(CAO) Hôm 31-5, Reuters đưa tin lãnh đạo Úc và New Zealand đã bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về những diễn biến ở Hồng Kông và tình hình nhân quyền ở khu vực Tân Cương của Trung Quốc trong bối cảnh hai quốc gia này tìm cách đạt được những bước đi quan trọng đối với đối tác thương mại lớn nhất của mình.
Trong cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa nguyên thủ của cả hai quốc gia trong hơn 15 tháng, Úc và New Zealand đã thể hiện một mặt trận thống nhất về vấn đề Trung Quốc.
Việc đi lại không cần kiểm dịch giữa Úc và New Zealand (bong bóng du lịch) đã bắt đầu vào tháng trước sau khi cả hai quốc gia kiểm soát được sự lây lan của dịch COVID-19, cho phép Thủ tướng Úc Scott Morrison thăm New Zealand.
Các cuộc đàm phán tập trung vào Trung Quốc trong bối cảnh quan hệ Úc- Trung đang lao dốc trong khi New Zealand đã tăng cường quan hệ kinh tế và nâng cấp một thỏa thuận thương mại tự do trong năm nay với Bắc Kinh.
Cách tiếp cận của New Zealand đối với Trung Quốc đã khiến các nhà bình luận chính trị và giới truyền thông cho rằng Wellington có thể không có lập trường đủ mạnh về các vấn đề nhân quyền của Trung Quốc.
Thủ tướng New Zealand - Ardern bác bỏ điều này, nói rằng New Zealand và Úc có quan điểm tương tự về các vấn đề như thương mại và nhân quyền.
Thủ tướng Úc - Morrison ủng hộ Ardern, nói rằng Úc và New Zealand là các quốc gia thương mại, nhưng cả hai đều không bao giờ đánh đổi chủ quyền của mình.
"Tôi nghĩ với tư cách là những đối tác tuyệt vời, bạn bè, đồng minh và thực sự là gia đình, sẽ có những người ở xa đây tìm cách chia rẽ chúng tôi và họ sẽ không thành công" - ông nói.
Thủ tướng Úc (phải) và người đồng cấp New Zealand - Ảnh: Reuters
Trong một tuyên bố chung, cả hai thủ tướng bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về những diễn biến ở Hồng Kông và tình hình nhân quyền ở khu vực Tân Cương, Trung Quốc, kêu gọi Bắc Kinh tôn trọng nhân quyền của người Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số Hồi giáo khác, đồng thời cho phép Liên hợp quốc và các quan sát viên độc lập khác không bị ràng buộc khi tiếp cận khu vực.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc – Vương Văn Bân hôm 31-5 cho biết Bắc Kinh bác bỏ tuyên bố của Ardern và Morrison.
"Các nhà lãnh đạo của Úc và New Zealand ... đã đưa ra những nhận xét vô trách nhiệm, vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và các chuẩn mực cơ bản trong quan hệ quốc tế, và can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc", ông Vương nói tại một cuộc họp thường kỳ.
Các nhà hoạt động và các chuyên gia về quyền của Liên Hợp Quốc cho biết ít nhất một triệu người Hồi giáo đã bị giam giữ trong các trại ở Tân Cương. Các nhà hoạt động và một số chính trị gia phương Tây cáo buộc Trung Quốc sử dụng hình thức tra tấn, cưỡng bức lao động và triệt sản.
Trung Quốc ban đầu phủ nhận các trại tạm giam tồn tại, nhưng sau đó cho biết đó là các trung tâm dạy nghề được thiết kế để chống lại chủ nghĩa cực đoan. Vào cuối năm 2019, Trung Quốc cho biết tất cả những người trong các khu trại này đã "tốt nghiệp".
Tại Hồng Kông, Bắc Kinh đã kiềm chế các cuộc biểu tình chính trị, đưa ra luật an ninh mới vào năm 2020 nhằm xử lý những ai mà họ coi là có hành vi lật đổ, ly khai, khủng bố hoặc thông đồng với các lực lượng nước ngoài.
Mối quan hệ của Úc với Trung Quốc đã xấu đi kể từ khi Úc dẫn đầu hỗ trợ cho một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của đại dịch COVID-19.
Trong những tháng gần đây, Trung Quốc đã chuyển sang hạn chế nhập khẩu các sản phẩm của Úc như lúa mạch, rượu vang và thịt bò, với việc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho biết tuần trước họ sẽ thành lập một hội đồng giải quyết tranh chấp để giải quyết vấn đề lúa mạch.
Trước chuyến thăm của Morrison, New Zealand cho biết họ sẽ hỗ trợ Canberra trong cuộc chiến.
(CAO) Hôm 6-5, AFP đưa tin Trung Quốc đã đình chỉ một thỏa thuận kinh tế với Úc trong một phản ứng “ăn miếng trả miếng” trước việc Canberra hủy bỏ hiệp ước cơ sở hạ tầng Vành đai, Con đường.