(CATP) Hơn 2 thập kỷ trở lại đây, Ba Lan là quốc gia có tốc độ phát triển kinh tế cao nhất khối Đông Âu và hiện được xếp thứ 22 trong danh sách các nền kinh tế lớn của thế giới. Tuy nhiên, cảnh sát (CS) của đất nước gần 37 triệu dân này đã phải nỗ lực rất nhiều để thích ứng với xã hội nhiều thay đổi từ đầu thập niên 1990 tới nay, trong đó có việc điều tra các vụ án hình sự gia tăng nhanh với mức độ phức tạp.
Ngày 10/7/2015, chiếc xe của ngân hàng (NH) chở 8 triệu zloty (tiền Ba Lan) nạp cho các cây ATM đã bị đánh cướp chỉ trong vài phút, không ai bị uy hiếp bằng vũ khí, chẳng một tiếng súng, không người nào bị tấn công và cũng chẳng đổ giọt máu nào.
Vụ cướp không tiếng súng
Hôm đó, chiếc xe của Công ty dịch vụ an ninh Servo gồm tài xế, các nhân viên áp tải tiền do Mirosaw Duda phụ trách đỗ trước 1 cây ATM ở thị trấn Swarzedz, cách thủ đô Warsaw khoảng 310km. Hai nhân viên an ninh cầm bao tiền nhảy xuống để ra phía sau nạp vào máy, nhưng khi ngẩng đầu lên họ, thấy chiếc xe biến mất! Ban đầu, cả hai nghĩ Duda cho xe tìm chỗ đậu hoặc kiếm hiệu thuốc, vì hôm đó anh ta than đau chân nên ngồi lại trên xe thay tài xế, nhưng rồi chiếc xe đã không quay trở lại.
Cuối cùng, CS cũng tìm ra chiếc xe bị vứt tại 1 khu rừng ở ngoại thành, trong đó còn khoảng 300 ngàn zloty, với 7,7 triệu zloty đã biến mất. Lời khai của các nhân viên an ninh bị bỏ lại chỗ máy ATM không giúp được nhiều cho cơ quan điều tra, tuy nhiên có 1 chi tiết quan trọng: Lẽ ra tài xế lái xe hôm đó là Jan M. (theo luật của Ba Lan, tên họ thật của các bị cáo không được ghi đầy đủ), nhưng Duda đã vịn cớ đau chân để nhờ Jan M. khiêng tiền vào máy. Duda được tuyển vào công ty từ đầu tháng 4/2015 để huấn luyện nghiệp vụ và 1 tháng sau được chuyển về chi nhánh Poznan.
Grzegorz Luczak tại tòa
Trong lúc việc điều tra diễn ra không khả quan thì tháng 9/2015, bất ngờ CS nhận được thông báo từ hệ thống NH rằng có 1 phụ nữ tên Agnieszka K. và cha cô là Wojciech M. đã nộp 250 ngàn zloty tiền mặt vào tài khoản với danh nghĩa cha tặng cho con. Người phụ nữ này có chồng là Adam K., cựu sĩ quan CS. Khi các điều tra viên làm việc, vợ chồng Adam K. và người cha vợ đều chối, không dính dáng gì tới vụ cướp.
Cảnh sát tìm hiểu thêm về "người hộ tống" Duda. Anh này vào Công ty Servo theo lời giới thiệu của Marek K. - 1 CS về hưu, đang là nhân viên công ty và đứng sau tất cả cựu CS tham gia công ty này là Grzegorz Luczak - 1 phó chủ tịch của công ty. Adam K. là bạn thân của Grzegorz. Năm 1993, họ cùng gia nhập lực lượng CS và trong giai đoạn 1994 -1997, cả hai đều phục vụ tại 1 đồn CS ở Lodz. Sau đó, con đường sự nghiệp của họ rẽ hướng dù vẫn giữ liên lạc.
Sa lưới vì lòng tham
Dù chưa đủ chứng cứ để bắt bất cứ nghi can nào nhưng với các mối quan hệ trên, điều tra viên đã có thể tạo áp lực với Adam K. Cuối cùng, đầu năm 2016 Adam K. đồng ý hợp tác với nhà chức trách và khai Grzegorz là kẻ chủ mưu vụ cướp xe tiền của NH. Trong 1 cuộc gặp Adam K. vào năm 2014, Grzegorz nêu ý tưởng có thể kiếm được khoản tiền lớn mà không cần sử dụng vũ khí, cụ thể là cài người vào công ty an ninh đảm nhận việc chuyển tiền từ NH tới các máy ATM và tranh thủ thời điểm thuận lợi sẽ lái chiếc xe chở tiền đi.
Để thực hiện kế hoạch, Adam K. đưa bạn là Marek K. từ 1 công ty chuyển phát nhanh vào công ty của Grzegorz. Marek K. tìm được 1 người tên Krzysztof W. nhưng đổi họ tên thành Mirosaw Duda. Cuối năm 2014, Krzysztof W. đang bị vây bởi những vụ kiện, các khoản nợ chưa trả nên đồng ý tham gia phi vụ với Adam K. và cũng như Marek K., Krzysztof W. được Adam K. giới thiệu với Grzegorz. Vì Krzysztof W. đang thất nghiệp nên Adam K. chi cho anh này 1.500 zloty/tháng để sống qua ngày. Krzysztof W. nói dối gia đình rằng mình đang nghỉ bệnh. Theo yêu cầu phải thay đổi ngoại hình, Krzysztof W. cạo trọc đầu, để râu, nhuộm đen tóc, đeo kính râm và uống loại thuốc đặc biệt để tăng cân. Trong 2-3 tháng đó, Krzysztof W. nghiên cứu sửa đổi cả tính cách vì anh ta sẽ vào vai Mirosaw Duda. Tháng 4/2015, Mirosaw Duda này bắt đầu làm việc cho Công ty Servo và sau đó 1 tháng đã được chuyển đến chi nhánh Poznan. Cùng lúc đó, Marek K. bắt đầu khuyến khích tên trộm thứ 5 - Dariusz D. - với khoản tiền thưởng được hứa là 100 ngàn zloty.
Adam K.
Tháng 6/2015 do sợ bị đồng nghiệp phát hiện danh tính giả của mình, Krzysztof W. muốn rút lui, nhưng Adam K. tuyên bố nếu vậy phải trả 100 ngàn zoloty hắn đã chi để tạo nên Mirosaw Duda.
Hôm 10/7/2015, khi được cử làm trưởng nhóm giao tiền, Krzysztof W. đã gọi điện cho Adam K. để thực hiện kế hoạch. Sau khi cướp được tiền, Krzysztof W. - Darious D. lái xe ra ngoại thành gặp Adam K. - Grzegorz. Ở đó, 5 tên trong nhóm chia tiền: Adam K. và Grzegorz mỗi người 250 ngàn zloty; Krzysztof W., Marek K., Darious D. mỗi người 100 ngàn zloty; khoản còn lại được chôn trong 1 khu vườn mà chỉ Adam K. - Grzegorz biết.
Krzysztof W. ngày 26/6/2015 qua camera
Lần lượt các thành viên trong nhóm đều bị bắt, trừ Grzegorz Luczak. Tháng 9/2015, Grzegorz đào trộm số tiền cất giấu lên rồi trốn sang Ukraine, nhưng bị bắt vào tháng 11/2017. Năm 2018 tòa án tuyên phạt Krzysztof W. 8 năm 2 tháng tù, Marek K. 7 năm tù, Adam K. 6 năm 2 tháng và Dariusz D. nhận 6 năm tù. Ngoài ra, các bị cáo còn phải bồi thường cho NH 3,2 triệu zloty. Năm 2022, Grzegorz Luczak với tư cách kẻ chủ mưu cũng bị tuyên án 8 năm 2 tháng tù.
(Còn tiếp...)