(CAO) Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, việc áp dụng các quy định về thuế tối thiểu toàn cầu mang lại cho Việt Nam cơ hội tăng thu ngân sách từ phần thu thuế bổ sung; giảm trốn thuế, chuyển giá, chuyển lợi nhuận.
Tiếp tục chương trình phiên họp 26, sáng 28/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến dự án Nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.
Thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung để chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu là khoản thuế mới, chưa được quy định trong Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Khoản thuế này cũng nằm ngoài thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành, do đó, cần trình Quốc hội ban hành nghị quyết.
Quang cảnh phiên họp
Theo tờ trình của Chính phủ, thuế tối thiểu toàn cầu chỉ áp dụng với một nhóm đối tượng, nên cần tiếp tục duy trì chính sách ưu đãi thuế hợp lý với các doanh nghiệp không thuộc đối tượng áp dụng loại thuế này.
Dẫn quy định của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Chính phủ cho biết, các nước có thuế suất thu nhập doanh nghiệp dưới 15% được quyền ban hành quy định pháp luật để giành quyền thu thuế tối thiểu đạt chuẩn trước các quốc gia khác.
Việt Nam sẽ áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ 2024, nên dự kiến áp dụng cơ chế thuế nội địa đạt chuẩn (QDMTT) và thu nhập chịu thuế tối thiểu (IRR), nhằm giành quyền đánh thuế, hạn chế việc chuyển thuế sang các quốc gia khác.
Phần thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, theo Chính phủ, cần nộp vào ngân sách Trung ương.
Dẫn quan điểm của thường trực Uỷ ban Tài chính – Ngân sách (cơ quan thẩm tra), Chủ nhiệm Ủy ban Lê Quang Mạnh cho hay, cơ quan này nhất trí ban hành nghị quyết.
“Việc này để tạo cơ sở cho các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài thuộc diện điều chỉnh của thuế tối thiểu toàn cầu có thể kê khai nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và yên tâm về môi trường pháp lý của Việt Nam” – ông Mạnh nói.
Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh trình bày quan điểm thẩm tra
Theo ông, nếu Việt Nam không nội luật hoá các quy định về thuế tối thiếu toàn cầu, thì các nước xuất khẩu vốn đầu tư sẽ được thu khoản thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung (cho đủ mức 15%) với các công ty đa quốc gia có dự án đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đang được hưởng mức thuế suất thực tế dưới 15%.
Nội dung thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu đã đạt được sự thoả thuận tham gia của hơn 100 quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Nhiều nước trong khu vực và trên thế giới đã nội luật hoá các quy định về chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu để áp dụng cho kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2024.
Tuy nhiên, so sánh với quy định về áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu, Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhận thấy dự thảo nghị quyết chưa quy định về việc thu thuế với các khoản thanh toán chịu thuế dưới mức tối thiểu (UTPR). Đây là khoản để giữ quyền có thể thu thuế với trường hợp công ty con thuộc tập đoàn ở Việt Nam được phân chia quyền thu thuế với những khoản thu nhập chưa bị đánh thuế tối thiểu toàn cầu tại quốc gia của công ty mẹ và các quốc gia có công ty con khác.
Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc bổ sung vào dự thảo nghị quyết nội dung quy định về UTPR để có cơ sở áp dụng ngay khi OECD cho phép thực hiện hoặc có phương án bổ sung nội dung quy định về UTPR khi sửa Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp để bảo đảm giữ quyền đánh thuế của Việt Nam.
Tiếp thu vào cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, khi cơ chế đánh thuế bổ sung được ban hành, sẽ có thêm cơ chế hỗ trợ đầu tư cho các doanh nghiệp.
“Nếu không áp thuế tối thiểu toàn cầu với doanh nghiệp có doanh thu 750 triệu euro trở lên từ đầu năm 2024, chúng ta từ bỏ quyền định thuế và doanh nghiệp sẽ nộp bổ sung về chính quốc - nơi đặt trụ sở chính của công ty mẹ” – ông Phớc nêu quan điểm.
Như thế, theo lãnh đạo Bộ Tài chính, Việt Nam sẽ thất thu thuế, mất dòng đầu tư khi các doanh nghiệp khó có thể đầu tư tiếp khi bị cơ quan thuế ở nước đặt công ty mẹ truy thu thuế.
Cạnh đó, ông Phớc nhìn nhận, việc áp dụng các quy định về thuế tối thiểu toàn cầu mang lại cho Việt Nam cơ hội tăng thu ngân sách từ phần thu thuế bổ sung; giảm trốn thuế, chuyển giá, chuyển lợi nhuận.
Tính toán sơ bộ của Tổng cục Thuế cho thấy, có 122 tập đoàn nước ngoài đầu tư vào Việt Nam chịu ảnh hưởng của thuế tối thiểu toàn cầu. Nếu các nước có công ty mẹ đều áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ 2024, các nước này sẽ thu thêm phần thuế chênh lệch khoảng trên 14.600 tỷ đồng.
Nội dung thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu đã đạt được sự thoả thuận tham gia của hơn 100 quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Nhiều nước trong khu vực và trên thế giới đã nội luật hoá các quy định về chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu để áp dụng cho kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2024.
Theo dự thảo nghị quyết, có hai khoản doanh nghiệp nước ngoài sẽ phải kê khai, nộp bổ sung là thuế nội địa đạt chuẩn (QDMTT) và tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IRR).
Trong đó, QDMTT có thể hiểu là cơ chế nội địa trong đó việc tính toán lợi nhuận thặng dư và thuế tối thiểu được áp dụng tương đương với quy định của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).
IRR là quy định đánh thuế từ trên xuống, cho phép quốc gia nơi đặt trụ sở của công ty mẹ được quyền đánh thuế bổ sung với thu nhập của công ty thành viên ở nước chịu thuế thấp hơn 15%.