(CATP) Khi Trung Quốc lợi dụng đại dịch Covid-19 để thúc đẩy các yêu sách phi lý trên Biển Đông, Mỹ cũng tăng cường hoạt động ở vùng biển cạnh tranh này nhằm khẳng định cam kết của Washington đối với an ninh hàng hải khu vực.
Những tuần gần đây, Lầu Năm Góc đẩy mạnh các cuộc diễn tập hải quân ở khu vực hàng hải đang tranh chấp, bao gồm cả các cuộc tập trận chung giữa lực lượng không quân và thủy quân lục chiến ở Biển Đông cũng như các đợt diễn tập tích hợp của tàu ngầm và chiến hạm ở Biển Philippines liền kề. Cuối tháng 4, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng triển khai các chiến hạm USS Bunker Hill, USS America, USS Barry tới Biển Đông, mà theo các nhà phân tích, đây là cuộc biểu dương vũ lực ngoại lệ. Tham gia cùng nhóm tàu chiến này có khu trục hạm HMAS Parramatta của Hải quân Hoàng gia Úc.
Tiếp theo đó là loạt đợt triển khai sức mạnh quân sự trong những tuần gần đây, một phần trong "chiến lược tích hợp và linh hoạt mới" của Lầu Năm Góc, rõ rằng nhằm kiểm soát tham vọng bành trướng của Trung Quốc ở tuyến đường biển quan trọng này. Hôm 15-5, Mỹ tăng cường phản ứng bằng việc điều tiếp tàu khu trục lớp Arleigh-Burke USS Rafael Peralta tới cách bờ biển Trung Quốc gần Thượng Hải 116 hải lý, khu trục hạm thứ 2 của Mỹ cũng tiếp cận mạn bắc Hoàng Hải trong vòng chưa đầy 1 tháng, các tàu này được trang bị cho hoạt động phòng không và tấn công.
Tàu tấn công đổ bộ USS America đến Căn cứ Hải quân Sattahip ở Chonburi, Thái Lan hôm 22-2-2020 - Ảnh: AFP
Phản ứng của Mỹ cho thấy Lầu Năm Góc cảm thấy cần phải khẩn trương sau khi Trung Quốc lợi dụng khủng hoảng Covid-19 để tăng cường quân sự hóa hàng loạt địa hình đang cạnh tranh trên Biển Đông trong lúc hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan neo tại cảng Nhật Bản và chiếc USS Theodore Roosevelt dừng ở Guam do xảy ra các ca lây nhiễm Covid-19 trong số thủy thủ đoàn. Gần đây nhất, Bộ tư lệnh Southern Theater của Quân đội Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) đã điều máy bay Y-8 lên thực hiện nhiệm vụ tuần tra chống tác chiến tàu ngầm (ASW) ở Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam mà Bắc Kinh chiếm giữ phi pháp.
Mới đây, Trung Quốc cũng tiếp tục hành động trái phép của mình bằng việc định vị hệ thống kiểm soát và cảnh báo sớm trên không KJ-500 ở quần đảo Trường Sa... Hàng loạt hành động khiêu khích gần đây của Bắc Kinh ở Biển Đông, bao gồm cả vụ đưa tàu thăm dò HD8 vào khu vực đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Malaysia hàng tháng trời và chỉ mới rời đi hôm 15-5, khiến dư luận trong nước và thế giới bất bình. Trong một tuyên bố khác thường đối với chế độ quân chủ vốn thờ ơ với chính trị của Malaysia, Vua Al-Sultan Abdullah ReAyatuddin Al-Mustafa Billah Shah hôm 18-5 phát biểu tại quốc hội rằng "những hoạt động ngày càng tăng của các nước lớn ở Biển Đông gần đây cần được lưu ý".
Mặc dù Covid-19 khiến cho các cuộc tập trận đa phương và việc triển khai ra nước ngoài phải ngừng lại, Hải quân Mỹ vẫn tiến hành các cuộc diễn tập ở Biển Philippines từ ngày 2 đến 8-5, trong đó tập trung vào các cuộc tập dượt trinh sát, giám sát cũng như các hoạt động ở mặt nước, dưới nước lẫn trên bộ. Cuộc phô diễn sức mạnh quân sự này trên danh nghĩa nhằm tăng cường ứng phó tích hợp và khả năng tương tác của các lực lượng tàu nổi lẫn tàu ngầm, nhưng rõ ràng qua đó nhằm phát tín hiệu mạnh đến Trung Quốc và trấn an đồng minh trong khu vực.
Một tuyên bố từ Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ, đặt ở Yokosuka - Nhật Bản, hồi tuần trước cho biết, mục tiêu của các cuộc tập trận nhằm "phát triển các khái niệm chiến đấu, cải thiện khả năng gây sát thương trên biển và cho phép tính sẵn sàng chiến đấu trên thực tế".
Bảo vệ các hoạt động của Mỹ ở Biển Đông, Phó đô đốc Bill Berz - Tư lệnh Hạm đội 7 - nhấn mạnh đó là một phần của "các hoạt động hiện diện thường kỳ" và khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục các hoạt động tự do trên không lẫn trên biển phù hợp với luật pháp, quy tắc hàng hải quốc tế, bất kể các yêu sách quá mức cùng những sự kiện hiện tại". Vị tư lệnh này nói thêm rằng: "Mỹ ủng hộ nỗ lực của các đồng minh và đối tác trong việc theo đuổi hợp pháp những lợi ích kinh tế của họ".
Phạm Hồng (theo Asia Times)