷ đồng; Nguyễn Hồng Ánh bồi thường 53 tỷ đồng. Các bị cáo phải bồi thường cả lãi suất phát sinh tính từ ngày khởi tố vụ án cho DAB.
Ngoài ra, buộc Phan Văn Anh Vũ trong vai trò là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan phải bồi hoàn 13,4 triệu USD và 90,5 tỷ đồng cho DAB.
Đại diện Viện Kiểm sát đề nghị tịch thu toàn bộ các tài sản, cổ phần, tiền đang bị kê biên phong tỏa trong vụ án đã xác định là của bị cáo Trần Phương Bình hoặc do các bị cáo khác đứng tên cho bị cáo Bình để đảm bảo nghĩa vụ thi hành án; thu hồi các khoản tiền được xác định là vật chứng của vụ án để khắc phục hậu quả cho DAB.
Về phần kiến nghị, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân cho rằng, căn cứ vào hồ sơ và kết quả thẩm vấn tại phiên tòa cần kiến nghị điều tra bà Võ Thị Kim Anh (nguyên Trưởng Phòng Kế toán tại Hội sở DAB) có dấu hiệu về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”; điều tra ông Trần Huy Nam (nguyên Giám đốc DAB - Chi nhánh Nam Định) có dấu hiệu đồng phạm với Phạm Văn Phước về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”.
Đáng chú ý, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng cần điều tra làm rõ vai trò, trách nhiệm của các cá nhân có liên quan của Ngân hàng Nhà nước trong việc: Cơ quan này đã nhiều lần chấp nhận cho DAB tăng vốn điều lệ từ 800 tỷ đồng (năm 2007) lên 5.000 tỷ đồng (năm 2014) mà không phát hiện Trần Phương Bình đã dùng thủ đoạn lập các chứng từ thu khống, lập các hợp đồng tín dụng cho khách hàng vay khống (thực chất là công ty sân sau), sau đó tất toán khống để chiếm đoạt tiền của DAB để mua hơn 74 triệu cổ phần cho mình và mang tên người thân.
Điều tra làm rõ vai trò, trách nhiệm của các cá nhân của Cơ quan thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh TP.Hồ Chí Minh khi đã 13 lần thanh tra kiểm tra nhưng không phát hiện Trần Phương Bình chỉ đạo cấp dưới lập các hợp đồng tín dụng cho khách hàng vay khống tiền, vàng; hạch toán mua bán vàng khống; chi lãi ngoài; lập chứng từ điều vốn khống từ chi nhánh về hội sở và ngược lại.
Bên cạnh đó, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân TP.Hồ Chí Minh cũng đề nghị điều tra làm rõ trách nhiệm của hai Công ty Kiểm toán độc lập trong việc kiểm toán kiểm quỹ mà không phát hiện hành vi điều chuyển vốn khống của Trần Phương Bình.