Theo ông Lê Minh Khái, năm 2018, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân tăng về số lượng đơn thư, số vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính nhà nước so với năm 2017.
Tổng số đơn khiếu nại, tố cáo tăng 11,8%, tổng số vụ việc khiếu nại, tố cáo tăng 4,7% nhưng số lượt đoàn đông người không tăng so với năm 2017.
Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái báo cáo trước QH
Phân tích cụ thể, ông Khái thông tin, so với năm 2017, khiếu nại tăng 3,3% số đơn và 1,6% số vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính nhà nước. Lượng đơn khiếu nại về lĩnh vực đất đai tiếp tục chiếm đa số trong tổng số đơn khiếu nại (61,8%).
Cũg so với năm 2017, tố cáo tăng 41,1% số đơn và 16,3% số vụ việc. Nội dung tố cáo trong lĩnh vực hành chính chiếm tỉ lệ 59%, tăng 5,6%.
“Tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân nhìn chung còn diễn biến phức tạp và gay gắt. Tình trạng công dân tụ tập đông người lên Trung ương khiếu kiện gia tăng” - ông Khái nhận định.
Cũng theo người đứng đầu ngành thanh tra, các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, đông người chủ yếu thuộc lĩnh vực đất đai, trong đó có những vụ việc đã được nhiều cơ quan giải quyết nhưng công dân không đồng ý, tiếp tục khiếu nại với thái độ bức xúc.
“Đáng chú ý là một số thế lực đã lợi dụng tình hình khiếu nại, tố cáo để lôi kéo, kích động công dân tụ tập đông người hoặc có hành vi quá khích làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, tác động tiêu cực vào tâm lý của cán bộ, nhân dân” - Tổng Thanh tra Chính phủ cảnh báo.
Nêu nguyên nhân, ông Lê Minh Khái khẳng định công tác quản lý nhà nước và việc thực thì pháp luật của một số cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính nhà nước có thiếu sót, vi phạm.
Trong lĩnh vực đất đai, công tác quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch và lập kế hoạch sử dụng đất còn nhiều hạn chế, yếu kém.
“Việc thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất ở một số nơi không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, không đúng trình tự, thủ tục, không tạo sự đồng thuận với người dân trước khi thưc hiện” - ông Khái chỉ ra, đồng thời khẳng định còn tình trạng lạm dụng quy định nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, cộng đồng.
Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất, theo ông Khái, chưa thỏa đáng, thiếu công khai, minh bạch, công bằng. Một số dự án thực hiện chậm, có dự án sau khi thu hồi nhưng không sử dụng, để đất đai hoang hoá, lãng phí. Việc rà soát, sắp xếp lại các công ty nông, lâm nghiệp còn chậm, hạn chế, chưa phát huy được nguồn lực đất đai, dẫn đến nhiều tác động xấu.
Bên cạnh đó, Tổng Thanh tra Chính phủ chỉ ra một số quy định của pháp luật đã bộc lộ những bất cập, không còn phù hợp với thực tiễn cần sớm nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung. Trong lĩnh vực đất đai còn chưa giải quyết được vấn đề đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng, nhất là về giá bồi thường về đất; chưa có giải pháp căn cơ đề bảo đảm lợi ích chính đáng của người có đất bị thu hồi.
Công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo dù đã có những chuyển biến tích cực, nhưng theo ông Khái, vẫn còn có những hạn chế nhất định.
“Có những trường hợp người dân bị lợi dụng dân chủ hoặc bị phần tử xấu kích động, xúi giục khiếu nại, tố cáo gây phức tạp về an ninh trật tự. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo hiệu quả còn thấp. Ý thức chấp hành pháp luật và hiểu biết pháp luật của một bộ phận người khiếu nại, tố cáo còn hạn chế” - ông Khái nêu rõ.