Kỳ 2: Tiến sĩ Toán học tuổi 16 và những năm tháng "sống mòn"

Thần đồng ở tuổi thiếu niên

Mùa đông năm 2023, một phóng viên tình cờ gặp thần đồng Toán học trứ danh Trương Hân Dạng trên đường phố Thượng Hải, dáng vẻ bất cần đời. Hình ảnh được ghi lại sau đó khiến giới học thuật ngỡ ngàng...

Thuộc thế hệ 9X và được sinh ra trong gia đình trí thức: cha là nhân viên công vụ, mẹ là giáo viên môn Địa lý ở tỉnh Liêu Ninh, Đông Bắc Trung Quốc, từ nhỏ cậu bé Trương đã bộc lộ tài năng thiên bẩm: 2 tuổi đã đọc thông viết thạo cả ngàn chữ Hán, 5 tuổi vào lớp 1, hoàn thành chương trình tiểu học trong vòng... 2 năm! Đến khi lên cấp II, Trương Hân Dạng về nhà phàn nàn với cha mẹ rằng thầy cô giảng chậm quá nên quyết định ở nhà mày mò tự học hết chương trình cấp II và bỏ qua cấp III để thi vào đại học khi mới lên... 10!

Trở thành sinh viên khoa Toán của Học viện Công nghệ TP.Thiên Tân, với tài năng thiên bẩm của mình, cậu bé Trương khiến các anh chị những khóa trước phải ngưỡng mộ. Vào năm thứ 3, Trương Hân Dạng nhận được học bổng của một trường đại học ở Đức, nhưng quy định của trường này chỉ nhận học sinh từ 14 tuổi, nên họ Trương đành dở dang ước mơ du học trời Tây.

Thần đồng Toán học Trương Hân Dạng ở tuổi thiếu niên và hiện nay

Tốt nghiệp đại học ở tuổi 14, Trương Hân Dạng tiếp tục hoàn thành chương trình thạc sĩ tại Đại học Công nghệ Bắc Kinh. 16 tuổi, cậu bé họ Trương nhận được học bổng tiến sĩ ngành Toán ứng dụng của Đại học Hàng không Vũ trụ Bắc Kinh, trở thành nghiên cứu sinh trẻ nhất Trung Quốc thời đó.

Và "những năm tháng thu tàn"

24 tuổi, Trương Hân Dạng nhận bằng tiến sĩ, được mời làm giảng viên tại Đại học Sư phạm Ninh Hạ. Chẳng ai ngờ chỉ 4 năm sau, thần đồng Toán học một thời trở nên thất nghiệp, cuộc sống vô định, chẳng hoài bão tương lai...

Dù khẳng định mình hài lòng về cuộc sống hiện tại và "tuy thất nghiệp nhưng có thể sống dựa vào bố mẹ mà không cần làm việc suốt quãng đời còn lại" (!), câu trả lời thản nhiên của "thần đồng Toán học" một thời Trương Hân Dạng khiến nhiều người ngỡ ngàng!

"Thường khoảng 2-3 tháng, song thân ở quê nhà lại gửi cho tôi 10.000 nhân dân tệ (tương đương 32 triệu VND). Cứ thế, tôi chẳng phải lo nghĩ gì về hiện tại lẫn tương lai", Trương Hân Dạng tiết lộ. Hiện anh không có việc làm ổn định, thẻ ngân hàng chỉ còn vài ngàn nhân dân tệ, trong khi thu nhập hoàn toàn dựa vào số dự án may mắn nhận được, khoảng vài chục ngàn nhân dân tệ, mỗi bữa cố gắng gói ghém trong khoản 10 tệ cho bữa cơm rau, mọi thú vui xa xỉ đành tạm gác lại. Mặc dù vậy, "thần đồng" vẫn cảm thấy thoải mái và khẳng định "sẽ không đi làm thuê những việc không muốn động tay vào" (!).

Thẳng thắn thừa nhận bộ dạng và tâm trạng của kẻ bạc nhược như mình hiện giờ trông chẳng giống thần đồng, Trương Hân Dạng cho biết mình hoàn toàn thất bại trong nghiên cứu khoa học, khi đến hiện tại vẫn chưa thể hoàn thành xong một bài báo cho tạp chí nghiên cứu khoa học theo yêu cầu. Bệ rạc về tinh thần, bạc nhược về ý chí, sắp đến ngưỡng "tam thập nhi lập" nhưng xem ra "thần đồng" vẫn mông lung, chẳng biết bản thân mình muốn gì. Mặc dù vậy, họ Trương vẫn thản nhiên: Không việc làm, nhà cửa lẫn tài sản chẳng có gì đáng xấu hổ! Một thầy giáo cũ cám cảnh cho học trò cưng của mình từng khuyên anh rằng: "Hãy quay về nghiên cứu Toán học đồng thời thử sức kinh doanh để có thể nuôi sống bản thân, nhàn cư vi bất thiện, không nên "sống mòn" thế này!".

Lúc bước chân vào đại học, Trương Hân Dạng từng vòi vĩnh cha mẹ mua cho mình căn hộ ở thủ đô Bắc Kinh đắt đỏ, nhưng hai người chỉ có thể thuê tạm cho con; còn bây giờ, anh trở nên trầm mặc, chẳng thiết tha gì đến vật chất, hiện chỉ ở nhà thuê tại Thượng Hải với mức giá 2.200 nhân dân tệ/tháng và sống khép kín, ngại giao tiếp xã hội...

Chẳng một ai, ngay cả song thân của Trương Hân Dạng, có thể lý giải về sự thay đổi "180 độ” của thần đồng Toán học một thời, nhưng theo các chuyên gia tâm lý, người học giỏi nhưng không chịu bứt phá, thoát khỏi "vỏ kén thành tích" bao kín quanh mình suốt đời sẽ chẳng thể trưởng thành. Ngoài việc trau dồi kiến thức, gia đình nên quan tâm chú trọng việc rèn cho con các kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp, biết kiểm soát cảm xúc bản thân... mới có thể vượt qua những thử thách trên đường đời. Riêng trường hợp Trương Hân Dạng, một giáo sư từng ví von "anh như chiếc máy bay vẫn quẩn quanh nơi đường băng, mãi chỉ là đang lấy đà, không thể cất cánh lên được".

(Còn tiếp...)

Kỳ 1: Bi kịch của một tài năng Vật lý Trung Quốc

(CATP) Trong mắt người thân, thầy cô, bạn bè và không ít người, họ là "những thiên tài không đợi tuổi" do kiến thức vượt trội dù đang còn là thiếu niên. Thế nhưng nền tảng vững chắc ấy lại chẳng thể giúp "thiên tài" vượt qua những khó khăn trong hành trình trưởng thành, khi cuộc sống còn cần rất nhiều trải nghiệm, kỹ năng mềm, bản lĩnh vững vàng để có thể vượt lên chính mình...