Nam Mỹ: Vì sao số ca nhiễm Covid-19 đột ngột giảm?

Chỉ vài tuần trước, Covid-19 đã lây lan tới mức báo động tại khắp các quốc gia Nam Mỹ, làm tê liệt hệ thống y tế đồng thời khiến hàng ngàn người chết mỗi ngày và đột nhiên số ca nhiễm mới giảm mạnh ở gần như mọi quốc gia trong khu vực, khi tỷ lệ chủng ngừa tăng cao. Tốc độ giảm diễn ra rất nhanh và rõ nét, ngay cả khi biến thể Delta tàn phá những nơi khác trên thế giới, đến nỗi các chuyên gia không thể giải thích được hiện tượng này.

Trong những tháng đầu năm, Brazil, Argentina, Chile, Peru, Colombia, Uruguay và Paraguay có số ca nhiễm tăng mạnh, ngay cả khi vắc-xin đã đến khu vực. Các biện pháp kiểm soát không đồng đều và phần lớn là lỏng lẻo do các chính phủ cố gắng khởi động lại nền kinh tế đang suy yếu. "Giờ đây, tình hình bỗng trầm lắng trong khu vực. Đó là hiện tượng mà chúng tôi không biết giải thích thế nào", Carla Domingues - chuyên gia dịch tễ điều hành chương trình tiêm chủng của Brazil cho đến năm 2019 - chia sẻ với Nytimes.

Trong khu vực không có biện pháp truy quét hay ngăn chặn mới nào quy mô lớn, mặc dù một số quốc gia áp đặt những biện pháp kiểm soát biên giới nghiêm ngặt. Các chuyên gia cho rằng yếu tố chính dẫn đến hiện tượng giảm mạnh số ca nhiễm gần đây là tốc độ mà khu vực này cuối cùng đã quản lý để tiêm chủng cho người dân. Các chính phủ ở Nam Mỹ nói chung không phải đối mặt với kiểu thờ ơ, chính trị hóa và thuyết âm mưu về vắc-xin vốn khiến nhiều nơi ở nước Mỹ dễ bị tổn thương với chủng Delta rất dễ lây lan.

Mọi người xếp hàng đợi chích ngừa Covid-19 ở Brasilia, Brazil tháng trước Ảnh: AP

Tại Brazil, quốc gia có quá trình tiêm chủng hỗn loạn và chậm chạp, gần 64% dân số giờ đã tiêm ít nhất 1 liều vắc-xin, vượt cả Mỹ. Ban đầu nghi ngờ về vắc-xin, nhưng tháng trước Tổng thống Jair Bolsonaro đã khoe thành tích này. Trên Twitter, ông viết "Brazil đã đạt một trong những thành tích tốt nhất về tiêm chủng trên toàn cầu". Tại Chile và Uruguay, hơn 70% dân số đã chủng ngừa đầy đủ.

Khi số ca nhiễm giảm dần, nhiều khu vực đã mở lại lớp học trực tiếp, sân bay cũng trở nên nhộn nhịp hơn khi ngày càng có nhiều người bắt đầu đi du lịch hoặc giải quyết công việc. Số ca nhiễm giảm khiến tuần trước Liên Hiệp Quốc (LHQ) đã đưa ra dự báo lạc quan về tốc độ tăng trưởng kinh tế trong khu vực. Tổ chức này giờ dự báo các nền kinh tế ở Mỹ Latin và Caribbean sẽ tăng trưởng 5,9% trong năm nay, tăng nhẹ từ dự báo 5,2% vào tháng 7.

Tuần trước, Bộ trưởng Y tế Argentina - Carla Vizzotti cho biết: "Chúng tôi đã cố gắng ngăn cản sự lây truyền của biến thể Delta và tiến hành chiến dịch chủng ngừa lớn nhất trong lịch sử đất nước". Argentina có hơn 61% dân số đã tiêm ít nhất 1 liều vắc-xin Covid-19. Chrystina Barros - chuyên gia chăm sóc sức khỏe của Đại học Liên bang Rio de Janeiro - bày tỏ lo ngại rằng, việc giảm nhanh tỷ lệ lây nhiễm sẽ dẫn đến tâm lý chủ quan, khiến mọi người bỏ đeo khẩu trang và tiếp tục tụ tập trong khi đại dịch vẫn đang là mối đe dọa.

Trong khi đó, Jairo Méndez Rico - chuyên gia về các bệnh do virus đang cố vấn cho Tổ chức Y tế Thế giới - cho rằng, biến thể Delta có thể bị chặn đà lây lan ở Nam Mỹ do rất nhiều người trong khu vực có khả năng miễn dịch tự nhiên với virus. Nhưng theo ông, biến thể này vẫn có thể dẫn đến những đợt bùng phát mới. Ông nói: "Giải thích hiện tượng này không dễ dàng, còn quá sớm để dự đoán điều gì đang diễn ra".

Bất chấp tình trạng không chắc chắn, các chính phủ ở Nam Mỹ đang tiến hành mở lại các biên giới trong những tháng tới. Tổng thống Argentina, Alberto Fernandez, hồi cuối tháng 7 nói rằng con đường đi tới bình thường đã ở trong tầm mắt. Ông nói: "Chúng ta xứng đáng có một cuộc sống khác, mà trong đó chúng ta có thể thưởng thức âm nhạc, hội họa, các tác phẩm điêu khắc, phim ảnh, sân khấu. Một cuộc sống trong đó chúng ta có thể cười mà không cần đeo khẩu trang, nơi chúng ta có thể ôm ấp những người mình yêu thương trong niềm hạnh phúc".