“Điểm đến” của tội phạm ma túy trong nhiều năm
Từ gần 20 năm trước, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy tại địa bàn tỉnh Sơn La trở thành “thời sự” tại vùng Tây Bắc. Khu vực 2 bản Lũng Xá và Tà Dê thuộc xã Lóng Luông, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La được mệnh danh bằng nhiều tên gọi khác nhau như: “thủ phủ ma túy”, “rốn lũ ma túy”, “thánh địa ma túy” của khu vực Tây Bắc, cũng là trọng điểm ma túy của cả nước.
Nguyên nhân là do nơi đây có địa hình bị chia cắt bởi nhiều sông suối, rừng núi hiểm trở, dân cư thưa thớt, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số cư trú từ lâu đời, kinh tế chậm phát triển, hạ tầng cơ sở yếu kém, trình độ dân trí thấp, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn; nhân dân 2 bên biên giới có quan hệ gần gũi lâu đời, việc thăm thân nhân qua lại, trao đổi hàng hóa diễn ra thường xuyên, nhận thức về pháp luật của nhiều cư dân biên giới không rõ ràng.
Giữa họ có cấu kết rất chặt chẽ trong giao lưu truyền thống giản đơn và có sự che chắn bảo vệ nhau khi người đồng tộc, cùng huyết thống, cùng dòng họ có vướng mắc, bế tắc trong cuộc sống. Đây chính là những đặc điểm để tội phạm ma túy (TPMT) triệt để lợi dụng để hoạt động.
Tại khu vực Tây Bắc, do điều kiện địa lý và lịch sử để lại, tình hình hoạt động mua bán, vận chuyển ma túy qua biên giới; tội phạm có trang bị các loại vũ khí quân dụng, tội phạm mua bán nhỏ lẻ hình thành các điểm, ổ nhóm tội phạm phức tạp trong cộng đồng dân cư… những năm qua diễn biến hết sức phức tạp. Thêm vào đó, số người nghiện trên địa bàn tỉnh khá cao, có thời điểm tới trên 20.000 người, đã làm cho tình hình chung về tội phạm ma túy cực kỳ nóng bỏng.
Cùng bởi những đặc điểm trên, tỉnh Sơn La cũng được số đối tượng bị truy nã về tội ma túy coi là “điểm đến” để lẩn trốn, đặc biệt tại 2 bản Lũng Xá và Tà Dê (nay thuộc xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ) chính là sào huyệt của chúng.
Triển khai lực lượng vây bắt trùm ma túy ở Lóng Luông
Chuyển hóa "thánh địa" ma túy
Đối tượng truy nã ma túy thường lợi dụng địa hình rừng núi, dân cư thưa thớt, khu vực giáp biên giới để lẩn trốn, khi phát hiện có động tĩnh thì lập tức trốn sang địa bàn các tỉnh Hủa Phăn, Luông Pha Băng (Lào). Nhiều đối tượng truy nã tại địa bàn xã Lóng Luông lẩn trốn trên các lán, nương, khi có động thì sử dụng vũ khí quân dụng để chống trả. Thậm chí, khi trốn lên địa bàn này, chúng còn câu kết với đối tượng phạm tội về ma túy người dân tộc khu vực biên giới, tổ chức dựng lều lán tiếp tục hoạt động mua bán ma túy một cách công khai, trắng trợn tại Lóng Luông, Vân Hồ, Mộc Châu của tỉnh Sơn La.
Trùm ma túy Nguyễn Thanh Tuân từng chọn Lóng Luông để hoạt động
Chúng còn sử dụng người già, trẻ em, phụ nữ ở những khu vực đầu cuối các đường vào bản, lên nương để làm tai mắt, cảnh giới báo tin mỗi khi phát hiện người lạ, Công an vào bản để đối tượng truy nã lẩn trốn lên rừng. Nhiều đối tượng thay tên đổi họ, dựa vào tập tục di cư tự do của các dân tộc thiểu số để đi đến các địa bàn khác như Tây Nguyên để lẩn trốn. Có đối tượng lẩn trốn sang Lào thay đổi hình dạng, tên tuổi… để trốn lâu dài.
Bên cạnh đó, cấp ủy chính quyền một số thôn, bản yếu kém, không dám đấu tranh, thậm chí liên quan hoặc có người thân liên quan đến ma túy, cho nên không những không ủng hộ, còn gây khó khăn cho lực lượng chức năng khi xuống địa bàn truy bắt đối tượng. Cũng bởi vậy, công tác bắt, vận động đối tượng truy nã về ma túy tại Sơn La rất khó khăn, nhiều biện pháp nghiệp vụ hầu như bị vô hiệu.
Trùm ma túy Nguyễn Văn Thuận.
Theo số liệu của Công an tỉnh Sơn La, thời điểm năm 2010, tại địa phương này có 96 đối tượng truy nã về ma túy, còn tính đến cuối năm 2020, đã thống kê được 132 đối tượng, trong đó, có tới 91 đối tượng là người Mông.
Trong 10 năm qua, Công an tỉnh Sơn La đã quản lý 245 đối tượng truy nã về ma túy, đã bắt, vận động đầu thú 161 đối tượng truy nã. Riêng địa bàn xã Lóng Luông, đã bắt, vận động được 71 đối tượng.
Điển hình như từ ngày 27 đến 30-6-2018, Cục CSĐT tội phạm về ma túy phối hợp Công an tỉnh Sơn La và các đơn vị liên quan phá thành công 2 chuyên án 18TN, 19TN truy bắt đối tượng Nguyễn Thanh Tuân (có 4 lệnh truy nã), Nguyễn Văn Thuận (có 2 lệnh truy nã), tiêu diệt Tuân, Thuận và bắt giữ 3 đồng bọn của chúng, thu giữ 49 khẩu súng quân dụng các loại, 17 quả lựu đạn, 7.000 viên đạn, 31 hộp tiếp đạn; 29 ống giảm thanh, ống ngắm súng, 3 ống nhóm, 11 can xăng, dầu loại 20,30 lít, 18 bình gas loại 13 kg, 5 bình gas loại 34,9 kg đã được cắt đáy, ren vỏ, 1 bộ ép thủy lực…dùng để “tử thủ” với lực lượng Công an.
Vũ khí thu giữ của hai gã trùm ma túy Nguyễn Thanh Tuân và Nguyễn Văn Thuận cùng đồng bọn trong cuộc đột kích của Công an ở Lóng Luông
Trước tình hình phức tạp đó, từ đầu năm 2018 đến nay, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an và Thường trực Tỉnh ủy Sơn La, Công an tỉnh Sơn La đã triển khai quyết liệt nhiều kế hoạch công tác tại khu vực này để đấu tranh với tội phạm ma túy, vận động truy bắt đối tượng truy nã.
Điển hình là Phương án 297LL, đặc biệt là trong đấu tranh 9 giai đoạn, kéo dài suốt hơn ba năm, Công an tỉnh Sơn La đã tiêu diệt, bắt giữ 25 đối tượng, thu 498 bánh heroin; 35.059 viên ma túy tổng hợp; 21 khẩu súng các loại, 333 viên đạn cùng nhiều tang vật.
Vũ khí còn lại trong sào huyệt của các gã trùm ma túy.
Nhờ đó, đã giải quyết được vấn đề gai góc là ngăn chặn, làm giảm số lượng ma túy từ bên ngoài vào Việt Nam và chặn đứng hoạt động của tội phạm mua bán, vận chuyển ma túy có vũ trang từ bên kia biên giới vào. Cũng từ khi phá hủy “sào huyệt”, tiêu diệt 2 trùm ma túy Nguyễn Thanh Tuân, Nguyễn Văn Thuận đã làm thay đổi cục diện, tạo thuận lợi cho việc chuyển hóa địa bàn trọng điểm, phức tạp với nhiều đối tượng truy nã đặc biệt nguy hiểm về ma túy nhức nhối nhiều năm qua tại Lóng Luông.
Bị lực lượng Công an từng bước phong tỏa, cô lập không có điều kiện mua bán ma túy, tập trung nhiều biện pháp bắt giữ các đối tượng truy nã khi có điều kiện thuận lợi, thực tế hiện nay, đã có nhiều đối tượng có biểu hiện bán xe, bán đất, bán súng do không kiếm được lợi nhuận từ hoạt động phạm tội.
Thời gian tới, Bộ Công an và Công an tỉnh Sơn La sẽ tiếp tục áp dụng nhiều phương án, biện pháp “mạnh tay” hơn với các đối tượng truy nã đặc biệt, nhằm làm giảm số đối tượng này, ổn định tình hình địa bàn cơ sở.